Τα κόμματα έχουν εισέλθει για τα καλά σε προεκλογική περίοδο, αφού ο χρόνος για τις επικείμενες βουλευτικές εκλογές του Μάιου του 2026 έχει ήδη αρχίσει να μετρά αντίστροφα. Τα πλείστα κόμματα και κινήματα που θα βρίσκονται στο ψηφοδέλτιο έχουν ξεκινήσει τις επαφές με τους πολίτες, σε συναντήσεις ή συγκεντρώσεις, αλλά ταυτόχρονα έχουν κάνει την εμφάνισή τους και οι πρώτες ταμπέλες για τις εκλογές. Όλα αυτά κοστίζουν, ειδικά οι δημόσιες παρουσιάσεις, με τα κόμματα να καλούνται να παρουσιάσουν οικονομικές καταστάσεις. Το γεγονός ότι πλέον έχουν κάνει την εμφάνισή τους περισσότερα κινήματα και κόμματα σε σχέση με τις προηγούμενες βουλευτικές εκλογές, έχει ήδη προκαλέσει πονοκέφαλο στην Ελεγκτική Υπηρεσία, η οποία θα κληθεί να ελέγξει τις δαπάνες για την προεκλογική περίοδο. Αυτός είναι και ο λόγος που ζήτησε στοχευμένους ελέγχους και προωθείται ήδη δέσμη νομοσχεδίων.
Είναι κοινώς αποδεκτό πως τα κόμματα, μικρά και μεγάλα, όπως επίσης και τα κινήματα, που κατέρχονται στις εκλογές και επιδιώκουν να εξασφαλίσουν είσοδο στο Κοινοβούλιο και μία από τις πολυπόθητες 56 θέσεις, καταρτίζουν τη δική τους καμπάνια. Άλλοι έχουν τη δυνατότητα να πραγματοποιούν καθημερινές συγκεντρώσεις ανά το παγκύπριο και άλλοι σε μικρότερη συχνότητα και με περιορισμένο αριθμό ατόμων που μπορούν να παρευρεθούν. Το σίγουρο είναι πως σε κάθε περίπτωση, ξοδεύουν ένα συγκεκριμένο χρηματικό ποσό, μικρό ή μεγάλο για τον προεκλογικό τους.
Πέραν από τις συγκεντρώσεις, τα κόμματα αλλά και ο κάθε υποψήφιος ξεχωριστά, ξοδεύουν ένα σημαντικό κονδύλι για τις διαφημίσεις, είτε στα κανάλια, είτε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και μέσα ενημέρωσης, αλλά και στο δρόμο. Σε κάθε προεκλογική περίοδο, οι δρόμοι σε όλες τις πόλεις γεμίζουν με πρόσωπα, αφού μπαίνουν ταμπέλες και συνθήματα κομμάτων για να πειστεί ο κόσμος να προσέλθει στις κάλπες.
Αυτά τα έξοδα σε κάθε εκλογική περίοδο τίθενται στο μικροσκόπιο της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, η οποία ετοιμάζει ειδικές εκθέσεις, βάσει των οποίων αποφασίζεται ποιο κόμμα ή υποψήφιος ήταν ο πιο σπάταλος, ποιο ξόδεψε τα λιγότερα και ποιο είχε την περισσότερη διαφήμιση. Ωστόσο, η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί, όσον αφορά στο πολιτικό σκηνικό και την συνεχιζόμενη αύξηση των κινημάτων και των κομμάτων, σε σχέση με τις προηγούμενες δύο βουλευτικές αναμετρήσεις, έχουν προκαλέσει έντονο προβληματισμό στην Ελεγκτική Υπηρεσία.
Ο λόγος είναι ότι η Ελεγκτική Υπηρεσία, που έχει περιορισμένους πόρους, εκτός από τα επτά κόμματα που αυτή τη στιγμή έχουν κοινοβουλευτική παρουσία, μετά την 24η Μαΐου 2026, θα κληθεί να ελέγξει άλλα τόσα κινήματα και κόμματα. Αυτό σημαίνει ότι ο όγκος ελέγχου για τις εκλογικές δαπάνες των κομμάτων και κινημάτων κατά την προεκλογική περίοδο αναμένεται να αυξηθεί κατακόρυφα και θεωρείται δεδομένο ότι αυτό θα επιφέρει καθυστερήσεις και στην έκδοση σχετικών εκθέσεων.
Είναι, εξάλλου, παράδειγμα το γεγονός ότι για τις Προεδρικές Εκλογές του 2023 η Ελεγκτική Υπηρεσία χρειάστηκε σχεδόν ένα χρόνο για να πραγματοποιήσει και να ολοκληρώσει τον έλεγχο για τις δαπάνες των δεκατεσσάρων υποψηφίων. Το γεγονός ότι πρόκειται για βουλευτικές εκλογές, σημαίνει ότι η Ελεγκτική Υπηρεσία καλείται να πραγματοποιήσει ελέγχους τόσο στα κόμματα, όσο και στους υποψηφίους, δημιουργώντας ένα αποπνικτικό χρονοδιάγραμμα.
Αυτός είναι και ο λόγος που έχει συζητηθεί με το Υπουργείο Εσωτερικών και προωθείται σχετικό νομοσχέδιο, ώστε να μπορεί η Ελεγκτική Υπηρεσία, στα πλαίσια των διεθνών προτύπων, να πραγματοποιεί στοχευμένους ελέγχους. Συγκεκριμένα, από τις 7 Οκτωβρίου έχει αρχίσει δημόσια διαβούλευση για δέσμη νομοσχεδίων, με τίτλους «ο περί Εκλογής Μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων (Τροποποιητικός) (Αρ. 5) Νόμος του 2025» και «ο περί Πολιτικών Κομμάτων (Τροποποιητικός) (Αρ. 2) Νόμος του 2025».
Σκοπός της προτεινόμενης νομοθεσίας είναι όπως δοθεί η ευχέρεια στον Γενικό Ελεγκτή της Δημοκρατίας να διεξάγει έλεγχο στις εκθέσεις εκλογικών εξόδων των υποψηφίων, στις ετήσιες οικονομικές καταστάσεις των πολιτικών κομμάτων και στις αναλυτικές καταστάσεις εσόδων και δαπανών για προεκλογικές εκστρατείες των πολιτικών κομμάτων, με βάση τη σημαντικότητα και τον βαθμό επικινδυνότητας, σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Ανώτατων Ελεγκτικών Ιδρυμάτων (ISSAI) και τις καθιερωμένες βέλτιστες πρακτικές, με στόχο την στοχευμένη αξιοποίηση των περιορισμένων πόρων της Ελεγκτικής Υπηρεσίας και την αύξηση της αποτελεσματικότητας της ελεγκτικής εποπτείας, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της διαφάνειας και της λογοδοσίας με τρόπο αναλογικό, στοχευμένο και αποτελεσματικό.
Διευκρινίζεται ότι, σύμφωνα με την κείμενη εκλογική νομοθεσία, οι υπό αναφορά διατάξεις του περί Εκλογής Μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων Νόμου εφαρμόζονται, τηρουμένων των αναλογιών, σε όλες τις εκλογικές διαδικασίες που λαμβάνουν χώρα στη Δημοκρατία.
Στο νομοσχέδιο που προωθείται αναφέρεται πως «ο Γενικός Ελεγκτής της Δημοκρατίας, δύναται να ελέγξει τις υποβληθείσες δυνάμει του εδαφίου (2) αναλυτικές καταστάσεις εσόδων και δαπανών των πολιτικών κομμάτων που αφορούν την προεκλογική εκστρατεία τους και να συντάξει έκθεση αναφορικά με τα ευρήματα του ελέγχου, ως προς τη νομιμότητα των εσόδων και των δαπανών, την οποία αποστέλλει στον Έφορο και δημοσιεύει μαζί με τις πλήρεις αναλυτικές καταστάσεις εσόδων και δαπανών των πολιτικών κομμάτων για την προεκλογική εκστρατεία τους στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, καθώς και στην ιστοσελίδα της Ελεγκτικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας εντός δώδεκα (12) μηνών από την ημερομηνία υποβολής των εν λόγω καταστάσεων για έλεγχο ή επιπρόσθετων στοιχείων σε περίπτωση που αυτά ζητηθούν».
Πάντως, η δημόσια διαβούλευση αναμένεται να ολοκληρωθεί, βάσει του χρονοδιαγράμματος που έχει τεθεί, στις 7 Νοεμβρίου 2025 και τότε, το Υπουργείο Εσωτερικών καλείται να ενσωματώσει στα κείμενα του τυχόν σχόλια ή εισηγήσεις που θα λάβει από τη δημόσια διαβούλευση. Στη συνέχεια, τα νομοσχέδια, αφού τύχουν νομοτεχνικού ελέγχου και έγκριση από το Υπουργικό Συμβούλιο, θα κατατεθεί στη Βουλή για συζήτηση. Στόχος είναι όπως η δέσμη νομοσχεδίων προωθηθεί και ψηφιστεί από την Ολομέλεια πριν τη διάλυση της παρούσας σύνθεσης της Βουλής, η οποία με βάση τις συζητήσεις που είχαν τα κόμματα, αναμένεται να γίνει στις 23 Απριλίου.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
- Κοντά στις 500 οι εγγραφές νέων ψηφοφόρων-Μετακινήσεις και απαλοιφή αποθανόντων κρίνουν την τελευταία έδρα
- Πώς η μετακίνηση της έδρας προς Πάφο διαφοροποιεί το εκλογικό αποτέλεσμα-«Στάσιμο κι όχι ρευστό το πολιτικό σκηνικό»
- Όλα συνηγορούν σε συμμετοχή Αποστόλου στο ψηφοδέλτιο του ΔΗΚΟ-Πείθει τον βουλευτή η πρόταση Νίκολα
- Πήρε θέση για την παραφιλολογία ενόψει Βουλευτικών η Ειρήνη-«Θα πάρω τις αποφάσεις μου όταν είμαι έτοιμη»
