Έτοιμοι να μπουν στα βαθιά με την επιστροφή τους στα έδρανα είναι οι βουλευτές της Επιτροπής Νομικών, οι οποίοι θα ξεκινήσουν τη συζήτηση για το διαχωρισμό των εξουσιών του υφιστάμενου διττού ρόλου του Γενικού Εισαγγελέα, με τη δημιουργία Γενικού Δημόσιου Κατήγορου και την υποχρέωση του τελευταίου να δημοσιεύει τα κριτήρια άσκησης ποινικών διώξεων στην επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας. Η συζήτηση που θα πραγματοποιηθεί στην Επιτροπή Νομικών τους επόμενους μήνες αναμένεται να είναι αρκετά ενδιαφέρουσα, αφού αρκετά μέλη του Κοινοβουλίου είχαν αναφέρει σε διάφορες δημόσιες τοποθετήσεις τους τα τελευταία χρόνια, ότι ο διαχωρισμός είναι απαραίτητος, ειδικά όταν διαφάνηκε πως υπάρχει μεγάλο πρόβλημα με αποφάσεις που αμφισβητήθηκαν. Κι αυτό συνδέεται με ακόμη ένα μεγάλο κεφάλαιο, το ανέλεγκτο του Εισαγγελέα και την ανάγκη για δημιουργία ενός οργάνου που θα είναι αρμόδιο να ελέγχει τις αποφάσεις της Νομικής Υπηρεσίας και σε αυτό θα πρέπει να λογοδοτεί.
Πριν το Κοινοβούλιο διακόψει τις εργασίες του για το καλοκαίρι, το Υπουργείο Δικαιοσύνης κατέθεσε συνολικά 38 νομοσχέδια για το διαχωρισμό των εξουσιών του Γενικού Εισαγγελέα, ενώ ενώπιον της Επιτροπής Νομικών εκκρεμούσαν και τρεις προτάσεις νόμου που είχαν κατατεθεί από διάφορους βουλευτές για το συγκεκριμένο θέμα. Σημειώνεται πως η Κυβέρνηση είχε εγκρίνει τα επίμαχα νομοσχέδια στις 2 Ιουλίου, αφού έτυχαν συζήτησης με τον Γενικό Εισαγγελέα, το Ανώτατο Δικαστήριο και τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Στα βαθιά με το καλημέρα η Επιτροπή Νομικών-Ανοίγει τον φάκελο διαχωρισμού εξουσιών του Γενικού Εισαγγελέα
Το θέμα του διαχωρισμού των εξουσιών αναμένεται να τεθεί πρώτο προς συζήτηση στην Επιτροπή Νομικών, με τα μέλη της να τονίζουν ότι είναι πρόθυμα να εισέλθουν σε μία μαραθώνια διαδικασία, ώστε να καταλήξουν σε ένα κείμενο που θα είναι και συνταγματικά ορθό, αλλά και νομικά εφαρμόσιμο, ώστε να υπάρξει αλλαγή. Πάντως, αυτή τη στιγμή, οι βουλευτές βρίσκονται στη διαδικασία της μελέτης των νομοσχεδίων, ώστε να έχουν μία εικόνα για την πρώτη συνεδρία, που έχει οριστεί στις 10 Σεπτεμβρίου, κατά την οποία θα ακούσουν τη θέση της Κυβέρνησης, καθώς και του άμεσα ενδιαφερόμενου, του Γενικού Εισαγγελέα.
«Η πρώτη συνεδρία της Επιτροπής γίνεται για την παρουσίαση των νομοσχεδιών και αναλύσεις τους και οι βουλευτές θα θέσουν ερωτήματα. Η διαδικασία που αρχίζει θα είναι χρονοβόρα επειδή υπάρχουν αντίρροπες απόψεις σε σχέση με τα νομοσχέδια και τη συνταγματικότητα και με πολλά άλλα θέματα. Θεωρώ ότι με το πέρας της πρώτης συνεδρίας θα έχουμε μία διαμορφωμένη άποψη. Θα ακούσουμε τις απόψεις του Υπουργείου και του Γενικού Εισαγγελέα και γενικά όσοι έχουν να καταθέσουν απόψεις», εξήγησε στον REPORTER ο πρόεδρος της Επιτροπής Νομικών και κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του Δημοκρατικού Συναγερμού, Νίκος Τορναρίτης.
Αυτό που απασχολεί την Επιτροπή είναι πως πρόκειται για μία μεγάλη μεταρρύθμιση και θα πρέπει να γίνει μία διεξοδική συζήτηση, ώστε να μπορούν να εφαρμοστούν σωστά οι πρόνοιες της νομοθεσίας, όταν και αν ψηφιστεί. «Είναι χρονοβόρα η διαδικασία, όχι μόνο για να συζητηθούν και να ψηφιστούν αλλά και να εφαρμοστούν στην πράξη. Στο διαχωρισμό των εξουσιών του Γενικού Εισαγγελέα, δημιουργούνται δύο πρόσωπα. Ένας που θα ασκεί το ρόλο και τις εξουσίες του συμβούλου του κράτους και ο άλλος θα είναι ο δημόσιος κατήγορος. Αυτό από μόνο του, σε πρακτικό επίπεδο να το δει κάποιος, δεν είναι εύκολο εγχείρημα».
Μετά την κατάθεση των νομοσχεδίων από πλευράς της Κυβέρνησης, είχαν αρχίσει οι φωνές από πλευράς Κοινοβουλίου ότι εντός των κειμένων δεν υπάρχει καμία πρόνοια για το ανέλεγκτο, καθώς επίσης και για τον τρόπο ελέγχου των αποφάσεων της Νομικής Υπηρεσίας. Ένα θέμα που είχε εγερθεί πολλάκις σε συζητήσεις ενώπιον των Επιτροπών της Βουλής, ειδικά μετά από αποφάσεις που είχαν αμφισβητηθεί από την κοινωνία, όπως η πρόσφατη απόφαση της Εισαγγελίας να μην προβεί σε ποινικές διώξεις για την υπόθεση του Θανάση Νικολάου, παρά το γεγονός ότι οι ποινικοί ανακριτές Θανάσης Αθανασίου και Λάμπρος Παππάς είχαν καταδείξει ευθύνες σε επτά πρόσωπα. Μία άλλη περίπτωση που είχε προκαλέσει έντονη ενόχληση στην κοινωνία ήταν και η απόφαση της Εισαγγελίας στην υπόθεση των καταγγελιών της πρώην διευθύντριας των Κεντρικών Φυλακών, Άννας Αριστοτέλους, κατά του Μιχάλη Κατσουνωτού, που αποφάσισε να μην τον διώξει ποινικά, επικαλούμενη το δημόσιο συμφέρον, παρά το πόρισμα του Αχιλλέα Αιμιλιανίδη που έδειχνε ξεκάθαρα κατάχρηση εξουσίας από πλευράς του κ. Κατσουνωτού.
Πάντως, οι φωνές φαίνεται ότι έχουν φτάσει στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, καθώς όπως ενημερώθηκε ο πρόεδρος της Επιτροπής Νομικών, γίνονται ενέργειες για αλλαγή.
«Αντιλαμβάνομαι ότι επεξεργάζονται πρόσθετα νομοσχέδια και όπως μου αναφέρθηκε θα σταλούν στη Βουλή. Άρα θα περιμένουμε να τα δούμε. Όταν και εφόσον κατατεθούν θα τα δούμε. Είναι νομοσχέδια για τον έλεγχο των αποφάσεων του Γενικού Εισαγγελέα. Δεν γνωρίζω ακριβώς πότε θα κατατεθούν. Ετοιμάζονται πρόσθετα νομοσχέδια που έχουν άμεση σχέση με τη μεταρρύθμιση στη Νομική Υπηρεσία. Θα εργαστούμε, παρόλο που το πινάκιο της Επιτροπής Νομικών είναι βαρυφορτωμένο και συνεδριάζει μόνο μία φορά την εβδομάδα και δεν υπάρχει χρόνος για δεύτερη συνεδρία. Θα συνεδριάσουμε και θα δώσουμε το άπαν των δυνάμεών μας».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Κατατέθηκε το νομοσχέδιο για τον διαχωρισμό εξουσιών του Γενικού Εισαγγελέα-Επιφυλάξεις από Σαββίδη
Θα πρέπει να βρεθεί τρόπος για να υπάρχει ένα βαθμός ελέγχου
Σε μελέτη των νομοσχεδίων έχουν επιδοθεί και οι βουλευτές του ΑΚΕΛ, οι οποίοι θέλουν να είναι κατάλληλα προετοιμασμένοι για τη συνεδρία της 10ης Σεπτεμβρίου, κατά την οποία θα ακούσουν τις απόψεις της Κυβέρνησης επί του νομοσχεδίου, καθώς επίσης και της Νομικής Υπηρεσίας. Αυτό που τονίζεται από την Εζεκίας Παπαϊωάννου είναι πως πρέπει να υπάρξει διαχωρισμός των εξουσιών, όπως είχε τονίσει παλαιότερα για ανεξάρτητους αξιωματούχους.
«Θα προσπαθήσουμε μέσα από τη συζήτηση και τις δικές μας εισηγήσεις να διαμορφώσουμε κείμενα, τα οποία θα μπορούν να εξυπηρετήσουν το δημόσιο συμφέρον, αλλά θα υπάρχουν και εκείνα τα θεσμικά αντίβαρα, αλλά και ο έλεγχος που απαιτείται σε αξιωματούχους με δρακόντειες εξουσίες», επεσήμανε ο βουλευτής του κόμματος, Ανδρέας Πασιουρτίδης.
Σημειώνεται πως το ΑΚΕΛ είχε πολλές φορές εγείρει το θέμα του ανέλεγκτου του Γενικού Εισαγγελέα και αυτός είναι και ο λόγος που η βουλεύτρια του κόμματος, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, μαζί με άλλους βουλευτές είχαν ετοιμάσει και καταθέσει πρόταση νόμου για το συγκεκριμένο θέμα. Πάντως, αυτό που τονίζει ο κ. Πασιουρτίδης είναι πως μέσα από τη συζήτηση, θα πρέπει να διαμορφωθούν τα κείμενα με τέτοιο τρόπο, ώστε να υπάρχει έλεγχος και να είναι συνταγματικά ορθός.
«Θα πρέπει να βρεθεί ο τρόπος για να υπάρχει ένας βαθμός ελέγχου των αποφάσεων. Η αντικειμενική αμεροληψία εξυπηρετείται όταν και εφόσον είναι γνωστοί οι λόγοι της αναστολής της ποινικής δίωξης ή της μη προώθησης της ποινικής διαδικασίας. Το να επικαλείσαι γενικά και αόριστα το δημόσιο συμφέρον και να αποφασίζεις, θεωρούμε ότι δεν μπορεί να υφίσταται σε ευρωπαϊκό κράτος του 2025».
Κληθείς να σχολιάσει κατά πόσο είναι εφικτό να νομοθετηθεί το συγκεκριμένο κεφάλαιο, ο βουλευτής του ΑΚΕΛ υπέδειξε πως μέσα από τη συζήτηση μπορεί να βρεθεί ο τρόπος. «Αντιλαμβάνομαι ότι η συζήτηση θα είναι κατ’ εξοχή νομική και συνταγματική, αλλά θεωρώ ότι το Σύνταγμα δεν απαγορεύει να υπάρχει έλεγχος των αποφάσεων του Γενικού Εισαγγελέα ή τουλάχιστον της επαρκούς αιτιολόγησης για το λόγο που αποφασίζει την αναστολή ή τη δίωξη ή τη μη προώθηση της ποινικής διαδικασίας».
Πάντως, εκτός από το ανέλεγκτο του Γενικού Εισαγγελέα και της Νομικής Υπηρεσίας, η δημόσια συζήτηση για το συγκεκριμένο θέμα είχε αναδείξει ένα άλλο ζήτημα, που άπτεται των απόψεων του Γιώργου Σαββίδη επί της αλλαγής που προωθείται. Συγκεκριμένα, ο Γενικός Εισαγγελέας, μαζί με τα νομοσχέδια που είχε μελετήσει η Νομική Υπηρεσία, είχε καταθέσει και ένα υπόμνημα στο οποίο ανέφερε τις ενστάσεις και διαφωνίες του, επί των κειμένων που προωθήθηκαν στη Βουλή.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Με τον διαχωρισμό εξουσιών απαντά ο ΠτΔ στις επικρίσεις Αγγελίδη-«Αντίθετες απόψεις και από κάποιους στην Νομική Υπηρεσία»
«Υπάρχει το εξής οξύμωρο που πρέπει να απαντηθεί. Η Νομική Υπηρεσία που υπογράφει τα νομοσχέδια και έκανε το νομοτεχνικό έλεγχο, διά δηλώσεων του επικεφαλής της διαφωνεί με το διαχωρισμό. Μάλιστα, είπε ότι καθηκόντως τα ετοίμασε επειδή το ζήτησε η εκτελεστική εξουσία. Αυτό είναι πρωτοφανές. Ο νομικός σύμβουλος του κράτους, ο οποίος έκανε το νομοτεχνικό έλεγχο και τα υπογράφει, διαφωνεί με τα προτεινόμενα νομοσχέδια. Στη συζήτηση του προϋπολογισμού της Νομικής Υπηρεσίας έθεσα την ερώτηση και ο Γενικός Εισαγγελέας μου απάντησε ότι είναι εύλογη η απορία πώς μπορεί να προχωρήσει αυτό το πράγμα. Έχω μεγάλη απορία πώς θα είναι η τοποθέτηση του Υπουργείου Δικαιοσύνης και της Νομικής Υπηρεσίας».
Πάντως και ο κ. Πασιουρτίδης ξεκαθαρίζει πως δεν μπορεί να ακολουθηθεί διαδικασία εξπρές στη συζήτηση, δεδομένου ότι πρόκειται για μία πάρα πολύ σοβαρή μεταρρύθμιση. Κάτι που σημαίνει ότι η συζήτηση πρέπει να γίνει μέχρι και την τελευταία λεπτομέρεια. «Πρέπει να γίνει κανονική κατ’ άρθρο συζήτηση και θα πρέπει να μπει σε συνεδρίες αποκλειστικά αυτό το θέμα, για να μπορέσει να συνεχίσει και να ψηφιστεί. Όμως, πρέπει να απαντηθούν όλα τα ερωτήματα και οι απορίες. Πρόκειται για πολύ λεπτά συνταγματικά ζητήματα και πρέπει να το κάνουμε απολύτως νομότυπα και με βάση τι προβλέπει ο κανονισμός της Βουλής».
Θα αυτονομηθεί από τον Εισαγγελέα η Νομική Υπηρεσία ή θα αυτονομηθεί από το δημόσιο;
Στο μεταξύ, ένα άλλο κεφάλαιο που ανοίγει με το διαχωρισμό των εξουσιών του Γενικού Εισαγγελέα είναι ο τρόπος της αυτονόμησης της Νομικής Υπηρεσίας, καθώς όπως εξήγησε ο μεμονωμένος σοσιαλιστής βουλευτής, Κωστής Ευσταθίου, το ερώτημα είναι αν θα αυτονομηθεί από το Γενικό Εισαγγελέα ή αν θα παραμείνει υπό το Γενικό Εισαγγελέα και θα αυτονομηθεί από το υπόλοιπο δημόσιο.
«Η ουσία παραμένει περιορισμένη. Υπάρχει ένα ζήτημα που θα πρέπει να μας απασχολήσει. Το πρώτο που μας απασχολεί είναι η αυτονόμηση της Νομικής Υπηρεσίας. Θα πρέπει να ξέρουμε κατά πόσον είναι αυτονομημένη έναντι του Γενικού Εισαγγελέα ή αν είναι υπό το Γενικό Εισαγγελέα έναντι των υπολοίπων τμημάτων. Αυτό που απασχολεί είναι να αυτονομηθεί η Νομική Υπηρεσία από τον Εισαγγελέα. Να μην λειτουργεί ως βραχίονας της Εισαγγελίας. Η άλλη ρύθμιση είναι η Νομική Υπηρεσία υπό το Γενικό Εισαγγελέα να αυτονομηθεί έναντι των υπολοίπων τμημάτων της Κυβέρνησης».
Εκτός αυτού, υπάρχει ένα άλλο κομμάτι που θα ανοίξει κατά τη συζήτηση και αφορά το ρόλο του δημόσιου κατήγορου και κατά πόσο θα έχει μέτρα και αντισταθμίσματα, ώστε να είναι περιορισμένες οι εξουσίες και να μην υπάρχει ο πειρασμός για την αυθαιρεσία. «Όπου υπάρχει υπερσυγκέντρωση εξουσίας, χωρίς έλεγχο, εκεί παρατηρούνται συμπτώματα πειρασμών κατάχρησης εξουσίας. Πρέπει να δούμε ποιος θα ελέγχει τη δράση του γενικού δημόσιου κατηγόρου. Πάντα φέρνω το παράδειγμα της Αμερικής, η οποία ήταν η πρώτη που το εφάρμοσε και για κάθε ένα όργανο, υπάρχει το αντίστοιχο που το ελέγχει».
Ο κ. Ευσταθίου θέτει και κάποια ερωτήματα. Συγκεκριμένα:
-Ο δημόσιος κατήγορος θα ελέγχεται από κάποιο και αν ναι από ποιον;
-Ποια θα είναι η σχέση του δημόσιου κατήγορου με το Γενικό Εισαγγελέα;
«Υπάρχει η σκέψη να εντάσσονται και οι δύο υπηρεσίες κάτω από ένα κοινό οργανόγραμμα. Αυτά θα μας απασχολήσουν κυρίως και χρειάζεται πολλή μελέτη και χρειάζεται ευελιξία στη σκέψη και ευστροφία».
Σημειώνεται πως και ο μεμονωμένος σοσιαλιστής θέτει θέμα για το ανέλεγκτο του Γενικού Εισαγγελέα και της Νομικής Υπηρεσίας και εξήγησε πως πρόκειται για ένα μεγάλο θέμα. «Το μεγάλο πρόβλημα που θα μας απασχολήσει είναι σε περίπτωση που υπάρχει έλεγχος με κάποιο αρμόδιο όργανο και διαπιστωθεί ότι δεν έπρεπε να ληφθεί μία απόφαση, τότε ποιες θα είναι οι συνέπειες; Αυτό είναι το βασικό. Ποιες θα είναι οι συνέπειες όταν διαπιστωθεί ότι δεν θα έπρεπε να γίνει το Α ή το Β. Τι συνέπειες θα έχει είτε στην ποινική μεταχείριση του πολίτη ή στη δικαστική απόφαση αν προκύψει. Είναι κενό».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Ο Εισαγγελέας θα ελέγξει το Νομοσχέδιο για τον διαχωρισμό των εξουσιών του-Ήγειρε θέμα στον Χαρτσιώτη η Ειρήνη
