To τροχαίο που έφερε την πρώτη γυναίκα βουλευτή και οι εκλογές σταθμός του 1981

Στην τελική ευθεία για την δωδέκατη μάχη βουλευτικών εκλογών από εγκαθιδρύσεως της Κυπριακής Δημοκρατίας, έχουν μπει τα κόμματα, τα οποία εργάζονται πυρετωδώς για να πετύχουν τους στόχους που έχουν θέσει. Η 30η Μαΐου, ενδέχεται να προκαλέσει εκπλήξεις, όπως φυσικά και κάθε εκλογική αναμέτρηση, με όλες τις πολιτικές δυνάμεις να ελπίζουν ότι το κόμμα τους θα μπορεί να βρίσκεται ανάμεσα στους νικητές των εκλογών. 

Στις βουλευτικές εκλογές, όπως και σε κάθε εκλογική αναμέτρηση, σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν τα μέσα ενημέρωσης, τα οποία από την άφιξη της τηλεόρασης, τη δεκαετία του 1990, προσφέρουν άμεση ενημέρωση στους πολίτες, ενώ με την πάροδο των χρόνων, στο παιχνίδι μπήκε και η ηλεκτρονική ενημέρωση, που έκανε ακόμα πιο γρήγορη τη διάδοση των αποτελεσμάτων, ενώ άλλαξε ριζικά και τις προεκλογικές τακτικές που τα κόμματα ακολουθούν.

Τα πράγματα όμως ήταν πολύ διαφορετικά στο παρελθόν, αφού η μοναδική πηγή ενημέρωσης ήταν οι εφημερίδες. Αν μελετήσει κάποιος τον τρόπο με τον οποίο παρουσίαζαν τη μέρα των εκλογών αλλά και την επόμενη, οι εφημερίδες της εποχής, θα εντοπίσει αρκετές διαφορές, σε σύγκριση με σήμερα.

Το κάλεσμα στους ψηφοφόρους για ψήφο σε ΑΚΕΛ-Κληρίδη
Οι πρώτες βουλευτικές εκλογές, πραγματοποιήθηκαν μερικές μέρες πριν την εγκαθίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και πιο συγκεκριμένα στις 31 Ιουλίου του 1959. Με την Κυπριακή Δημοκρατία να βρίσκεται ακόμα σε νηπιακό στάδιο, και το πολιτικό σύστημα σε πλήρη ανωριμότητα, οι βουλευτικές εκλογές έγιναν για τυπικούς λόγους με τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο να μοιράζει τις έδρες από πριν ανάμεσα σε ΑΚΕΛ και Πατριωτικό Μέτωπο, με πέντε και τριάντα έδρες αντίστοιχα. 

Κι αυτό διότι λόγω του εκλογικού συστήματος που ήταν πλειοψηφικό, υπήρχε μεγάλη πιθανότητα το Πατριωτικό Μέτωπο να καταλάβει και τις 35 έδρες και το ΑΚΕΛ να μείνει εκτός βουλής. Για αυτό το λόγο το ΑΚΕΛ συμφώνησε να καταλάβει πέντε έδρες. 

Την ημέρα των εκλογών, η «Χαραυγή», καλούσε στο πρωτοσέλιδό της το λαό, να δώσει ψήφο μόνο στους τέσσερις, λαϊκούς αγωνιστές, όπως τους χαρακτήρισε. Παράλληλα, ζητούσε, να μην δοθεί καμία ψήφος σε ανεξάρτητους υποψήφιους. Από την άλλη, ο «Φιλελεύθερος», καλούσε τον κόσμο να πάει στις κάλπες, για «εκλογικόν θρίμαβον του Πατριωτικού Μετώπου».

Όπως είναι φανερό, στις πρώτες εκλογές και ειδικότερα την ημέρα που ο κόσμος θα ψήφιζε, τα μέσα ενημέρωσης, προσπαθούσαν να πείσουν ανοιχτά τον κόσμο να ψηφίσει συγκεκριμένους συνδυασμούς και υποψηφίους, κάτι που με βάση τα σημερινά δεδομένα απαγορεύεται.

Την επόμενη μέρα, η «Χαραυγή», έγραψε ότι «θριάμβευσε η πολιτική του ΑΚΕΛ για ενότητας στις εκλογές της περασμένης Κυριακής», ενώ ο Φιλελεύθερος είχε γράψει, «τα επίσημα τελικά αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών της Κυριακής».

Ιδιαίτερα εντυπωσιακό στοιχείο, είναι πως σε εκείνες τις πρώτες εκλογές, η αποχή των Κυπρίων, παρότι τους δινόταν για πρώτη φορά η ευκαιρία να ψηφίσουν τους εκπροσώπους τους, στη Βουλή, ανήλθε στο 35,9%. Σημειώνεται ωστόσο, πως λόγω της κατανομής των εδρών που είχε γίνει από πριν, η προσέλευση στις κάλπες δεν ήταν υποχρεωτική. 

 

 

 

Εκλογές δέκα χρόνια μετά και όλοι νικητές
Παρότι οι επόμενες βουλευτικές εκλογές θα έπρεπε να διεξαχθούν το 1965, λόγω των διακοινοτικών ταραχών, μετατέθηκαν το 1970, έγιναν δηλαδή με πέντε χρόνια καθυστέρηση. Σε αντίθεση με την προηγούμενη εκλογική διαδικασία, την ημέρα των εκλογών, ο «Φιλελεύθερος» διατήρησε μια πιο μετριοπαθή στάση, αφού στο πρωτοσέλιδό του, έγραψε «σήμερον η εκλογή νέας Βουλής», ενώ φιλοξενούσε δηλώσεις των αρχηγών των κομμάτων, οι οποίοι εξέφραζαν αισιοδοξία ότι αναμένουν να νικήσουν.

Από την άλλη, η «Χαραυγή» κυκλοφόρησε υπό τον τίτλο «οι 9 της Αριστεράς στη Βουλή». Στην εφημερίδα παραθέτονταν οι φωτογραφίες των εννέα υποψηφίων και η εφημερίδα καλούσε τον κόσμο να «δώσει την ψήφο του στην Αριστερά».

Την επόμενη των εκλογών, ο «Φιλελεύθερος» αρκέστηκε να γράψει «η νέα βουλή των αντιπροσώπων», ενημερώνοντας για τα συνοπτικά αποτελέσματα, στο πρωτοσέλιδό του, ενώ η εφημερίδα «Ελευθερία» κυκλοφόρησε υπό τον τίτλο «η μεγάλη αποχή των εθνικόφρονων υπεβοήθησε μεγάλως την αριστερά».

Η «Χαραυγή» έκανε λόγο για μεγάλη νίκη, αφού κατάφερε να εκλέξει και τους εννέα υποψήφιούς του. Σύμφωνα με την εφημερίδα, «ενίκησε ο λαός μας».

Σε εκείνες τις εκλογές το Ενιαίο Κόμμα εξασφάλισε 15 έδρες, το ΑΚΕΛ 9, η Προοδευτική 7 και από 2 ΕΔΕΚ και Ανεξάρτητοι. Σημειώνεται ότι το ποσοστό της αποχής μειώθηκε σε σχέση με τις προηγούμενες εκλογές, ωστόσο δεν ήταν αμελητέο, αφού έφθασε το 24,9%.

Και σε αυτές τις εκλογές, κάποιες από τις εφημερίδες της εποχής έπαιρναν ξεκάθαρη θέση υπέρ κάποιου κόμματος.

 

 

 

 

«Ψηφίστε Δημοκρατία»
Με νωπά τα τραγικά γεγονότα του 1974, οι πολίτες κλήθηκαν στις κάλπες, στις 5 Σεπτεμβρίου 1976, ώστε να εκλέξουν τη νέα βουλή, που θα είχε πενταετή θητεία. Στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων, υπάρχουν αναφορές στο πραξικόπημα, με σύσσωμο τον τύπο της εποχής να καλεί τον κόσμο να ψηφίσει «δημοκρατία».

Η «Χαραυγή», έγραφε «ψηφίστε δημοκρατία, σήμερα είναι η μέρα του λαού».

Ο «Φιλελεύθερος», από την πλευρά του έφερε τον τίτλο, «η δημοκρατία νικά» και «όλοι στις κάλπες για ανακοπή του πολιτικού πραξικοπήματος». Σημείωνε επίσης στον υπότιτλό του ότι «καταποντίζονται σήμερα Συναγερμός-”ΕΟΚΑ Β’’.

Τα αποτελέσματα των εκλογών, ανάγκασαν τον τύπο να κάνει λόγο για θρίαμβο των δημοκρατικών δυνάμεων. Η «Χαραυγή», έγραψε «νέο κεφάλαιο στην πολιτική ιστορία του τόπου. Λαός και Δημοκρατία, θριάμβευσαν», ενώ ο «Φιλελεύθερος» σημείωνε, «Η Κύπρος απέκτησε μια νέα αγωνιστική βουλή. Εκλογικός θρίαμβος δημοκρατικών δυνάμεων».

Η Δημοκρατική Παράταξη του Σπύρου Κυπριανού κατέλαβε 21 έδρες, το ΑΚΕΛ 9 και η ΕΔΕΚ 4. Η αποχή μειώθηκε ακόμα περισσότερο, πέφτοντας στο 14%.

 

 

 

 

«Εκλογές σταθμός»
Ως εκλογές σταθμό, χαρακτήριζαν τα μέσα ενημέρωσης τις βουλευτικές του 1981, για τέσσερις λόγους.

Ο «Φιλελεύθερος» έγραφε, «Εκλογές-σταθμός σήμερα» και «πρώτη φορά επτά κόμματα διεκδικούν τις 35 έδρες». Αυτός ήταν ένας από τους λόγους που εκείνες οι εκλογές χαρακτηρίζονταν ως ξεχωριστές. Οι υπόλοιποι, είχαν να κάνουν με το γεγονός πως ήταν οι πρώτοι μετά το θάνατο του Μακαρίου, οι πρώτες που διεξήχθησαν με το σύστημα της αναλογικής και οι πρώτες που διεξήχθησαν με τη χρήση εκλογικών βιβλιαρίων.

Από την πλευρά της η «Σημερινή», έγραφε, «ο λαός ψηφίζει ΔΗΣΥ. Πρώτο κόμμα με μεγάλη διαφορά».

Την επομένη των εκλογών, η εφημερίδα κυκλοφόρησε με τίτλο, «διογκωμένη σε όλες τις επαρχίες η δύναμη του ΔΗΣΥ. Καταποντίστηκαν τα κομματίδια».

Η εφημερίδα «Κύπρος», με τη σειρά της, κυκλοφόρησε πριν τα τελικά αποτελέσματα, με αναφορές στα κόμματα ΔΗΣΥ, ΔΗΚΟ και ΑΚΕΛ, τα οποία προηγούνταν σε ψήφους.

Σε εκείνες τις εκλογές, το ΑΚΕΛ κέρδισε οριακά, εξασφαλίζοντας 12 έδρες, όσες και ο ΔΗΣΥ, ενώ το ΔΗΚΟ έλαβε 8 έδρες και η ΕΔΕΚ 3. Μάλιστα, η αποχή που καταγράφηκε ήταν μόλις 4,25%.

 

 

 

Εκλογές=Κυπριακό
Άμεσα συνυφασμένες χαρακτήριζε τις βουλευτικές εκλογές της 8ης Δεκεμβρίου 1985 με το Κυπριακό, ο κυπριακός τύπος.

Η εφημερίδα «Φιλελεύθερος», έγραψε ότι ο «ο λαός αποφασίζει. Ιστορικής σημασίας εκλογές για το Κυπριακό».

Η εφημερίδα, την επόμενη μέρα δεν είχε τα τελικά αποτελέσματα και αρκέστηκε στον τίτλο της να γράψει, πως, «ομαλά διεξήχθησαν οι εκλογές».

Τελικώς, ο ΔΗΣΥ επικράτησε, λαμβάνοντας 19 έδρες, το ΔΗΚΟ, που τότε ήταν κυβερνών κόμμα 16, το ΑΚΕΛ 15 και η ΕΔΕΚ 6.

Η αποχή έφθασε μόλις το 5,83%.

 

Tα επόμενα χρόνια, στο προσκήνιο ήρθαν οι τηλεοπτικοί σταθμοί, οι οποίοι κέρδισαν τη μάχη των εκλογών από τις εφημερίδες, αφού είχαν άμεση ενημέρωση για τα αποτελέσματα. Η τηλεόραση, κρατά ακόμα την πρωτοκαθεδρία στις εκλογικές αναμετρήσεις, ωστόσο με την ανάπτυξη των ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης, ο κάθε πολίτης πλέον έχει αρκετές επιλογές ενώπιον του για τον τρόπο που θα επιλέξει να ενημερωθεί.

Οι γυναίκες στη Βουλή
Από τον τρόπο που παρουσίαζαν οι εφημερίδες τις εκλογές, ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί η απουσία αναφορών στις γυναίκες, τουλάχιστον μέχρι το 1996.

Αξίζει να σημειωθεί πως από τις πρώτες βουλευτικές εκλογές, το 1960 η Καλλισθένη Μαούνη ήταν η μόνη γυναίκα υποψήφια, ωστόσο τέσσερις μέρες πριν από την ημέρα των εκλογών, αναγκάστηκε να αποσύρει την υποψηφιότητα της μετά από τις εκκλήσεις του Πατριωτικού Μετώπου για να αποσύρουν τις υποψηφιότητες τους οι Ανεξάρτητοι υποψήφιοι. 

Η πρώτη γυναίκα βουλευτής στην Κυπριακή Βουλή μπήκε το 1963 μετά από ένα τραγικό περιστατικό. Συγκεκριμένα στις 24 Σεπτεμβρίου 1963 ο Τουρκοκύπριος βουλευτής Κιαζίμ Σιεμσιεντίν Χαλίτ σκοτώθηκε σε αυτοκινητικό δυστύχημα. Τη θέση του κατέλαβε η σύζυγός του, Κιαζίμ Αϊλά Χαλίτ, η οποία έδωσε τη νενομισμένη διαβεβαίωση ενώπιον της ολομέλειας της Βουλής των Αντιπροσώπων και ανέλαβε καθήκοντα βουλευτή στις 25 Οκτωβρίου 1963.

Οι αναφορές στις συζύγους των ηγετών
Η πρώτη αναφορά σε γυναίκες, που γίνεται σε εφημερίδες την ημέρα των εκλογών, εντοπίζεται το 1996, ωστόσο, από το ολοσέλιδο αφιέρωμα, το μεγαλύτερο μέρος αναλώνεται στις συζύγους τριών πολιτικών προσώπων και μάλιστα με τρόπο που δυστυχώς, διατρανώνει ότι τότε οι πλείστοι θεωρούσαν τη γυναίκα κατώτερη.

Ενδεικτικοί τίτλοι σε εφημερίδα, ήταν «ξεκίνησε τη μέρα σιδερώνοντας». Το συγκεκριμένο κομμάτι, αναφερόταν στην σύζυγο του τότε γενικού γραμματέα του ΑΚΕΛ Δημήτρη Χριστόφια, Έλση. 

Σε άλλο σημείο, έγραφε, «οικογενειακές στιγμές μες τον εκλογικό πυρετό» και αναφερόταν στη σύζυγο του Γιαννάκη Μάτση Ρούλα.

Αναφορά γινόταν και στη σύζυγο του Γιώργου Βασιλείου, Ανδρούλα, με τίτλο «η Αντρούλα με ολόλευκο φόρεμα».

Η σελίδα, ολοκληρωνόταν με ένα κομμάτι που αφορούσε μια δημοσκόπηση της εφημερίδας, για το κατά πόσον οι πολίτες θέλουν περισσότερες γυναίκες στη βουλή, αφού μέχρι το 1996, είχαν εκλεγεί μόλις τέσσερις. Στον τίτλο της, η εφημερίδα έγραφε, «η πολιτική είναι γένους θηλυκού»…

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Δειτε Επισης

Κτηνίατρος σχεδίαζε να κακοποιήσει σεξουαλικά το μωρό που θα αποκτούσε σε λίγες μέρες μέσω παρένθετης
Την προστασία δημοσιογράφων έθεσε στο Παγκόσμιο Φόρουμ ΟΟΣΑ η Χαραλαμπίδου
Αυτά είναι τα πέντε μέτρα της Κυβέρνησης για την ακρίβεια-Οριζόντια επιδότηση για ρεύμα, εφάπαξ για καύσιμα
Καταζητείται ο 55χρονος Θεόδωρου Θεοδώρου-Δεν παρουσιάστηκε στο Δικαστήριο (pic)
Εντός της εβδομάδας η αναχώρηση του δεύτερου πλοίου για τη Γάζα
LIVE: Εισηγήθηκε να παραμείνει «ανοιχτή» η αιτία θανάτου του Θανάση η Εισαγγελία-Ο λόγος στην πλευρά της οικογένειας
Στροφή Εισαγγελίας στο Εφετείο για 82χρονο παππού-Δεν φέρει ένσταση στο αίτημα για ποινή με αναστολή
Ποινή δύο ετών στον 25χρονο για τον χαμό της 19χρονης Μαριλένα-Ξέσπασε η μητέρα της αδικοχαμένης
Ούτε αυτή την εβδομάδα αναμένεται να παρουσιαστούν ενώπιον της Ανακριτικής Επιτροπής οι μοναχοί
Κομματική υποστήριξη για τον «Ζανέττο»-Πήρε «ψήφο» από τους Οικολόγους για τον Δήμο Λευκωσίας