Η έκθεση Οδυσσέα για τα διαβατήρια καθορίζει την ατζέντα των Προεδρικών

«Αμαρτίαι γονέων παιδεύουσι τέκνα. Αυτή η αρχαία ρήση περιγράφει σε μεγάλο βαθμό, όσα αναμένεται να ζήσουμε τον επόμενο μήνα, με τη δημοσιοποίηση από πλευράς Ελεγκτικής Υπηρεσίας της μεγάλης έρευνας που πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια της διερεύνησης των δεδομένων για την απόδοση κυπριακού διαβατηρίου σε 3500 ξένους επενδυτές, μέσα από το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα. Η χρονική συγκυρία δημοσιοποίησης, έρχεται σε μια καθοριστική περίοδο και με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, αναμένεται να επηρεάσει και την ατζέντα των Προεδρικών Εκλογών και μένει να διαφανεί εάν ο απόηχός της, θα επηρεάσει και τη δυναμική κάποιων υποψηφίων.   

Πρόκειται για μια έρευνα που καθυστέρησε, όχι μόνο γιατί η Ελεγκτική Υπηρεσία, είχε ενώπιον της έναν τεράστιο όγκο δεδομένων, καταρχήν να συλλέξει και ακολούθως να μελετήσει, αλλά διότι ο έλεγχος δεν άρχισε όταν η Ελεγκτική Υπηρεσία ζήτησε να τον διεξάγει. Ξεκίνησε μόνο όταν η εκτελεστική εξουσία, συναίνεσε στο αίτημα της για να δώσει πρόσβαση στους φακέλους.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Ολοκληρώθηκε η έρευνα Ελεγκτή για ΚΕΠ-Στη δημοσιότητα μετά τον δεκαπενταύγουστο

Με καθυστέρηση πολλών μηνών

Υπενθυμίζεται ότι η Ελεγκτική Υπηρεσία ζήτησε να διεξάγει τον εν λόγω έλεγχο, αμέσως μετά από τη δημοσιοποίηση του βίντεο από το αραβικό τηλεοπτικό δίκτυο Al Jazeera. Το Υπουργείο Εσωτερικών, ωστόσο, αρνήθηκε να δώσει πρόσβαση στους φακέλους των πολιτογραφήσεων, μετά από σχετική γνωμάτευση που έλαβε από τον Γενικό Εισαγγελέα, ο οποίος θεώρησε πως πρώτα έπρεπε να ολοκληρωθεί η έρευνα της Ερευνητικής Επιτροπής που διορίστηκε υπό τον Μύρωνα Νικολάτο και ακολούθως να διεξαχθεί η έρευνα της Ελεγκτικής Υπηρεσίας.

Αυτός ήταν ο λόγος εξάλλου που τον Δεκέμβριο του 2020, η χώρα μπήκε σε μια άνευ προηγουμένου πολιτική κρίση μετά την άρνηση του ΔΗΚΟ να υπερψηφίσει τον κρατικό προϋπολογισμό, εάν προηγουμένως η Κυβέρνηση δεν έδινε πρόσβαση στους φακέλους των πολιτογραφήσεων. Η Κυβέρνηση δεν υπέκυψε στον εκβιασμό και με ένα μήνα καθυστέρησε τελικά ο προϋπολογισμός εγκρίθηκε από την πλειοψηφία της Βουλής, χωρίς τις ψήφους των βουλευτών του ΔΗΚΟ.

Ακολούθως η έρευνα Νικολάτου ολοκληρώθηκε με ένα πολυσέλιδο πόρισμα, που δόθηκε στη δημοσιότητα μισομαυρισμένο και το οποίο κατάγραφε μια σειρά από λάθη και παραλείψεις σε όλα τα επίπεδα του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος. Στη βάση εκείνης της έρευνας, πάλι με αρκετούς μήνες καθυστέρηση, παραπέμφθηκαν και ενώπιον της Δικαιοσύνης οι πρώτες ποινικές υποθέσεις, οι οποίες βρίσκονται σήμερα στο στάδιο της εκδίκασης.

Στη συνέχεια, δόθηκε πρόσβαση στην Ελεγκτική Υπηρεσία στους φακέλους, η οποία ουσιαστικά ολοκλήρωσε μια χρονοβόρα και δύσκολη διαδικασία, αφού πραγματοποίησε ελέγχους σε 3500 υποθέσεις παραχώρησης διαβατηρίων. Σε πρακτικό επίπεδο αυτό μεταφράζεται σε αποστολή ενός υπαλλήλου της υπηρεσίας στο Υπουργείο Εσωτερικών, όπου καθημερινά για μεγάλο διάστημα φωτοτυπούσε ένα ένα τα έγγραφα των 3500 φακέλων, κύριων επενδυτών και στη συνέχεια, μια ομάδα ερευνώντων λειτουργών της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, έλεγχαν βήμα βήμα τη διαδικασία από τη στιγμή που κατατίθετο η αίτηση στο Υπουργείο Εσωτερικών, μέχρι τη στιγμή που εγκρινόταν το διαβατήριο από το Υπουργικό Συμβούλιο.

Υπενθυμίζεται ότι η έρευνα που θα οδηγούσε στην έκδοση της ειδικής έκδοσης, θα ολοκληρωνόταν τον περασμένο Δεκέμβριο. Ωστόσο λόγω του όγκου της εργασίας, τελικά, η σύνταξη των κειμένων της έκθεσης ολοκληρώθηκε μόλις χθες, ενώ σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της Υπηρεσίας, Μάριο Πετρίδη, θα δοθεί στη δημοσιότητα μετά τις 15 Αυγούστου, αφού πρώτα λάβει την έγκριση από τη διευθυντική ομάδα της Υπηρεσίας.

Τι περιλαμβάνει

Τα ευρήματα της έκθεσης αναμένεται να μην είναι ευχάριστα για πολλούς, αφού καταγράφουν τις αδυναμίες, τις ελλείψεις και τις τρύπες των διαδικασιών που επέτρεψαν το μεγάλο φαγοπότι που παρακολουθήσαμε με ήχο και εικόνα στο ντοκιμαντέρ του Al Jazeera. Σημειώνεται πως αυτή η έκθεση, θα είναι η τέταρτη στη σειρά που εκδίδει η Ελεγκτική Υπηρεσία για το συγκεκριμένο θέμα, με τις τρεις που προηγήθηκαν να καταγράφουν μερικές από τις πτυχές του σκανδάλου.

Τα ευρήματα της Ελεγκτικής Υπηρεσίας στη νέα έκθεση κινούνται σε τρία διαφορετικά επίπεδα. Το πρώτο αφορά τα σημειώματα που ετοίμαζαν οι λειτουργοί του Υπουργείου Εσωτερικών για κάθε αίτηση ξεχωριστά. Τα συγκεκριμένα σημειώματα ουσιαστικά έδιναν κατεύθυνση προς τους πιο υψηλά ιστάμενους για την τύχη της κάθε αίτησης. Αν θα έπρεπε, δηλαδή, να εγκριθεί ή να απορριφθεί. Τα σημειώματα οι λειτουργοί του Υπουργείου Εσωτερικών τα παρέδιδαν στον Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου και αυτός με τη σειρά του στον υπουργό. Ο υπουργός στη συνέχεια θα έπρεπε σύμφωνα με τον Νόμο να παρουσιάζει τα δεδομένα της κάθε υπόθεσης ενώπιον του Υπουργικού για να ληφθεί η τελική απόφαση.

Από τον έλεγχο της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, διαφαίνεται πως υπήρξαν περιπτώσεις που ενδεχομένως αυτή η αλυσίδα να έσπασε και κάποια δεδομένα που καταγράφονταν στα σημειώματα να μην έφταναν ενώπιον του Υπουργικού.  

Το δεύτερο επίπεδο έχει να κάνει με το θέμα των εικονικών πωλήσεων ακινήτων σε επενδυτές. Όπως διαφαίνεται από τους ελέγχους, αλλά και όπως καταγράφηκε στο πόρισμα της Επιτροπής Νικολατου, εντοπίστηκαν μια σειρά από υποθέσεις, όπου τα πωλητήρια έγγραφα και οι μεταβιβάσεις προς κάποιους επενδυτές, δεν είχαν ολοκληρωθεί. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να παραχωρούνται διαβατήρια, χωρίς ο αιτητής να πληροί τα κριτήρια που τέθηκαν για αγορά κύριας κατοικίας στην Κύπρο, ως μέρος της επένδυσης.

Τέλος το τρίτο επίπεδο, έχει να κάνει με την πληρωμή ΦΠΑ, 5% αντί 19%. Πρόκειται για ένα θέμα που έχει ήδη συζητηθεί και εντοπιστεί και μάλιστα υποχρέωσε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να λάβει μέτρα κατά της Κύπρου με διαδικασία επί παραβάσει, λόγω μη συμμόρφωσής της με την ενωσιακή οδηγία για το ΦΠΑ στις κατοικίες. Συγκεκριμένα ένα μέτρο κοινωνικής πολιτικής, που έχει ως στόχο να βοηθήσει νέα ζευγάρια να ανοίξουν το δικό τους σπίτι, έτυχε εκμετάλλευσης και έτσι ξένοι εκατομμυριούχοι πλήρωναν 5% αντί 19% ΦΠΑ για να αποκτήσουν βίλλες και διαμερίσματα σε ουρανοξύστες στην Κύπρο. Στην έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, αναμένεται να παρουσιάζονται κάποια στατιστικά δεδομένα και οικονομικά στοιχεία για την απώλεια εσόδων που είχε το κράτος από αυτή την παρανομία, στην οποία συμμετείχαν κτηματομεσιτικά γραφεία, εργολάβοι, δικηγόροι και λογιστές.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Οι υποψηφιότητες που αλλάζουν τον πολιτικό χάρτη και η λογική της χαμένης ψήφου

Η πολιτική πλευρά

Αυτή η έκθεση, σύμφωνα με την Ελεγκτική Υπηρεσία θα δοθεί στη δημοσιότητα λίγο μετά τον δεκαπενταύγουστο. Αυτό ουσιαστικά σημαίνει πως σε μια περίοδο πολιτικά αδρανή, η έκθεση θα μονοπωλήσει το ενδιαφέρον εν μέσω μάλιστα της προεκλογικής περιόδου. Το διακύβευμα από το περιεχόμενο, κρίνεται από όλους ως εξαιρετικά σημαντικό, αφού έρχεται σε μια περίοδο που το όλο θέμα των διαβατηρίων, ουσιαστικά ατόνησε, με κάποιες υποθέσεις να έχουν πάρει τον δρόμο της Δικαιοσύνης.

Η δημοσιοποίηση όμως άλλης μιας έκθεσης που θα καταγράφει τα λάθη και τις ελλείψεις που έτυχαν εκμετάλλευσης, αφενός για να διασυρθεί η Κύπρος και αφετέρου να χάσει τεράστια οικονομικά ποσά, επαναφέρει τα ζητήματα διαφθοράς και δικαιώνει όλους όσους εδώ και καρό φωνάζουν. Σε μια συγκυρία μάλιστα που αρκετοί ανεξάρτητοι υποψήφιοι έχουν θέσει ως νούμερο ένα ζήτημα στην ατζέντα τους τη διαφθορά, η έκθεση αναμένεται να μονοπωλήσει για αρκετό καιρό το ενδιαφέρον, εάν επιβεβαιώσει, όλα όσα περιγράφονται πιο πάνω.

Εξάλλου η χρονική συγκυρία, της δημοσιοποίησης, λίγο μετά τον δεκαπενταύγουστο, συμπίπτει με την περίοδο των πέντε debates από το ΡΙΚ, όπου θα φιλοξενηθούν όλοι οι βασικοί υποψήφιοι των Προεδρικών Εκλογών, όπου θα αποτελέσει μεγάλη έκπληξη αν μεγάλο μέρος της συζήτησης δεν αφορά τη νέα έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας και τα θέματα διαφθοράς. Και αυτό σίγουρα δεν ευνοεί δύο υποψηφίους: Τον Αβέρωφ Νεοφύτου ο οποίος είναι πρόεδρος του κυβέρνώντος κόμματος και τον Νίκο Χριστοδουλίδη, ο οποίος είναι ο μοναδικός υποψήφιος που υπηρέτησε την κυβέρνηση Αναστασιάδη ως υπουργός. Εάν οι ευθύνες για το ΚΕΠ αγγίζουν τους δύο, αναμένεται να φανεί μόνο μετά τη δημοσιοποίηση της έκθεσης. 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• Νέα στοιχεία για διαβατήριο σε Ιρακινό-Κατοικία φάντασμα και… επιπλοκή ερευνών
• Η ήττα Αναστασιάδη-Σαββίδη στο Ανώτατο και το... αλάθητο των γνωματεύσεων
• H ανεξαρτησία των Ανεξάρτητων θεσμών και πώς λειτουργεί το σύστημα στην Κύπρο