Από τη μία κυρώσεις, από την άλλη αποστάσεις-Οι δύο στάσεις στο ίδιο πρόβλημα

«Η απόφαση αντανακλά την αποφασιστικότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης να σταθεί απέναντι στην εργαλειοποίηση των μεταναστών για πολιτικούς σκοπούς». Αυτά ήταν τα λόγια του Ζοζέπ Μπορέλ, στην ανακοίνωση των μέτρων που έχει επιβάλει η ΕΕ στη Λευκορωσία, με φόντο την ανθρωπιστική κρίση που έχει ξεσπάσει και την εργαλειοποίηση των μεταναστών. Την ίδια ώρα, η ίδια ΕΕ αποφασίζει να κάνει τα στραβά μάτια και να στρέψει το βλέμμα της αλλού, όταν έρχεται αντιμέτωπη με παρόμοιες καταστάσεις, μόνο που στην θέση του θύτη βρίσκεται η Τουρκία και των θυμάτων Κύπρος και Ελλάδα.

Η τεταμένη κατάσταση που επικρατεί, εδώ και μήνες, στη Λευκορωσία και στα σύνορα με Πολωνία, προκλήθηκε μετά και τις κυρώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που επέβαλε σχετικά σύντομα, μετά την αεροπορική πειρατεία, που πραγματοποίησε η Κυβέρνηση της χώρας, σε αεροσκάφος που ταξίδευε από Αθήνα για Βίλνιους. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε πως αεροσκάφος που ανήκει σε κράτος-μέλος της Ένωσης, δεν θα περάσει πάνω από τον λευκορωσικό εναέριο χώρο, ενώ απαγορεύτηκε και η διέλευση των αεροσκαφών της Λευκορωσίας, από τις χώρες της Ένωσης.

Τότε ο Λευκορώσος Πρόεδρος, αποφάσισε να απαντήσει με το δικό του τρόπο, προκαλώντας ακόμη ένα πονοκέφαλο για την ΕΕ. Άρχισε να προωθεί χιλιάδες μετανάστες στα σύνορα με την Πολωνία, ενώ δεχόταν κόσμο κυρίως από τη Συρία και το Ιράκ, που έφταναν στην χώρα με αεροπλάνο και τους έστελνε στα σύνορα. Μάλιστα, έχουν ήδη σημειωθεί και θάνατοι, ανάμεσά τους και παιδιά.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση ανέλαβε άμεσα δράση για το ζήτημα, εκφράζοντας την πρόθεση ότι είναι έτοιμη να επιβάλει νέες κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας. Η απόφαση για επιβολή κυρώσεων κατά συγκεκριμένων ατόμων της Κυβέρνησης, έχει ως στόχο να είναι πιο ουσιαστικές και δραστικές. Ωστόσο, αναμένονται ότι οι κυρώσεις αυτές θα λύσουν το πρόβλημα;

«Η εξαγγελία των επιπρόσθετων κυρώσεων, μετά το Συμβούλιο των ΥΠΕΞ της ΕΕ αυτή τη βδομάδα, παρότι θα πάρει μάλλον μήνες να εφαρμοστεί πρακτικά, φαίνεται να έχει φέρει  κάποιο αποτέλεσμα, αφού ο Λουκασένκο άρχισε τον επαναπατρισμό πολλών από τους μετανάστες που είχαν φτάσει  αεροπορικώς στη Λευκορωσία και την απόσυρση τους από τα σύνορα με την Πολωνία. Το πρόβλημα της Πολωνίας ίσως να λυθεί προσωρινά, το πρόβλημα των ανθρώπων που πλήρωσαν από το υστέρημα τους για να βρουν μια καλύτερη ζωή στους κόλπους της Ευρώπης μάλλον όχι», εξήγησε στον REPORTER, η Άννα Κουκκίδη-Προκοπίου, Ανώτερη Επιστημονική Συνεργάτιδα- Κέντρο Διεθνών και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.

Η αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η άμεση απάντηση στις τακτικές του Λουκασένκο, προκαλεί ερωτηματικά, αφού είναι μία διαφορετική στάση από αυτή που σε άλλες περιπτώσεις επιδεικνύει. Συγκεκριμένα, κατηγορεί ανοιχτά το Λουκασένκ για εργαλειοποίηση των μεταναστών, ωστόσο όσον αφορά στις τακτικές που ακολουθεί η Τουρκία, εναντίον της Κύπρου και της Ελλάδας, η Ευρωπαϊκή Ένωση τηρεί μία ουδέτερη στάση.

«Παρά τις διακηρύξεις της ΕΕ για κοινές αξίες και αρχές που διέπουν την ύπαρξη της, είναι προφανές ότι οι αποφάσεις των κρατών μελών, πίσω από τις κλειστές πόρτες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, καθορίζονται από το εθνικό συμφέρον του καθενός. Το εθνικό συμφέρον των πλείστων από τους εταίρους μας καθορίζει την Τουρκία ως μια σημαντική οικονομικά και γεωστρατηγικά χώρα, η οποία ταυτόχρονα συντηρεί πολλά εκατομμύρια μεταναστών εκ μέρους των Βρυξελλών. Μόλις αυτή τη βδομάδα ανακοινώθηκε η αμυντική συμμαχία μεταξύ της Ισπανίας και της Τουρκίας- πως η Ισπανία, λόγου χάριν, θα μπορούσε να συμφωνήσει στο θέμα των τουρκικών κυρώσεων;», αναρωτήθηκε η κα. Κουκκίδη.

Οι κινήσεις Ερντογάν για αποφυγή κυρώσεων

Στο μεταξύ, ο Πρόεδρος της Τουρκίας, υπό το φόβο ενδεχόμενων κυρώσεων, για το μεταναστευτικό, αποφάσισε να λάβει τα δικά του μέτρα, επιβάλλοντας περιορισμούς σε αεροπορικές εταιρείες.

«Εκεί που υπάρχουν συνέπειες, ο κ. Έρντογαν σταματά. Εκεί όπου δεν υπάρχουν (βλ. Αιγαίο και Κύπρος), συνεχίζει», σημείωσε η κα. Κουκκίδη-Προκοπίου, για να προσθέσει, κληθείσα να σχολιάσει αν υπάρχουν ενδείξεις ότι θα επιβληθούν κυρώσεις στην Τουρκία, «αν τελικά υπάρξουν κάποιου είδους κυρώσεις, αμφιβάλλω αν θα αφορούν αυτό το ζήτημα».

Οι εκλογές που αύξησαν την ένταση μεταξύ ΕΕ-Λευκορωσίας

Πάντως, η ανθρωπιστική κρίση που παρατηρείται αυτή τη στιγμή, δεν είναι η αιτία που έχει αυξηθεί η ένταση μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Λευκορωσίας. Αντίθετα, η κρίση φαίνεται ότι ξεκίνησε από το καλοκαίρι του 2020, μετά τις επεισοδιακές προεδρικές εκλογές.

«Η ένταση μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης- Λευκορωσίας ξεκίνησε με τις κατηγορίες εναντίον του αιώνιου Λευκορώσου ηγέτη Λουκασένκο, ο οποίος διοικεί τη χώρα εδώ και τρεις σχεδόν δεκαετίες, για νοθεία στις εκλογές του περασμένου χρόνου. Η σκληρότητα που ο ίδιος χρησιμοποίησε για να καταστείλει τις αντιδράσεις εναντίον της εκλογής του, αλλά και το επεισόδιο τον περασμένο Μάιο με την ‘απαγωγή’ του αεροσκάφους της Ryanair και τη σύλληψη του γνωστού αντιφρονούντα δημοσιογράφου Προτάσεβιτς ο οποίος επέβαινε στο συγκεκριμένο αεροπλάνο, επέφεραν τις ευρωπαϊκές κυρώσεις».