Οι περιφερειακές εξελίξεις, η επιστροφή στην ΑΟΖ και το μέλλον στα ενεργειακά

Κινητικότητα που ενδεχομένως να ενταθεί όσο οδεύουμε προς το καλοκαίρι, παρατηρήθηκε αυτή την εβδομάδα στα θέματα της ενέργειας, μετά την επίσκεψη του υπουργού Ενέργειας του Ισραήλ στη Λευκωσία. Από τη μια, η επίτευξη συμφωνίας από χρονοβόρες και επίπονες διαπραγματεύσεις για το κοίτασμα Αφροδίτη και το ισραηλινό Ισάϊ και από την άλλη η Υπουργική Σύνοδος του East Med Gas Forum που πραγματοποιήθηκε στο Κάιρο, αλλά επίσης η υπογραφή των συμβολαίων για τον EuroAsia Interconnector, αναμένεται να φέρουν αρκετές εξελίξεις.  

Την ίδια ώρα το γεωτρητικό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας παραμένει σε καραντίνα αφού λόγω της πανδημίας οι εταιρείες έχουν αναστείλει κάθε δραστηριότητα που ήταν προγραμματισμένη να διεξαχθεί, τουλάχιστον μέχρι το καλοκαίρι. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό που έχει εκπονηθεί, οι εργασίες που είχαν προγραμματισμένο να διεξάγουν από πέρυσι τον Μάρτιο οι εταιρείες, μετατέθηκαν για το δεύτερο μισό του 2021, ωστόσο στην παρούσα φάση και με την πανδημία να παραμένει σε έξαρση, τίποτα δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένο.

Το παγωμένο γεωτρητικό πρόγραμμα
Η χρονική συγκυρία που η πανδημία βρήκε τον προγραμματισμό των εταιρειών και του Υπουργείου Ενέργειας, ήταν ιδιαίτερα κρίσιμη και κομβικής σημασίας, αφού προγραμματίζονταν συνολικά οκτώ γεωτρήσεις, όσες δηλαδή έγιναν όλα τα προηγούμενα χρόνια στην κυπριακή ΑΟΖ.

Υπενθυμίζεται πως η κοινοπραξία ENI και ΤΟΤΑL, προγραμμάτιζε επιβεβαιωτική γεώτρηση στο οικόπεδο έξι και στο κοίτασμα «Καλυψώ», ερευνητική γεώτρηση στο οικόπεδο τρία καθώς επίσης και στα οικόπεδα δύο, επτά και οκτώ, στα οποία η κοινοπραξία δραστηριοποιείται μετά την υπογραφή των νέων συμβολαίων για συνεργασία μεταξύ των δύο ενεργειακών κολοσσών.

Παράλληλα η ExxonMobil προγραμμάτιζε για το 2020 δύο επιβεβαιωτικές γεωτρήσεις στο κοίτασμα «Γλαύκος» που θα επιβεβαίωναν τις ανακαλύψεις που είχαν προηγηθεί το 2019. Επιβεβαιωτική γεώτρηση, του κοιτάσματος «Αφροδίτη» προγραμμάτιζε και η κοινοπραξία που διαχειρίζεται το οικόπεδο 12, η οποία επίσης μετατέθηκε για το τέλος του 2021.

Οι εξελίξεις στο Αφροδίτη
Σε ότι αφορά το κοίτασμα «Αφροδίτη» μετά και το κλείσιμο της εκκρεμότητας που αφορούσε την γειτνίαση του με το ισραηλινό κοίτασμα, απομένει η επιβεβαιωτική γεώτρηση ώστε να ξεκινήσουν οι διαδικασίες για την κατασκευή των αγωγών, ώστε ο στόχος που έχει τεθεί για εξαγωγή αερίου από το συγκεκριμένο τεμάχιο το 2025 να επιτευχθεί.

Υπενθυμίζεται ότι η έκταση που καλύπτει το πεδίο «Αφροδίτη» είναι ίση με 386 τετραγωνικά χιλιόμετρα, ενώ τα αποθέματα φυσικού αερίου που εκτιμάται ότι υπάρχουν ανέρχονται στα 4,45 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια.

Η διαφορά με το Ισραήλ που αφορά τη γειτνίαση με το ισραηλινό κοίτασμα Ισάι, ουσιαστικά δεν λύθηκε, όπως αφέθηκε να νοηθεί τις τελευταίες ημέρες, αλλά δόθηκε στις εταιρείες που αδειοδοτήθηκαν στο κυπριακό και το ισραηλινό κοίτασμα αντίστοιχα, να προσπαθήσουν από μόνες τους να εξεύρουν μια εμπορική συμφωνία που θα είναι αποδεκτή από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη.

Επί της ουσίας η Νατάσα Πηλείδου και ο Ισραηλινός ομόλογός της Γιουβάλ Στάινιτς, ετοίμασαν ένα πλαίσιο κατευθυντήριων γραμμών στη βάση του οποίου οι εταιρείες θα μπορούν να βασιστούν ώστε να αρχίσουν μεταξύ τους διαπραγματεύσεις.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Οι Υπ. Ενέργειας Κύπρου-Ισραήλ υπέγραψαν στο Κάιρο την επιστολή για τα Αφροδίτη και Ισάι

Τα σενάρια και τα σχέδια για τον EastMed
Σε ό,τι αφορά το θέμα που προέκυψε με τον EastMed και τα σενάρια περί παράκαμψης της Κύπρου, παρά τις διαψεύσεις από πλευράς Λευκωσίας, το θέμα φαίνεται πως βρέθηκε στην ατζέντα του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Δένδια.

Αφενός το μικρότερο κόστος αν ο αγωγός από το Ισραήλ κατευθυνθεί προς την Αίγυπτο παρά στην Κύπρο και αφετέρου η δυσκολία της υποθαλάσσιας διαδρομής δια μέσω Κύπρου, έβαλαν σε σκέψεις κάποιες από τις εμπλεκόμενες πρωτεύουσες.  Βέβαια το όλο θέμα ανακόπτεται πολιτικά από τη Λευκωσία αφού πέραν από το στόχο για διοχέτευση του φυσικού αερίου της ανατολικής Μεσογείου προς την Ευρώπη, ο EastMed αποτελεί και ένα πολιτικό εργαλείο που μεγιστοποιεί τη θέση της Κύπρου στον ενεργειακό χάρτη.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Win win από Τσαβούσογλου-«Στόχος της Άγκυρας η υπογραφή συμφωνίας ΑΟΖ με την Αίγυπτο»

Πάντως, ο Ισραηλινός υπουργός Ενέργειας, δήλωσε από τη Λευκωσία πως ο EastMed, θα είναι ο πιο μεγάλος σε μήκος και σε βάθος υποθαλάσσιος αγωγός αερίου στον κόσμο, και η ΕΕ ανέλαβε τις μελέτες βιωσιμότητας. Όπως εξήγησε ήδη έχουν επενδυθεί εκατό εκατομμύρια ευρώ κυρίως από την ΕΕ και μόλις τελειώσει η πανδημία, θα αρχίσει η υλοποίηση του έργο. Ο Γιουβάλ Στάινιτς εξέφρασε την ελπίδα ότι σε πέντε χρόνια από τώρα ο αγωγός αυτός θα είναι έτοιμος, τονίζοντας παράλληλα πως πρόκειται για το μεγαλύτερο και πιο ακριβό έργο στην περιοχή.

Εξάλλου Κύπρος, Ελλάδα και Ισραήλ προχωρούν και με ένα δεύτερο αγωγό που αναμένεται να είναι έτοιμος πολύ νωρίτερα από τον EastMed. Πρόκειται για τον EuroAsia Interconnector που αφορά την ηλεκτρική διασύνδεσή. Το έργο, ειδικά για την Κύπρο αξιολογείται ως ιδιαίτερα σημαντικό, αφού σηματοδοτεί την άρση της ενεργειακής απομόνωσης της Κύπρου αφού πλέον με τον συγκεκριμένο έργο που προγραμματίζεται να είναι έτοιμος σε δύο με τρία χρόνια, εγκαθιδρύεται ένας αγωγός ηλεκτρικής διασύνδεσης που θα ενώνει την Ελλάδα με την Κύπρο και με το Ισραήλ.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Δεν αλλάζει το σενάριο όδευσης του EastMed-Διαψεύδει ελλαδικά δημοσιεύματα η Κυβέρνηση

Το ΕΜGF και η σημασία του
Μια άλλη σημαντική εξέλιξη των τελευταίων ημερών ήταν η Σύνοδος του East Med Gas Forum στο Κάϊρο, όπου μεταξύ άλλων αποφασίστηκε όπως η Κύπρος αναλάβει την προεδρία του Φόρουμ για το 2022. Στο Φόρουμ πέραν της Κύπρου, συμμετέχουν η Ιταλία, η Ελλάδα, η Αίγυπτος, η Ιορδανία, το Ισραήλ και η Παλαιστινιακή Αρχή, ενώ αίτηση για να συμμετάσχει κατέθεσε και η Γαλλία. Την ίδια ώρα η Ε.Ε. συμμετέχει με το καθεστώς του παρατηρητή, πράγμα που αιτήθηκαν και οι ΗΠΑ, αλλά και τα ΗΑΕ. Η σημασία της συγκεκριμένης συνέργειας των χωρών της ανατολικής Μεσογείου, έγκειται και στο γεγονός ότι για πρώτη φορά αραβικές και ευρωπαϊκές χώρες και το Ισραήλ συμμετέχουν σε ένα θεσμοθετημένο όργανο, στο οποίο συζητούν για οικονομικά και στρατηγικά θέματα.

Σύμφωνα με τη Νατάσα Πηλείδου δύο είναι τα σημαντικά θέματα που συζητήθηκαν κατά τη διάρκεια της Συνόδου στο Κάιρο. Πρόκειται για την πρωτοβουλία που αφορά την απανθρακοποίηση του φυσικού αερίου και του καυσίμου για τη ναυτιλία. Ειδικότερα, η συγκεκριμένη πρωτοβουλία αφορά μια πρόταση ώστε μελλοντικά τα εμπορικά πλοία θα πρέπει να κινούνται στη Μεσόγειο με φυσικό αέριο παρά με βενζίνη ή πετρέλαιο. Εάν αυτή η πρόταση υλοποιηθεί θα σημαίνει αυτόματα και τη μείωση τόσο της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στη Μεσόγειο, όσο και του κινδύνου της μόλυνσης των υδάτων λόγω κηλίδων από τα καύσιμα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Δύο πρωτοβουλίες, ενέκρινε η Υπουργική Σύνοδος East Med Gas Forum, με τη συμμετοχή Πηλείδου