Οι τρεις τάσεις για το δημοψήφισμα και τα τέσσερα «όχι» στον Νουρή για την Τ.Α.

Άρχισε το μέτρημα των κουκιών για την πρόταση του Υπουργού Εσωτερικών Νίκου Νουρή, η οποία πέρασε από το Υπουργικό Συμβούλιο και θα οδηγηθεί προς συζήτηση και ψήφιση στη Βουλή, για το ενδεχόμενο διεξαγωγής δημοψηφίσματος για τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, την ίδια μέρα με τις βουλευτικές εκλογές.

Παρότι πρόθεση της Κυβέρνησης δεν ήταν να τεθεί το συγκεκριμένο θέμα σε δημοψήφισμα ή τοπικά δημοψηφίσματα, εντούτοις, η Επιτροπή Εσωτερικών της Βουλής, περιέλαβε σχετική πρόνοια κατά τη διάρκεια της συζήτησης του Νομοσχεδίου που κατέθεσε το Υπουργείο Εσωτερικών. Μετά από αυτή την εξέλιξη, ο υπουργός Εσωτερικών, κατέθεσε πρόταση ενώπιον του Υπουργικού, μετά από γνωμάτευσης που έλαβε από τον Γενικό Εισαγγελέα, Γιώργο Σαββίδη, για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος, η οποία και εγκρίθηκε. 

Ως αποτέλεσμα, το όλο ζήτημα επιστρέφει στη Βουλή για υπερψήφιση ή καταψήφιση της κυβερνητικής πρότασης, για διενέργεια ενιαίου δημοψηφίσματος. Πλέον η τύχη της μεταρρύθμισης βρίσκεται στα χέρια των βουλευτών, οι οποίοι θα κληθούν να ανάψουν πράσινο φως στη διενέργεια ταυτόχρονου δημοψηφίσματος, με τις βουλευτικές ή με την αρνητική τους στάση να βάλουν σε νέες περιπέτειες τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ου έχει χαρακτηριστεί από τα πλείστα κόμματα, ως μια από τις σημαντικότερες, μαζί με την εφαρμογή του ΓΕΣΥ.

Μετά το αρχικό μούδιασμά τους, αφού βρέθηκαν εξ’ απροόπτου, τα κόμματα άρχισαν τη μελέτη της συγκεκριμένης πρότασης, για την οποία υπάρχουν τρεις πόλοι. Στον ένα, βρίσκονται τα κόμματα που συμφωνούν με το δημοψήφισμα, υπό τον τρόπο που το εισηγείται η Κυβέρνηση. Στον άλλο, είναι όσοι διαφωνούν και επιμένουν ότι πρέπει αντί ενός συνολικού δημοψηφίσματος να γίνουν τοπικά δημοψηφίσματα, ενώ ο τρίτος πόλος, συμφωνεί με δημοψήφισμα, αλλά θέτει κάποιες προϋποθέσεις.

Κλείνουν το μάτι στην πρόταση ΔΗΣΥ, ΕΔΕΚ και Συνεργασία Δημοκρατικών Δυνάμεων

Στον πρώτο πόλο, βρίσκεται όπως αναμενόταν, το Κυβερνών Κόμμα, το οποίος θεωρεί την πρόταση του υπουργού Εσωτερικών ως συναινετική και στηρίζεται στη γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα.

Όπως ανέφερε η βουλευτής του κόμματος, Ξένια Κωνσταντίνου, «ούτως ή άλλως, εμείς διαφωνήσαμε και είπαμε ότι είναι παράλογο πρακτικά και συνταγματικά, αυτό που προτείνουν για να γίνουν τοπικά δημοψηφίσματα στο τέλος του 2023, εφόσον υπερψηφιστεί ο νόμος. Κάτι τέτοιο, δεν μπορούμε να το υποστηρίξουμε, αλλά την πρόταση για ένα ενιαίο καθολικό δημοψήφισμα, προτού εγκριθεί ο νόμος από τη Βουλή, δηλαδή μαζί με τις επόμενες βουλευτικές εκλογές, όπως προτείνει ο Υπουργός, εμείς δεν το βλέπουμε αρνητικά. Αντίθετα, μπορεί να γίνει και μια εις βάθος συζήτηση για τη μεταρρύθμιση και να προσφέρει και μεγαλύτερη νομιμοποίηση, εάν υπερψηφιστεί από το σύνολο του κυπριακού λαού».

Από την πλευρά της, η ΕΔΕΚ, σύμφωνα με την εκπρόσωπο Τύπου του κόμματος Μαρία Παναγιώτου, σημείωσε πως «η θέση μας είναι ότι οι Δήμοι που επηρεάζονται από τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, θα πρέπει να τοποθετηθούν μέσω δημοψηφίσματος, πριν από την τελική έγκριση του νομοσχεδίου, για να εκφράσουν την άποψή τους οι κάτοικοι, για το κατά πόσον επιθυμούν ή όχι τη συνένωση όπως αυτή προτείνεται».  

Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η Συνεργασία Δημοκρατικών Δυνάμεων, αφού όπως εξήγησε ο βουλευτής Μαρίνος Μουσιούτας, η απόφαση του Υπουργικού έβαλε το θέμα σε σωστή πορεία.

«Διαφωνήσαμε με της απόφαση της επιτροπής Εσωτερικών, για διεξαγωγή τοπικών δημοψηφισμάτων. Θεωρούμε ότι δεν ήταν υπό τις περιστάσεις να γίνουν δημοψηφίσματα, διότι εμπεριέχεται τεράστιος κίνδυνος να ανατραπεί, να τουμπαριστεί η μεταρρύθμιση.

Εφόσον η επιτροπή αποφάσισε τη διεξαγωγή δημοψηφισμάτων, θεωρούμε ότι η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου βάζει σε πιο σωστή πορεία το θέμα, με την έννοια ότι ένα ενιαίο δημοψήφισμα το οποίο θα γίνει την ημέρα των εκλογών και θα προηγηθεί της ψήφισης της νομοθεσίας, όπως γνωμάτευσε ο Γενικός Εισαγγελέας, θα μπορούσε να ήταν μια λύση ούτως ώστε να ικανοποιηθούν αυτοί που θέλουν δημοψήφισμα. Με το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, το οποίο σε τέτοια περίπτωση πιστεύω ότι θα είναι θετικό, θα μπορέσει απρόσκοπτα να προχωρήσει η διαδικασία για ψήφιση της νομοθεσίας και η υλοποίηση της.

Δεν βλέπω άλλο τρόπο να μπορούσε να γίνει αυτή η διαδικασία και να κινδυνεύουμε με τα τοπικά δημοψηφίσματα το Δεκέμβριο του 2023, να πάει όλη η δουλειά στράφι, αν κάποιοι δήμοι ή κοινότητες αποφάσιζαν, δημοκρατικά μεν, ότι δεν ήθελαν την μεταρρύθμιση».

Θέτουν προϋποθέσεις Αλληλεγγύη και Θεολόγου

Στον ενδιάμεσο πόλο, αυτόν δηλαδή που βλέπει θετικά την πρόταση για δημοψήφισμα, ωστόσο θέτει κάποιες ενστάσεις, ως προς τον τρόπο και τον χρόνο που θα γίνει, βρίσκονται Αλληλεγγύη και η ανεξάρτητη βουλευτής Άννα Θεολόγου.

Ο βουλευτής της Αλληλεγγύης Μιχάλης Γιωργάλλας, εξήγησε πως, «εμείς δεν ήμασταν ποτέ εναντίον του να εκφράσει μέσα από μια δημοκρατική διαδικασία, άποψη η κάθε τοπική κοινωνία για το κατά πόσον επιθυμεί ή δεν επιθυμεί τη μεταρρύθμιση.

Η θέση αρχών μας είναι ότι είμαστε υπέρ δημοψηφίσματος, όμως ο χρόνος και ο τρόπος που η Κυβέρνηση θέλει να γίνει το δημοψήφισμα, θεωρούμε ότι ακυρώνει αυτό το δημοκρατικό δικαίωμα. Δηλαδή σε δύο με τρεις μήνες, θα είναι αδύνατο να ενημερωθούν οι τοπικές κοινωνίες για το περιεχόμενο της μεταρρύθμισης, με ένα ναι ή με ένα όχι. Εμείς αυτό το οποίο βάζουμε ως απαίτηση αυτή τη στιγμή, είναι να υπάρξει μια διακομματική συνεννόηση για αυτό το θέμα.

Είναι κρίμα να χαθεί η προσπάθεια της μεταρρύθμισης στη μυλόπετρα του προεκλογικού. Άρα, αν υπάρξει διακομματική συνεννόηση, πιθανόν οι δύο θέσεις που υπάρχουν αυτή τη στιγμή, δηλαδή από τη μια να γίνουν δημοψηφίσματα το 2023, μετά τη μεταρρύθμιση και από την άλλη, αυτή της Κυβέρνησης, δηλαδή να γίνει τον Ιούνιο δημοψήφισμα, μπορεί να βρεθεί μια μέση λύση. Να γίνουν σε ένα κατάλληλο χρόνο, με μια μορφή όχι ενός δημοψηφίσματος, αλλά τοπικών δημοψηφισμάτων, με μια προσέγγιση εξειδίκευσης. Να μην είναι ένα γενικό ερώτημα για όλους, διότι οι τοπικές ανάγκες είναι διαφοροποιημένες».

Με τη σειρά της, η κ. Θεολόγου είπε πως είναι υπέρ ενός δημοψηφίσματος και για λόγους κόστους, αλλά και χρόνου, όμως πρέπει ο κόσμος να έχει τον χρόνο να μελετήσει την συγκεκριμένη μεταρρύθμιση και να υπάρχουν κριτήρια.

«Πρέπει να γίνει ένα δημοψήφισμα και για λόγους κόστους και χρόνου, φτάνει να έχει τον χρόνο ο κόσμος να μελετήσει το σχέδιο της μεταρρύθμισης και να υπάρχουν και κάποια κριτήρια. Δεν είναι απλά ένα δημοψήφισμα ναι ή όχι. Θα πρέπει να υπάρχουν και κάποιες επιλογές. Δηλαδή εάν δεν θέλεις την μεταρρύθμιση όπως είναι ή εάν την θέλεις, με ποιες προϋποθέσεις την θέλεις. Αυτά δεν διευκρινίστηκαν και είναι κάτι που πρέπει να διευκρινιστεί από πλευράς του Υπουργείου. Επίσης δεν ξέρω αν μέσα σε τρεις μήνες ο κόσμος μπορεί να ενημερωθεί πλήρως για αυτό το δημοψήφισμα».

Υπέρ τοπικών δημοψηφισμάτων ΑΚΕΛ, ΔΗΚΟ Οικολόγοι και ΕΛΑΜ

Ξεκάθαρα ενάντια στην πρόταση της Κυβέρνησης και υπέρ τοπικών δημοψηφισμάτων, τάσσονται ΑΚΕΛ, ΔΗΚΟ και Οικολόγοι, οι οποίοι θεωρούν πως από τη στιγμή που είναι ομόφωνη η απόφαση για μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης, δεν υπάρχει λόγος να γίνει ένα δημοψήφισμα με τον τρόπο που εισηγείται το Υπουργικό Συμβούλιο.

Όπως είπε η βουλευτής του ΑΚΕΛ Ελένη Μαύρου, «η φιλοσοφία της πρότασης του ΑΚΕΛ για δημοψηφίσματα ενόψει της μεταρρύθμισης, είναι πολύ διαφορετική από την άποψη που καταθέτει η Κυβέρνηση, με την οποία δεν συμφωνούμε. Στη δική μας αντίληψη δεν είναι ένα αόριστο ερώτημα, για το αν είναι ή όχι αναγκαία η μεταρρύθμιση που χρειάζεται, αλλά ένα συγκεκριμένο ερώτημα σε τοπικά δημοψηφίσματα, για τυχόν αλλαγές στα εδαφικά όρια της κάθε τοπικής αρχής. Αυτή είναι η μια πτυχή. Η άλλη πτυχή είναι ο χρόνος. Στη δική μας αντίληψη, πρέπει να προηγηθεί μια ευρεία συζήτηση, ένας ευρύς διάλογος με τις τοπικές κοινωνίες, ώστε να αντιληφθούν γιατί χρειάζεται η συνένωση δυνάμεων και πως μέσα από αυτή θα βελτιωθεί η ποιότητα ζωής τους και οι αναπτυξιακές προοπτικές της περιοχής τους. Η κυβερνητική πρόταση δεν ικανοποιεί ούτε το ένα, ούτε το άλλο και δεν πρόκειται να την στηρίξουμε».

Από την πλευρά του, ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Πανίκος Λεωνίδου, είπε πως «εκ πρώτης όψεως, θεωρώ ότι είναι λάθος αυτή η άποψη του Υπουργού, καθότι όλα τα κόμματα αποφάσισαν υπέρ της μεταρρύθμισης. Άρα η απόφαση αυτή δεν καλύπτει τους ενδοιασμούς και τα προβλήματα των τοπικών κοινωνιών. Για να γίνει δημοψήφισμα, οι λόγοι που προκρίναμε εμείς και ζητήσαμε να γίνει δημοψήφισμα, είναι τρεις. Πρώτον, ενισχύεται η δημοκρατία και αυτή της λαϊκής κυριαρχίας. Ο δεύτερος λόγος είναι πως οι σύγχρονες κοινωνίες, επιδιώκουν πλέον τα όργανα του κράτους να λαμβάνουν τις αποφάσεις, ακούγοντας πρώτα τη λαϊκή κοινωνία. Ο τρίτος λόγος, είναι ότι κάποιοι δήμοι έχουν συσταθεί, αφού προηγήθηκαν δημοψηφίσματα. Άρα τώρα που θα διαλυθεί πάλι χρειάζονται δημοψηφίσματα. Να εκφράσει ο κόσμος την άποψη του. Αν είναι ή όχι ευχαριστημένος με την υπάρχουσα κατάσταση.

Επίσης είναι και τα παράπονα, οι ενστάσεις των τοπικών κοινωνιών, ότι κάποιες από αυτές δεν έχουν προηγηθεί διαβουλεύσεις, με αποτέλεσμα να παρθούν αποφάσεις ερήμην τους».

Η εκπρόσωπος Τύπου του Κινήματος Οικολόγων-Συνεργασία Πολιτών Έφη Ξάνθου, σημείωσε πως, «θεωρούμε ότι είναι απαράδεκτο να τεθεί ένα τόσο γενικό ζήτημα σε δημοψήφισμα. Το νομοσχέδιο για τη μεταρρύθμιση προχωρά και είμαστε όλοι υπέρ να γίνει η μεταρρύθμιση. Άρα δεν τίθεται θέμα να πάει σε δημοψήφισμα. Παραβιάζει και τη διαδικασία της Βουλής. Το τι θέλουμε να πάει σε δημοψήφισμα, είναι τοπικά, για τις νέες γεωγραφικές περιφέρειες που θα αποτελούν τους νέους δήμους. Οφείλουμε να το κάνουμε αυτό και με βάση τις καθοδηγητικές γραμμές του Συμβουλίου της Ευρώπης, αλλά και το δικό μας νομοθετικό πλαίσιο, όπου οι μονάδες τοπικής αυτοδιοίκησης, οι δήμοι δηλαδή, δημιουργήθηκαν με δημοψηφίσματα και μόνο με δημοψηφίσματα  μπορούν να μεταβληθούν ή να καταργηθούν».

Αντίθετο με την πρόταση, είναι και το ΕΛΑΜ, αφού σύμφωνα με τον βουλευτή του κόμματος Λίνο Παπαγιάννη, «η πρόταση του Νίκου Νουρή για δημοψήφισμα τον Μάιο, δεν μας βρίσκει σύμφωνους. Η θέση μας είναι ότι τα δημοψηφίσματα που πρέπει να γίνουν, πρέπει να έχουν τοπικό χαρακτήρα. Θέλουμε να υπάρχουν επιλογές στο τραπέζι και όχι αν θέλουμε ή όχι τη μεταρρύθμιση. Για παράδειγμα, με τα σενάρια που έκανε το Υπουργείο, να μπορεί ο πολίτης να επιλέξει κάποιο από τα σενάρια που έχει μπροστά του».

Κατά της πρόταση η Ένωση Κοινοτήτων, την εξετάζει η Ένωση Δήμων

Επί του θέματος, κλήθηκαν να τοποθετηθούν τόσο η Ένωση Δήμων, όσο και η Ένωση Κοινοτήτων. Από τη μια ο πρόεδρος της Ένωσης Δήμων Ανδρέας Βύρας, ανέφερε ότι το θέμα θα εξεταστεί από τα συλλογικά όργανα, ωστόσο η προσωπική του άποψη, είναι πως δεν υπάρχει λογική για ενιαίο δημοψήφισμα

«Η θέση της Ένωσης Δήμων θα πρέπει να διαμορφωθεί από τα συλλογικά όργανα. Η απόφαση που έχουμε σήμερα, είναι «όχι» σε οποιουδήποτε είδους δημοψήφισμα. Απ’ εκεί και πέρα από τη στιγμή που έχουμε μια νέα πρόταση, την Τρίτη έχουμε συνεδρία η εκτελεστική επιτροπή για να κάνουμε μια ανασκόπηση και αυτής της πρότασης. Όσον αφορά την προσωπική μου άποψη, δεν υπάρχει λογική του ενιαίου δημοψηφίσματος. Ή να γίνουν τοπικά δημοψηφίσματα ή να μην γίνει».

Από την άλλη, ο πρόεδρος της Ένωσης Κοινοτήτων Ανδρέας Κιτρομηλίδης, τάχθηκε κατά της πρότασης του Υπουργικού Συμβουλίου και ξεκαθάρισε πως δεν τίθεται θέμα εάν θέλουν ή όχι τη μεταρρύθμιση.

«Η Ένωση Κοινοτήτων είναι ενάντια σε ένα κοινό δημοψήφισμα παγκύπρια, διότι ξέρουμε το αποτέλεσμα. Έτσι κι αλλιώς δεν είναι το θέμα μας εάν θέλουμε ή όχι μεταρρύθμιση. Μεταρρύθμιση, έτσι κι αλλιώς η Ένωση Κοινοτήτων και οι κοινότητες, την ζητούν εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Το θέμα είναι ποια μεταρρύθμιση θα δώσουμε στον κόσμο και αν πραγματικά μας ενδιαφέρει να ακούσουμε τη θέση του κόσμου, θα πρέπει να δώσουμε την ευκαιρία στους ανθρώπους της υπαίθρου, να ενημερωθούν για το τι προνοούν αυτά τα νομοσχέδια, γιατί πρέπει να πούμε ότι και για τα νομοσχέδια υπάρχουν έντονες αντιδράσεις από την Ένωση Κοινοτήτων. Εμείς πιστεύουμε ότι δημιουργούν  τεράστια προβλήματα στις κοινότητες και τις υποβαθμίζουν. Θα πρέπει να αφήσουμε τον κόσμο να ενημερωθεί και να αποφασίσει τοπικά, τι θέλει για τον τόπο του».

Συνεπώς, με βάση όσων δήλωσαν οι εκπρόσωποι των κομμάτων, για το τι προτίθενται να πράξουν σε περίπτωση που η πρόταση του Υπουργού Εσωτερικών οδηγηθεί στην Ολομέλεια, 25 βουλευτές είναι υπέρ και πιο συγκεκριμένα ΔΗΣΥ, ΕΔΕΚ και Συνεργασία Δημοκρατικών Δυνάμεων.

Ερωτηματικό αποτελούν Αλληλεγγύη και Άννα Θεολόγου, ενώ κατά είναι 27 βουλευτές. Πρόκειται για τα μέλη του ΑΚΕΛ, του ΔΗΚΟ, των Οικολόγων και του ΕΛΑΜ.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• To colpo grosso Νουρή με το δημοψήφισμα και τα γκρίζα σημεία της πρότασής του
• Ταυτόχρονο δημοψήφισμα μαζί με τις βουλευτικές και με βούλα Υπουργικού