Κ. Παρπούνας: Το πιο κρίσιμο περιβαλλοντικό θέμα, η ταφή των αποβλήτων

Κάναμε βήματα προόδου, ωστόσο παραμένουν πολλά περιθώρια βελτίωσης στα θέματα περιβάλλοντος, σημειώνει σε συνέντευξη του στον REPORTER, ο υποψήφιος βουλευτής του ΑΚΕΛ στην Επαρχία Λευκωσίας, Κυριάκος Παρπούνας, τονίζοντας παράλληλα πως η ταφή των αποβλήτων που θα πρέπει να περιορίσουμε στο 10% μέχρι το 2030, αποτελεί το πιο κρίσιμο περιβαλλοντικό ζήτημα.

Ο κ. Παρπούνας με μακρά επαγγελματική σταδιοδρομία στη διαχείριση αποβλήτων, καταγράφει την πορεία των βημάτων βελτίωσης που έγιναν στον συγκεκριμένο τομέα, σημειώνοντας πως ένα από τα μεγαλύτερα προσωπικά επιτεύγματα του, αποτελεί η συνεργασία με τον Δήμο Αγλαντζιάς για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση του προγράμματος «Πληρώνω όσο πετώ», ενώ υποδεικνύει πως η κοινωνική αλλαγή και η βελτίωση του περιβάλλοντος στον τόπο, αποτελεί για τον ίδιο τη μεγαλύτερη ανταμοιβή για τις προσπάθειες του ιδίου και των συνεργατών του τα τελευταία χρόνια.

Αναφερόμενος στην πανδημία του κορωνοϊού και το πως επηρέασε το περιβάλλον, ο Κυριάκος Παρπούνας εξηγεί πως παρά το πλήγμα στην οικονομία και ειδικά στον τουρισμό, το περιβάλλον πήρε μια ανάσα και βγαίνει κερδισμένο από τη μειωμένη κατανάλωση και τον περιορισμό των ρυπογόνων δραστηριοτήτων. Σημειώνει την ίδια ώρα πως δεν είναι φυσικά η λύση να έχουμε πανδημίες για να βελτιώνεται το περιβάλλον, αλλά η εμπειρία αυτή δείχνει πως πρέπει να ψάξουμε και να υιοθετήσουμε πιο βιώσιμα μοντέλα ανάπτυξης.

Σε ότι αφορά την Τοπική Αυτοδιοίκηση, τομέα των οποίο υπηρετεί από τη θέση του Δημοτικού Συμβούλου και τη Μεταρρύθμιση που βρίσκεται ένα βήμα πριν από τη ψήφισή της στη Βουλή, ο κ. Παρπούνας σημειώνει πως βασικός της στόχος θα πρέπει να είναι η παροχή βελτιωμένων υπηρεσιών στους δημότες, που να παρέχονται στην ώρα τους και με ένα λογικό κόστος για τον πολίτη, ωστόσο εκφράζει τη λύπη του γιατί όπως αναφέρει, «βλέπω δυστυχώς να παρεισφρέουν πολιτικά κριτήρια και σκοπιμότητες στους σχεδιασμούς με κίνδυνο πλέον να ναυαγήσει και αυτή η προσπάθεια για εκσυγχρονισμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης».

*Έχετε να επιδείξετε ένα αξιοσημείωτο έργο σε ότι αφορά τα ζητήματα περιβάλλοντος και ειδικά ανακύκλωσης στην Κύπρο. Μπορείτε να μας μιλήσετε λίγο για τη δράση σας όλα αυτά τα χρόνια;

Μετά από μια πενταετία σε διευθυντικές θέσεις στον τομέα των κατασκευών ασχολήθηκα με τη διαχείριση αποβλήτων από το 2000. Το 2005, με προσέγγισε το ΚΕΒΕ και μεγάλες επιχειρήσεις του τόπου για να οργανώσουμε την Green Dot. Ανέλαβα τη Γενική Διεύθυνση και δημιουργήσαμε έτσι το συλλογικό σύστημα ανακύκλωσης συσκευασιών αναπτύσσοντας προγράμματα ανακύκλωσης συσκευασιών σε όλες τις επαρχίες της ελεύθερης Κύπρου. Στη διετία 2008 και 2009 προχωρήσαμε, πάλι με τη συνεργασία της Βιομηχανίας στη δημιουργία και των συλλογικών συστημάτων διαχείρισης των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών (WEEE Cyprus) και οικιακών μπαταριών (Αφής). Οι τρεις αυτοί οργανισμοί ανέπτυξαν αξιόλογη δράση και κάλυψαν έτσι τις βασικές υποχρεώσεις της Κύπρου σε ποσοστά ανακύκλωσης. Διατήρησα τη Διεύθυνση και των τριών οργανισμών μέχρι τις αρχές του 2017, οπόταν και αποφάσισα να διευρύνω τις δράσεις μου, δημιουργώντας τη δική μου εταιρεία παροχής Συμβουλευτικών Υπηρεσιών. Υπό τη νέα μου ιδιότητα ως Σύμβουλος θεωρώ μεγάλο επίτευγμα μου το σχεδιασμό και την υλοποίηση του πρώτου προγράμματος «Πληρώνω Όσο Πετώ» στην Κύπρο σε συνεργασία με τη το Δήμο Αγλαντζιάς, ο οποίος πρώτος ανάλαβε ενεργή δράση για υλοποίησή του. Είναι και αυτή μια πρωτοπόρα εφαρμογή για την Κύπρο που θα βελτιώσει ακόμη περισσότερο τη διαχείριση των αποβλήτων και χαίρομαι ιδιαίτερα που και σε αυτή την εξέλιξη βρεθήκαμε στην πρώτη γραμμή.

*Ποια άλλα θεωρείτε μεγάλα επιτεύγματα της δραστηριοποίησης σας με τα θέματα του περιβάλλοντος τα τελευταία χρόνια στην Κύπρο;

Κοιτάζοντας γύρω μου βλέπω μια χώρα που είναι καλύτερη περιβαλλοντικά από ότι ήταν πριν 15 χρόνια. Μια κοινωνία που ενώ σχετικά πρόσφατα έχει μπει στη διαδικασία να ανακυκλώνει, έχει κάνει σημαντικά βήματα μπροστά σε σχέση με το παρελθόν. Την ίδια ώρα έχει βελτιωθεί η ευαισθητοποίηση του κοινού για τα περιβαλλοντικά θέματα και η κουλτούρα αλλάζει προς το καλύτερο. Αυτή η κοινωνική αλλαγή και η βελτίωση του περιβάλλοντος στον τόπο μας είναι η μεγαλύτερη ανταμοιβή για τις προσπάθειες που έχω καταβάλει σε συνεργασία με διάφορους συνεργάτες τα τελευταία χρόνια, αλλά ταυτόχρονα και η μεγαλύτερη επένδυση για τον μέλλον του τόπου και των παιδιών μας.

*Βρίσκεστε στο τιμόνι μιας εταιρείας, που όχι μόνο πρωτοπορεί, αλλά έχει να επιδείξει σπουδαίο έργο και στο εξωτερικό. Πώς μια κυπριακή εταιρεία έφτασε σε τόσο σύντομη περίοδο στο επίπεδο να μεταφέρει την τεχνογνωσία της και στο εξωτερικό;

Η απόφαση μου να δημιουργήσω μια αυτόνομη δραστηριότητα στο Τομέα Παροχής Συμβουλευτικών Υπηρεσιών ήταν εκτός από απόρροια του ανήσυχου πνεύματος μου και αποτέλεσμα της πεποίθησης μου πως μπορούμε ως Κύπρος να αξιοποιήσουμε τα μυαλά που έχουμε και τις εμπειρίες μας τόσο εντός όσο και εκτός των Κυπριακών ορίων. Ιδιαίτερα στον τομέα που είναι η δική μου τεχνογνωσία, των συλλογικών δηλαδή συστημάτων διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού, οι ευκαιρίες ήταν σαφές από την αρχή πως θα προσφέρονταν κυρίως στο εξωτερικό παρά στην Κύπρο. Στη δική μου λοιπόν στρατηγική η πυξίδα έδειχνε από την αρχή στο εξωτερικό. Παρά τα προβλήματα που δημιούργησε η πανδημία και την καθυστέρηση στην εξέλιξη έργων που αναμέναμε νωρίτερα, δραστηριοποιηθήκαμε ήδη εκτός από την Κύπρο, σε χώρες όπως η Ελλάδα, το Βέλγιο, η Ουκρανία, η Λιθουανία, ο Λίβανος, και η Νότιος Αφρική, ενώ τους αμέσως επόμενους μήνες αρχίζουμε έργα στο Αζερμπαϊτζάν, την Λευκορωσία και την Αρμενία, ενώ προετοιμάζουμε έργα και σε άλλες χώρες της Ευρώπης και της Αφρικής.

*Αναμφίβολα τα τελευταία χρόνια έγιναν βήματα, τόσο σε ότι αφορά το πλαίσιο κανονισμών για θέματα περιβάλλοντος όσο και της αλλαγής της νοοτροπίας των Κυπρίων. Θεωρείτε πως βρισκόμαστε σε ένα καλό επίπεδο ή υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης;

Το να πει κάποιος πως φτάσαμε σε ψηλό επίπεδο θα είναι υπερβολή. Είμαστε όμως πολύ καλύτερα από ότι πριν, αλλά παραμένουν και πολλά περιθώρια βελτίωσης. Κάποια από τα επόμενα βήματα για να γίνουμε καλύτεροι, έχουν ως προϋπόθεση την εφαρμογή θεσμικών μέτρων παρότρυνσης του κοινού να συμπεριφερθεί πιο ορθολογιστικά, όπως η εφαρμογή προγραμμάτων Πληρώνω Όσο Πετώ και αλλού, αλλά και άλλα προγράμματα κινήτρων. Πρόσφατα έχουμε συμμετοχή και σε ένα ευρωπαϊκό έργο για τη βελτίωση της ευαισθητοποίησης για την καλύτερη διαχείριση των τροφίμων και τη μείωση των σχετικών αποβλήτων. Είναι ένα σημαντικό ρεύμα αποβλήτων με το οποίο δεν ασχοληθήκαμε ουσιαστικά στην Κύπρο νωρίτερα, παρά το γεγονός ότι τα απόβλητα αυτά δημιουργούν πολύ μεγάλες εκπομπές θερμοκηπιακών αερίων.

*Συμπληρώνεται σχεδόν ένας χρόνος από τότε που η πανδημία του κορωνοϊού μπήκε στο λεξιλόγιο μας και επηρέασε κάθε τομέα της ζωής μας. Το περιβάλλον πως το επηρέασε;

Αναμφίβολα η πανδημία έχει πολλά συνεπακόλουθα με πρώτο και πιο τραγικό τους νεκρούς αλλά και τους ασθενείς που ταλαιπωρούνται. Την ίδια ώρα, τα μέτρα ανάσχεσης της διασποράς του ιού, έχουν οδηγήσει στα γνωστά lock down που είναι μαζί μας τους τελευταίους 12 μήνες, χωρίς να υπάρχει ακόμη ορατό πλάνο αποκλιμάκωσης των μέτρων. Η οικονομία έχει δεχτεί μεγάλο πλήγμα και θα πάρει καιρό να ανακάμψει. Ειδικά στη χώρα μας που ο τουρισμός αποτελεί ένα βασικό πνεύμονα της οικονομίας, το πλήγμα είναι ακόμη μεγαλύτερο και δεν θα επανέλθει σύντομα στην κανονικότητα πριν αντιμετωπισθεί ουσιαστικά ο ιός. Μέσα στα πολλά κακά της πανδημίας το περιβάλλον πήρε μια ανάσα και βγαίνει κερδισμένο από τη μειωμένη κατανάλωση και τον περιορισμό ρυπογόνων δραστηριοτήτων (μεταφορές, παραγωγή, εξόρυξη πρώτων υλών κτλ.). Είναι χαρακτηριστικό πως ενώ το ισοζύγιο πόρων που εξορύσσονται σε σχέση με αυτούς που αναπληρώνονται χειροτέρευε χρόνο με το χρόνο από το 1984 μέχρι το 2019, το 2020 παρουσιάζει βελτίωση. Δεν είναι φυσικά η λύση να έχουμε πανδημίες για να βελτιώνεται το περιβάλλον, αλλά η εμπειρία αυτή δείχνει πως πρέπει να ψάξουμε και να υιοθετήσουμε πιο βιώσιμα μοντέλα ανάπτυξης, διαφορετικά από τα σπάταλα υπερκαταναλωτικά μοντέλα που ακολουθούμε.

*Ποιο είναι το μεγαλύτερο στοίχημα της Κύπρου σε ότι αφορά τον τομέα του περιβάλλοντος για την επόμενη δεκαετία και ποιες θα είναι οι πρωτοβουλίες που εσείς θα θέλατε να αναλάβετε σε περίπτωση που εκλεγείτε στην νέα Βουλή;

Τα περιβαλλοντικά θέματα που ταλανίζουν τον τόπο είναι πολλά. Η στροφή στην κυκλική οικονομία και σε ένα πιο βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης είναι στοιχήματα που πρέπει να κερδηθούν για το καλό του τόπου. Για μένα το πιο κρίσιμο θέμα μπροστά μας έχει να κάνει με το στόχο της Ε.Ε. να εγκαταλείψουμε την ταφή των αποβλήτων μέχρι το 2030. Σήμερα, εξαρτιόμαστε ως Κύπρος από την ταφή κατά 80%, ενώ στην επόμενη δεκαετία (η Κύπρος έχει χαλάρωση μέχρι το 2035), ο στόχος είναι να μειωθεί η ταφή στο 10%. Είναι ένας πολύ φιλόδοξος στόχος που για να επιτευχθεί χρειάζεται να γίνουν πάρα πολλά, όπως η εκτροπή των οργανικών μας αποβλήτων από την ταφή, η εφαρμογή προγραμμάτων Πληρώνω όσο Πετώ, η αύξηση της ανακύκλωσης και πολλά άλλα.

*Πέραν της επαγγελματικής σας ενασχόλησης με την Green Dot και τα θέματα περιβάλλοντος και ανακύκλωσης, ασχοληθήκατε για αρκετά χρόνια με την Τοπική Αυτοδιοίκηση ως δημοτικός σύμβουλος. Αυτή την περίοδο βρίσκεται στο τελικό στάδιο πριν οδηγηθεί προς ψήφιση η Μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Ποια τα οφέλη αυτής της Μεταρρύθμισης, τόσο για την καθημερινότητα των πολιτών όσο και για τους ίδιους τους Δήμους;

Η όλη προσπάθεια για τη μεταρρύθμιση πρέπει να έχει ένα βασικό στόχο. Την παροχή βελτιωμένων υπηρεσιών στους δημότες, που να παρέχονται στην ώρα τους και με ένα λογικό κόστος για τον πολίτη. Αυτό προϋποθέτει ενισχυμένες υπηρεσίες, καλύτερα οργανωμένες και με εξειδικευμένο προσωπικό εκεί και όπου απαιτείται. Αυτό κάλλιστα επιτυγχάνεται και με τη συγχώνευση υπηρεσιών σε μεγαλύτερα αλλά και βελτιωμένα και πιο λειτουργικά σχήματα. Αυτό θα μπορούσε δυνητικά να γίνει και χωρίς τη συγχώνευση Δήμων. Εφόσον όμως έχει ήδη επιλεγεί πολιτικά αυτή η πρακτική, η διαδικασία πρέπει να γίνει με τεχνοκρατικά κριτήρια και μακριά από πολιτικές σκοπιμότητες. Βλέπω όμως δυστυχώς να παρεισφρέουν πολιτικά κριτήρια και σκοπιμότητες στους σχεδιασμούς με κίνδυνο πλέον να ναυαγήσει και αυτή η προσπάθεια για εκσυγχρονισμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

*Γίνεται μια μεγάλη συζήτηση για το αν θα πρέπει να πραγματοποιηθούν δημοψηφίσματα. Ποια η άποψη σας;

Εφόσον η δημιουργία Δήμων γίνεται μετά από δημοψηφίσματα με βάση το Νόμο, θα ήταν παράδοξο η κατάργηση Δήμων να γίνει με Διοικητική απόφαση και ερήμην των πολιτών. Προϋπόθεση φυσικά είναι να ληφθούν οι αποφάσεις τεχνοκρατικά, χωρίς πολιτικά κριτήρια που είναι αδιάφορα για τους πολίτες και να εξηγηθεί σε αυτούς το όφελος από τις αλλαγές που προτείνονται. Μόνο έτσι θα είναι εύκολο να πειστούν και να πιστέψουν στην επικείμενη αλλαγή και τα οφέλη που αυτή θα προσφέρει στους ιδίους αλλά και στην ευρύτερη κοινωνία.

*Μετά από μια επιτυχημένη επαγγελματική πορεία χρόνων και συμμετοχής στα κοινά αποφασίσατε να κάνετε αυτή τη στιγμή το επόμενο βήμα και να διεκδικήσετε  την εκλογή σας στη Βουλή συμμετέχοντας το ψηφοδέλτιο του ΑΚΕΛ Αριστερά, Νέες Δυνάμεις στην Επαρχία Λευκωσίας; Γιατί λάβατε τώρα αυτή την απόφαση;

Αν ανασκοπήσει κάποιος την πορεία μου θα δει πως είτε από το βήμα της τοπικής αυτοδιοίκησης όπου συμμετείχα για 15 χρόνια, είτε από την επαγγελματική μου σταδιοδρομία, τα περισσότερα χρόνια ασχολήθηκα με θέματα που αφορούν τα κοινά και τη βελτίωση της χώρας μας. Ιδιαίτερα τα τελευταία 20 χρόνια με την παραγωγική δράση μου στη διαχείριση αποβλήτων, την ανακύκλωση, τα συλλογικά συστήματα της Green Dot, της Αφής και της WEEE Cyprus, η ενασχόληση μου με τα κοινά και η προσφορά στο κοινό καλό είναι αυταπόδεικτη. Στις παρούσες συνθήκες η παρακμή που βιώνουμε σε όλες τις εκφάνσεις της πολιτικής ζωής και κυρίως η διαφθορά και η διαπλοκή που βιώνουμε, δεν μπορεί να με αφήσει ως ενεργό πολίτη ασυγκίνητο. Ακόμη πιο κρίσιμο το μεταίχμιο στο οποίο βρίσκεται το μείζον πρόβλημα του τόπου, το κυπριακό. Με πολλούς εντός και εκτός των τειχών να ρέπουν προς «άλλες» επικίνδυνες μορφές λύσης, η επιμονή στις συμφωνημένες παραμέτρους της λύσης διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας είναι κρίσιμη και ζωτικής σημασίας για το μέλλον του τόπου. Όπου μπορούμε και όσοι μπορούμε λοιπόν πρέπει να βάλουμε πλάτες για να αλλάξει αυτή η κατάσταση. Το χρωστούμε στα παιδιά μας. Οι πολλοί δε πολίτες που δεν διεκδικούν εκλογή, πρέπει να φροντίσουν να ψηφίσουν γιατί η αποχή δεν είναι λύση. Η αποχή διαιωνίζει το πρόβλημα γιατί δίνει την ευκαιρία σε λίγους να αποφασίσουν για τους πολλούς. Στη δημοκρατία ή ψήφος είναι ευθύνη και το μόνο όπλο για να αλλάξει κάτι που δεν μας αρέσει. Αυτό το τονίζω ειδικά και για τους νέους. Η αντίδραση τους σε όσα κάναμε εμείς οι μεγαλύτεροι και δεν τους αρέσουν δεν εξυπηρετείται με την αποχή αλλά με τη συμμετοχή στις εκλογές. Αλλιώς θα αφήσουν εμάς τους μεγαλύτερους να αποφασίσουμε ξανά για το δικό τους μέλλον.

Η επιλογή μου ως υποψήφιος στο ψηφοδέλτιο του ΑΚΕΛ με τιμά και θέλω να ευχαριστήσω όσους έχουν στηρίξει την υποψηφιότητα μου αλλά και όλο τον κόσμο του ΑΚΕΛ.

*Οι επικείμενες βουλευτικές εκλογές, πραγματοποιούνται σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη συγκυρία σε ότι αφορά το εθνικό μας πρόβλημα. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ετοιμάζεται να συμμετέχει στην άτυπη πενταμερή, την ώρα που η άλλη πλευρά επιμένει να απορρίπτει την ΔΔΟ και να προτάσσει τη λύση δύο κρατών. Βλέπετε να οδηγούμαστε σε ακόμη ένα αδιέξοδο;

Λυπούμαι πραγματικά να παρατηρήσω ότι τις τάσεις της άλλης πλευράς έχουν ενισχύσει και το πλασάρισμα νέων ιδεών από την πλευρά μας. Όταν εσύ που προσπαθείς να λύσεις ένα πρόβλημα, δείχνεις να μην ξέρεις τι θέλεις, τότε πως περιμένεις να σε καταλάβουν όσοι πρέπει να πιέσουν την άλλη πλευρά για μια βιώσιμη λύση; Όταν δείχνεις πως είσαι ανοικτός σε άλλες προσεγγίσεις πιο κοντά στη θέση της άλλης πλευράς για λύση δύο κρατών, πόσες πιθανότητες υπάρχουν να μην σου προτείνουν και οι τρίτοι τέτοιες λύσεις; Απλά διευκολύνεις την άλλη πλευρά. Φοβούμαι δε πως ένα ακόμη αδιέξοδο θα έχει δραματικές συνέπειες με κλείσιμο οριστικά των συζητήσεων για μια λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας. Την ίδια ώρα θα έχει χαθεί πλέον και η Αμμόχωστος, όπως χάθηκαν δυστυχώς νωρίτερα και οι ελπίδες μας για επιστροφή της Μόρφου. Κατά την άποψη μου, η μόνη επιλογή που έχουμε είναι να επιμείνουμε στο πλαίσιο Γκουτέρες και τις συγκλίσεις που έχουν προηγηθεί, αφαιρώντας έτσι επιχειρήματα από την άλλη πλευρά.