Τα όρια ελέγχου, η αναδίπλωση και στο βάθος πολιτική εκμετάλλευση

Το μείζων ζήτημα με το αίτημα του Οδυσσέα Μιχαηλίδη, να του παραδοθούν όλοι οι φάκελοι πολιτογραφήσεων, επανήλθε και απασχόλησε, αυτή τη φορά και την Ερευνητική Επιτροπή που διόρισε ο Γενικός Εισαγγελέας και που ερευνά το ίδιο θέμα.

Από την κατάθεση του Οδυσσέα Μιχαηλίδη τον περασμένο Δεκέμβριο, που δόθηκε χθες στη δημοσιότητα, αναφύεται για ακόμα μια φορά η διαφωνία του Γενικού Ελεγκτή με τον χειρισμό που επέλεξε να κάνει ο Γενικός Εισαγγελέας και την επίμαχη γνωμάτευση που παρέδωσε στο Υπουργείο Εσωτερικών, με την οποία τραβάει κόκκινη γραμμή, ώστε να μην δοθούν στον Οδυσσέα Μιχαηλίδη οι φάκελοι που ζητά, έως ότου ολοκληρωθεί το έργο της Ερευνητικής Επιτροπής.

Παρά το γεγονός ότι μετά τη συνάντηση τους τον περασμένο Νοέμβριο, Γιώργος Σαββίδης και Οδυσσέας Μιχαηλίδης, εξέδωσαν κοινό ανακοινωθέν και ξεκαθάριζαν το ζήτημα, ο Γενικός Ελεγκτής επανάφερε το θέμα, ακυρώνοντας στην ουσία, όσα είχε συμφωνήσει με τον Γενικό Εισαγγελέα.

Στο κοινό ανακοινωθέν που εκδόθηκε μετά από τη συνάντηση τους, όπου δόθηκαν οι αμοιβαίες εξηγήσεις, σημειωνόταν μεταξύ άλλων πως ο Γενικός Ελεγκτής εξήγησε ότι σέβεται τον Γενικό Εισαγγελέα και τις γνωματεύσεις του και δεδομένου ότι η Κυβέρνηση δεσμεύεται από τις γνωματεύσεις του Γενικού Εισαγγελέα, ο Γενικός Ελεγκτής αναγνωρίζει και αντιλαμβάνεται ότι, εκ των πραγμάτων, παρά τη διαφωνία του, στο παρόν στάδιο δεν θα του παραδοθούν άλλοι φάκελοι και δεν τίθεται θέμα προσφυγής στο Δικαστήριο.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Άδειασε Σαββίδη στην Ερευνητική ο Οδυσσέας-Εικονικές πράξεις και παραπλάνηση

Η προαναγγελία για προσφυγή
Αρκετούς μήνες προηγουμένως, και συγκεκριμένα από τον Αύγουστο, πριν ακόμη εκδοθεί η γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα, ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης προειδοποιούσε πως θα προσφύγει στο Ανώτατο Δικαστήριο για επίλυση του ζητήματος. Μάλιστα την 1η Σεπτεμβρίου η Ελεγκτική Υπηρεσία εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία σημείωνε πως, «σε περίπτωση που η τυχόν άρνηση της Κυβέρνησης βασιστεί σε σχετική γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα τότε, κατά την άποψη της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, αρμόδιο για επίλυση του θέματος θα είναι το Ανώτατο Δικαστήριο το οποίο, με βάση το άρθρο 139 του Συντάγματος, κέκτηται αρμοδιότητα να αποφασίζει οριστικώς και αμετακλήτως σε κάθε προσφυγή που αφορά σύγκρουση ή αμφισβήτηση εξουσίας ή αρμοδιότητας εγειρόμενης μεταξύ οιωνδήποτε οργάνων ή αρχών της Δημοκρατίας».

Βέβαια η ιστορία απέδειξε πως παρά τη γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα και παρά την άρνηση του Υπουργείου Εσωτερικών, ο Γενικός Ελεγκτής δεν προσέφυγε, όπως προειδοποιούσε στο Ανώτατο, εκφράζοντας με κάθε ευκαιρία τις διαφωνίες του και αφήνοντας την κρίση να συντηρείται.

Στο μεσοδιάστημα των προειδοποιήσεων του και της κατάθεσης του στην Ερευνητική Επιτροπή, προέκυψε η συνάντηση του με τον Γενικό Εισαγγελέα, το κοινό ανακοινωθέν, της οποίας αποτελεί σήμερα ένα σημαντικό όπλο της Κυβέρνησης στις απαντήσεις που δίνει, όταν δέχεται τα πυρά της αντιπολίτευσης.

Από τη μια δηλαδή ο Γενικός Ελεγκτής συντηρεί τους ψηλούς τόνους και την κρίση, ενώ από την άλλη δήλωνε ότι σέβεται τη γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα και το θέμα θεωρείτε λήξαν.

Ωστόσο, το θέμα μόνο λήξαν δεν ήταν από τις 4 Νοεμβρίου, οπότε εκδόθηκε το κοινό ανακοινωθέν Σαββίδη-Ελεγκτή, ενώ αναμφίβολα κορυφώθηκε με την καταψήφιση του κρατικού προϋπολογισμού και την στάση του ΔΗΚΟ, που χρησιμοποίησε τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη ως όχημα άσκησης πίεσης στην Κυβέρνηση, θυσιάζοντας τον ρόλο του ρυθμιστή.

Έκανε ένα βήμα πίσω
Είκοσι μέρες μετά, ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης ήρθε να ανάψει νέες φωτιές, αδειάζοντας εκ νέου τις γνωματεύσεις του Γενικού Εισαγγελέα, δημοσιοποιώντας και τα δύο πορίσματα του, που αφορούσαν τις κατ΄ εξαίρεση πολιτογραφήσεις στελεχών ξένων εταιρειών, της Wargaming και του καζίνο, με τις οποίες ουσιαστικά προκατάλαβε τα πορίσματα της Επιτροπής Νικολάτου.

Για αυτή του την επιλογή, αλλά και για άλλα πολλά, ρωτήθηκε από την Ερευνητική Επιτροπή ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης.

Εξάλλου ενώπιον της Επιτροπής, ο κ. Μιχαηλίδης σε ότι αφορά τη γνωμάτευση του Γιώργου Σαββίδη για την παράδοση των φακέλων, υπέδειξε ότι πρόκειται για τις συνταγματικές εξουσίες της Ελεγκτικής Υπηρεσίες και πως δεν θεωρεί ότι αυτές οι εξουσίες μπορούν να περιοριστούν με την έκφραση γνωματεύσεων από τον Γενικό Εισαγγελέα, αλλά μόνο με απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου.

Η επιμονή του Ελεγκτή,  για το συγκεκριμένο θέμα, που λίγο έλειψε να τινάξει στον αέρα την οικονομία του κράτους, αφού ήταν η αφορμή που χρησιμοποίησε το ΔΗΚΟ για να καταψηφίσει τους προϋπολογισμούς, εγείρει ερωτηματικά, αφού σύμφωνα με τα λεγόμενα του, τη δική του διαφορετική άποψη για να κλείσει οριστικά το θέμα, θα έπρεπε να επιλύσει το Ανώτατο, στο οποίο είχε κάθε δικαίωμα να προσφύγει.

Αντ΄ αυτού, ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης, παρά τα όσα δήλωνε πριν τη γνωμάτευση του Εισαγγελέα, αποφάσισε να κάνει ένα βήμα πίσω, ενώ με τη στάση του δημιούργησε μια πρωτοφανή, για την Κύπρο, πολιτική αναταραχή, που αν δεν λυνόταν με τη ψήφιση του προϋπολογισμού από την ΕΔΕΚ, τη Συμμαχία, το ΕΛΑΜ, τη Συνεργασία Δημοκρατικών Δυνάμεων και την Αλληλεγγύη, θα βύθιζε τη χώρα στο χάος και την ανασφάλεια.

Οι κατηγορίες για πολιτικοποίηση του θεσμού
Όλα τα πιο πάνω οδήγησαν στα άκρα τις σχέσεις του Οδυσσέα Μιχαηλίδη με την Κυβέρνηση, αναγκάζοντας το Προεδρικό να βγει στην αντεπίθεση και να κάνει για πολιτικοποίηση του θεσμού του Γενικού Ελεγκτή. Μάλιστα έγιναν και σκέψεις από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για να κινηθούν οι διαδικασίες για την παύση του, κάτι ωστόσο που δεν έγινε μέχρι σήμερα. Μάλιστα η Κυβέρνηση, υπενθύμισε πως κατά τη διάρκεια των σπουδών του ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης, υπήρξε στέλεχος της φοιτητικής οργάνωσης του ΔΗΚΟ, αλλά και αργότερα μέλος του κόμματος. 

Ο ίδιος ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης απέρριψε αυτούς τους ισχυρισμούς, ωστόσο ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής κλήθηκε να απαντήσει, μέσα από αποσπάσματα των εκθέσεων του, αν ειδικά οι δύο τελευταίες που αφορούσαν στελέχη εταιρειών που πολιτογραφήθηκαν, είχαν πολιτική χροιά. 

Ειδικότερα ο πρόεδρος της Ερευνητικής Επιτροπής, ρώτησε τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη αν τα συμπεράσματα της έκθεσης του, είναι αμιγώς επαγγελματικά ή εμπεριέχουν και σχόλια και παρατηρήσεις που έχουν πολιτικό στοιχείο. Ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης διερωτήθηκε γιατί να έχουν πολιτικό στοιχείο, σημειώνοντας πως δεν έχουν σε καμιά περίπτωση. «Πολιτικό στοιχείο, όταν μιλάμε για πολιτική, δεν σχετίζεται η πολιτική με πολιτογραφήσεις και με έλεγχο τέτοιων διαδικασιών», είπε. Προχωρώντας ένα βήμα παρακάτω ο Μύρωνας Νικολάτος, έθεσε ενώπιον του μια αναφορά στη σελίδα 11 της έκθεσης του, όπου ο Γενικός Ελεγκτής γράφει «δυστυχώς η μη έγκαιρη λήψη διορθωτικών μέτρων από πλευράς κυβέρνησης», βγάζοντας επί της ουσίας από την εξίσωση τον Νομοθετικό ρόλο της Βουλής.

«Κατ' αρχή να σημειώσουμε ότι ουσιαστικά οι Ελεγκτικές Υπηρεσίες ελέγχουν τις κυβερνήσεις. Θέλει πολλή προσοχή για μια Ελεγκτική Υπηρεσία να εκφράσει άποψη, η οποία να δεικνύει ότι επιχειρεί να ελέγξει τη Βουλή, πρώτο όσον αφορά τις νομοθετικές πρωτοβουλίες που αναλαμβάνει, οι οποίες είναι μια εξόχως πολιτική πράξη η ανάληψη νομοθετικής πρωτοβουλίας και επίσης θέλει πολλή προσοχή για μια Ελεγκτική Υπηρεσία να καταδείξει ευθύνες στη Βουλή, ότι δεν άσκησε κοινοβουλευτικό έλεγχο, ο οποίος είναι επίσης μια εξόχως πολιτική διαδικασία», απάντησε ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης.

Αυτά, πρόσθεσε, «ουσιαστικά εμπίπτουν σε αυτά τα δύο πλαίσια, κατά πόσο η Βουλή θα μπορούσε να αναλάβει η ίδια νομοθετικές πρωτοβουλίες ή και κατά πόσο η Βουλή θα έπρεπε να ασκήσει τον κοινοβουλευτικό της έλεγχο με πιο επιστάμενο τρόπο ή με πιο αυστηρό τρόπο από αυτόν με τον οποίον το έπραξε 15 αυτό. Το θέμα είναι αυτό και εάν θα ήταν ανάμιξη στην πολιτική από πλευράς Ελεγκτικής Υπηρεσίας, εμάς ελεγχόμενος μας ήταν το Υπουργείο Εσωτερικών και κατ' επέκταση η Κυβέρνηση, αυτό είναι το αναμενόμενο να πράξει μια Ελεγκτική Υπηρεσία με τη Βουλή. Είμαστε πάρα πολύ προσεχτικοί, εντάξει, ελέγχουμε τα οικονομικά τους, αλλά ειδικά σε πράξεις που έχουν σχέση με πολιτική της Βουλής, δεν μπορούμε να υπεισερχόμαστε».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Το δικηγορικό, οι γαμπρούδες και οι Σεϋχέλλες-Ετοιμόλογος στην Ερευνητική ο ΠτΔ

Παραδοχή για τα όρια των ερευνών του
Πάντως σε ότι αφορά την ουσία της διαφοράς του κι αυτό που εξ αρχής σημείωνε η Κυβέρνηση, ότι δηλαδή οι έρευνες της Ελεγκτικής Υπηρεσίες θα είναι περιορισμένου εύρους, λόγω των περιορισμών στη κλήση μαρτύρων για κατάθεση κτλ. ο Γενικός Ελεγκτής αναγνώρισε και επί της ουσίας παραδέχθηκε, πως μια Ερευνητική Επιτροπή, έχει διευρυμένες εξουσίες που ο ίδιος δεν μπορεί να κατέχει. 

Ειδικότερα στα πρακτικά της κατάθεσης του, υπάρχει και η δική του παραδοχή πως οι έρευνες της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, δεν θα μπορούσαν να εξαντλήσουν τον έλεγχο των πολιτογραφήσεων, από τη στιγμή που δεν έχει το δικαίωμα να καλέσει ιδιώτες, που στην προκειμένη περίπτωση είναι πρώην υπουργοί, για να καταθέσουν. «Η υπηρεσία μας δεν έχει εξουσία ή αρμοδιότητα να απευθύνεται σε ιδιώτες είτε για λήψη μαρτυριών, είτε για εξασφάλιση εγγράφων, υλικών κτλ και αυτός είναι ο λόγος. Για 5 παράδειγμα, δεν μπορούσαμε να πάμε, στην υπόθεση του ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ, να ρωτήσουμε οτιδήποτε την εταιρεία ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ ή τον οποιονδήποτε άλλον. Γιατί πολύ απλά δεν έχουν καμιά υποχρέωση να απαντήσουν σε οποιανδήποτε ερώτηση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας. Η υποχρέωση νομίζω είναι κατανοητό. Άρα μαρτυρίες εν πάση περιπτώσει η υπηρεσία μας, υπό την έννοια μαρτυρίας, δεν τη χρησιμοποιεί στην ελεγκτική διαδικασία, υπό την έννοια μαρτυρίας», είπε ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής ο Γενικός Ελεγκτής», ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Η γραμμή υπεράσπισης Αναστασιάδη ενώπιον Ερευνητικής-Βήμα βήμα από 2013 έως 2020