Βλέπει παγίδες ο Λιλλήκας-«Να μην πεισθεί ο Γκουτέρες να συγκαλέσει την άτυπη πενταμερή»

Ο Πρόεδρος της Συμμαχίας Πολιτών, Γιώργος Λιλλήκας, απέστειλε επιστολή στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Νίκο Αναστασιάδη, με θέμα την πρόθεση του ΓΓ ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, για σύγκληση άτυπης πενταμερούς διάσκεψης. Ο κ. Λιλλήκας καλεί τον κ. Αναστασιάδη, όπως πεισθεί ο ΓΓ ΟΗΕ να μην προχωρήσει σε σύγκληση της άτυπης πενταμερούς διάσκεψης.

Ο Πρόεδρος της Συμμαχίας Πολιτών, ανάμεσα σ’ άλλα, αναφέρει ότι η προσέγγιση του ΓΓ ΟΗΕ είναι «άστοχη, αντιπαραγωγική και κρύβει μεγάλες παγίδες και κινδύνους για την Ελληνοκυπριακή πλευρά... Η επιμονή του Γ.Γ. του ΟΗΕ για σύγκληση Άτυπης Πενταμερούς Διάσκεψης ενώ γνωρίζει τα δεδομένα και τις πραγματικότητες, γεννά πολλά ερωτηματικά. Από μια τέτοια Διάσκεψη η Τουρκική πλευρά έχει εξασφαλισμένα εκ των προτέρων οφέλη». Παράλληλα θέτει σειρά ερωτημάτων για το περιβάλλον και τα δεδομένα για τη σύγκληση της άτυπης πενταμερούς.

Καταλήγοντας, ο κ. Λιλλήκας τονίζει στον ΠτΔ ότι πρέπει να πεισθεί ο ΓΓ ΟΗΕ να μην προχωρήσει σε σύγκληση της άτυπης πενταμερούς διάσκεψης, καθώς είναι εκ των προτέρων γνωστές οι θέσεις της κάθε πλευράς και είναι ξεκάθαρο ότι δεν υπάρχει κοινός στόχος, άρα δεν υπάρχει προοπτική θετικής έκβασης στη βάση των αρχών του ΟΗΕ αλλά και των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας.

Ακολουθεί αυτούσια η επιστολή του Γιώργου Λιλλήκα στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας:

«Από την μέχρι τώρα ενημέρωση που έχουμε, αντιλαμβάνομαι ότι ο Γ.Γ. του ΟΗΕ κ. Γκουτέρες  είναι αποφασισμένος να προχωρήσει στην σύγκληση μιας Άτυπης Πενταμερούς Διάσκεψης. Στόχος της Διάσκεψης είναι αντιλαμβάνομαι η διερεύνηση, από μέρους του Γ.Γ., των προθέσεων των εμπλεκόμενων μερών και κατά πόσο υπάρχει κοινός στόχος και κοινό έδαφος, για να προχωρήσει στο επόμενο βήμα που είναι η επανέναρξη των συνομιλιών στο πλαίσιο μιας Διάσκεψης για την Κύπρο.

Οφείλω να πω ότι η προσέγγιση αυτή του Γ.Γ. του ΟΗΕ είναι, κατά την ταπεινή μου άποψη, άστοχη, αντιπαραγωγική και κρύβει μεγάλες παγίδες και κινδύνους για την Ελληνοκυπριακή πλευρά.

Είναι άστοχη και αντιπαραγωγική γιατί και οι δύο πλευρές έχουν δημόσια αλλά και με επιστολές τους προς τον κ. Γκουτέρες  ξεκαθαρίσει τις θέσεις και στόχους τους. Οι ηγέτες των δύο κοινοτήτων έχουν συνομιλήσει κι έχουν ενημερώσει την εκπρόσωπο του Γ.Γ. κυρία Λουτ, ως προς το τι θα επιδιώξουν στην Άτυπη Πενταμερή Διάσκεψη. Συνεπώς ο κ. Γκουτέρες  γνωρίζει ότι οι δύο πλευρές έχουν διαφορετικούς στόχους (εσείς επιμένετε στη ΔΔΟ και στη συνέχιση της διαδικασίας από το σημείο που διακόπηκαν οι συνομιλίες στο Κρανς Μοντανά, ενώ ο κ. Τατάρ και η Άγκυρα στοχεύουν σε αλλαγή του πλαισίου λύσης εστιάζοντας σε λύση δύο Κρατών ή Συνομοσπονδία) και άρα δεν υπάρχει κοινό έδαφος.

Επιμονή του Γ.Γ. του ΟΗΕ για σύγκληση Άτυπης Πενταμερούς Διάσκεψης ενώ γνωρίζει τα δεδομένα και τις πραγματικότητες, γεννά πολλά ερωτηματικά. Από μια τέτοια Διάσκεψη η Τουρκική πλευρά έχει εξασφαλισμένα εκ των προτέρων οφέλη.

Σε ποιο περιβάλλον και με ποια δεδομένα θα συγκληθεί η Διάσκεψη;

· Η σύγκληση Άτυπης Πενταμερούς Διάσκεψης ήταν απαίτηση της Τουρκίας που ο κ. Γκουτέρες  αποδέχθηκε και ικανοποίησε.

· Η Τουρκία:

- Στο Κρανς Μοντανά επέμενε στη διατήρηση των εγγυήσεων με συγκεκαλυμμένη μορφή. Επέμενε στην παραμονή στρατευμάτων χωρίς καταληκτική ημερομηνία πλήρους αποχώρησης. Ερτογάν και Τσαβούσογλου αναφερόμενοι δημόσια στα πιο πάνω ζητήματα κάλεσαν την Ελληνοκυπριακή πλευρά «να μην κάνει όνειρα».

- Ξεκαθαρίζει σε κάθε ευκαιρία ότι συζητά μόνο λύση δύο Κρατών ή Συνομοσπονδία η οποία βεβαίως προϋποθέτει την αναγνώριση του ψευδοκράτους ως νόμιμου και κυρίαρχου κράτους. Έτσι παρείσφρησε η νέα απαίτηση με τον όρο για «κυριαρχική ισότητα». Όρο που θα βρούμε μπροστά μας.

- Άλλαξε το status quo της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου.

- Έγινε πιο επιθετική στην Κυπριακή ΑΟΖ, στο Αιγαίο, εισέβαλε στην Συρία, παρενέβηκε στρατιωτικά στην κρίση της Λιβύης και στον πόλεμο στο Νακόρνο Καραμπάχ.

· Η Ε.Ε. δεν δείχνει διατεθειμένη να επιβάλει ουσιαστικές κυρώσεις κατά της Τουρκίας η οποία εκλαμβάνει την ανοχή της Ένωσης ως αδυναμία ή και ενθάρρυνση.

· Η νέα Κυβέρνηση των ΗΠΑ που αναλαμβάνει στις 20 Ιανουαρίου δεν έχει ξεκαθαρίσει ποια στάση θα τηρήσει έναντι της Τουρκίας. Κατά την άποψη μου, ο Πρόεδρος Μπάιντεν πιθανότατα να επιστρέψει στον παραδοσιακό τρόπο άσκησης της εξουσίας, δηλαδή να δώσει τον πρώτο λόγο στο Υπουργείο Εξωτερικών για τα διεθνή ζητήματα. Η μέχρι στιγμής επιλογή των Κυβερνητικών αξιωματούχων συνηγορεί προς αυτή την κατεύθυνση. Εκτιμώ ότι οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να αναζητούν τρόπους αποκατάστασης και σχέσεων τους με την Τουρκία την οποία δεν θέλουν να δουν να αποχωρεί από το ΝΑΤΟ και να πέφτει στην αγκαλιά της Μόσχας.

· Η Βρετανία μετά την έξοδο της από την Ε.Ε., επιχειρεί να εμβαθύνει και να διευρύνει τις σχέσεις της με την Τουρκία, ιδιαίτερα στον οικονομικό και εμπορικό τομέα.

Με αυτά τα δεδομένα και μέσα σε αυτό το περιβάλλον η δική μας πλευρά θα βρίσκεται σε τραγικά μειονεκτική και δύσκολη θέση στην Άτυπη Διάσκεψη. Και η θέση μας θα καταστεί πιο δύσκολη λόγω τα τακτικής που η Τουρκία θα ακολουθήσει.

Που αποσκοπεί η Τουρκία;

Η Τουρκία ήδη σκηνοθετεί ένα εκβιαστικό δίλημμα το οποίο της προεξοφλά οφέλη. Το δίλημμα το οποίο θα κληθεί να αντιμετωπίσει η πλευρά μας είναι: Είτε αποδεχόμαστε να ικανοποιήσουμε όλες τις απαιτήσεις της Τουρκίας (πολιτική ισότητα με τα «μικρά» και «μεγάλα» βέτο που οδηγούν σε ένα Κράτος υπό μόνιμη παραλυσία, εκ Περιτροπής Προεδρία, συγκεκαλυμμένες εγγυήσεις, παραμονή τουρκικών στρατευμάτων κ.α.) για να έχουμε λύση ΔΔΟ τουρκικών προδιαγραφών, είτε η Τουρκία ανοίγει το Βαρώσι και επιμένει στη λύση δύο Κρατών. 

Ως κίνηση «συμβιβασμού» ή «καλής θέλησης» η Τουρκία μπορεί να προτείνει τη Συνομοσπονδία που είναι η άλλη όψη του ίδιου νομίσματος.

Τι μπορεί να προκύψει από την Άτυπη Διάσκεψη;

Βασικά υπάρχουν τέσσερις πιθανότητες:

α. Η Τουρκία να εγκαταλείψει τις αδιάλλακτες θέσεις της και να συζητήσει με πνεύμα συναίνεσης.

β. Η Τουρκία να παραμείνει σταθερή στις θέσεις της.

γ. Η Ελληνοκυπριακή πλευρά να δηλώσει την πρόθεση της να ικανοποιήσει τις τουρκικές απαιτήσεις.

δ. Η Ελληνοκυπριακή πλευρά να παραμείνει σταθερή στις θέσεις της.

Τα μόνο σενάρια που μπορούν να οδηγήσουν σε συνέχιση των συνομιλιών στο πλαίσιο της ΔΔΟ είναι το (α) και το (γ). Πόσο ρεαλιστικό, όμως, είναι να συμβεί το ένα εκ των δύο;

Τι θα συμβεί στην περίπτωση που επικρατήσουν τα σενάρια (β) και (δ) που, κατά την άποψη μου είναι το ρεαλιστικότερο και άρα το πιθανότερο; Σε μια τέτοια εξέλιξη θα προκύψει αδιέξοδο, το οποίο, όμως, θα έχει συνέπειες:

· Ενδεχόμενα ο Γ.Γ. του ΟΗΕ να κηρύξει επίσημα αδιέξοδο με συνέπειες αναφορικά με την συνέχιση της παρουσίας της UNFICYP στην Κύπρο. Ήδη η Τουρκική πλευρά ξεκίνησε να προβάλλει τη θέση ότι είναι αχρείαστη η συνέχιση της παρουσίας της Ειρηνευτικής Δύναμης. Υπάρχει, ακόμη, το ενδεχόμενο ο Γ.Γ. του ΟΗΕ επιχειρώντας να αποτρέψει ένα ναυάγιο, να καταθέσει δική του συμβιβαστική πρόταση, ενσωματώνοντας στο πλαίσιο της ΔΔΟ την έννοια της «κυριαρχικής ενότητας» ή κάτι άλλο ίδιας αξίας που θα ικανοποιούσε την Τουρκική πλευρά. Κρίνοντας από τις μέχρι τώρα εκθέσεις του Γ.Γ., που δεν διαπνέονται από αντικειμενικότητα, κατά τη δική μου πάντοτε εκτίμηση, το πιθανότερο η πρόταση του Γ.Γ. να στοχεύει στο να ικανοποιήσει την Τουρκική πλευρά. Σε μια τέτοια περίπτωση θα βρεθούμε σε αντιδιαστολή με τον Οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών. Εξέλιξη ασφαλώς αρνητική.

· Η Τουρκία θα «νομιμοποιηθεί» πλέον να επιμένει σε λύση δύο κρατών ή Συνομοσπονδίας. Η «νομιμοποίηση» θα προκύψει από το γεγονός ότι αυτές οι λύσεις θα συζητηθούν στην παρουσία του Γ.Γ. του ΟΗΕ και με την ανοχή του. Εδώ σημειώνω ότι πρέπει να απαιτήσουμε γραπτώς από τον Γ.Γ. κ. Γκουτέρες  όπως μας δώσει γραπτές διαβεβαιώσεις ότι δεν θα αποδεχθεί συζήτηση άλλων μορφών λύσης πέραν αυτής που προβλέπουν τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας.

Νοείται ότι ένα τρίτο αδιέξοδο σε επίπεδο Διάσκεψης (έστω Άτυπη η μία) θα ενισχύσει το αφήγημα της Τουρκίας  ότι το Κυπριακό δεν λύνεται με το υφιστάμενο πλαίσιο. Μετά το αδιέξοδο θα πρέπει να αναμένουμε ότι η Τουρκία θα ανοίξει το Βαρώσι με ό,τι αυτό συνεπάγεται και για το καθεστώς της πόλης αλλά και για την εσωτερική μας ενότητα. Εκτιμώ ότι πιθανότατα η Τουρκία θα προχωρήσει σε νέο εποικισμό των κατεχόμενων και στην παροχή «Τουρκοκυπριακής υπηκοότητας» σε μεγάλους αριθμούς εποίκων τόσο για να ελέγχει πλήρως το «εκλογικό σώμα» όσο και για να μπορεί, αν το αποφασίσει, το 2023 να προβεί σε ενδεχόμενο δημοψήφισμα για προσάρτηση των κατεχομένων.

Κύριε Πρόεδρε,

Έκρινα σκόπιμο να σας παραθέσω γραπτώς τις σκέψεις και ανησυχίες μου, γιατί πολύ φοβάμαι ότι η σύγκληση Άτυπης Πενταμερούς Διάσκεψης θα μας οδηγήσει σε νέες περιπέτειες με δυσοίωνες προοπτικές. Γι’ αυτό και προτιμότερο είναι να πεισθεί ο Γ.Γ. του ΟΗΕ να μην την συγκαλέσει, αφού γνωρίζει ήδη ότι οι εμπλεκόμενες πλευρές έχουν εκ διαμέτρου αντίθετες θέσεις και στόχους κι άρα δεν υπάρχει προοπτική θετικής έκβασης στη βάση των αρχών του ΟΗΕ αλλά και των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας».