Τα ευρήματα της έκθεσης του Γενικού Ελεγκτή για το ταξίδι του Προέδρου στις Σεϋχέλλες

Στο οικογενειακό ταξίδι του Προέδρου της Δημοκρατίας τον Αύγουστο του 2018 στις Σεϋχέλλες για διακοπές με το τζετ του Σαουδάραβα σεΐχη, αναφέρετται, μεταξύ άλλων η έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, που δόθηκε στη δημοσιότητα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Με κενά αέρος στις διαδικασίες, αλλά χωρίς διασπάθιση οι πτήσεις του Προέδρου

Το γεγονός, ότι ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης προέβη σε έλεγχο αυτού του ταξιδιού, προκάλεσε  τη δυσφορία του Προέδρου της Δημοκρατίας. Αυτό διαφαίνεται  από την απαντητική επιστολή προς το Γενικό Ελεγκτή στις 20 Ιανουαρίου, ατον οποίο αναφέρει ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση λειτουργεί, «καθ΄ υπέρβαση εξουσιών».

Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, εξέφρασε τη θέση ότι λόγω των φιλικών σχέσεων που διατηρεί με τον Σαουδάραβα ιδιοκτήτη του τζετ, ο οποίος πολιτογραφήθηκε Κύπριος του πρότεινε, προς αποφυγή των εμπορικών πτήσεων μέσω τρίτων χωρών, τη διευθέτηση μετάβασης του ίδιου και της οικογένειάς του κατά την ημέρα αναχώρησης του αεροσκάφους για Σεϋχέλλες. Όπως αναφέρεται στην έκθεση:

«Κατά την εξέταση του θέματος των ταξιδιών, διαφάνηκε λόγω δαπάνης παραμονής στο εξωτερικό 2 μελών της προεδρικής φρουράς, ότι κατά τον Αύγουστο του 2018 ο ΠτΔ μετέβη ιδιωτικά στο εξωτερικό. Με βάση αναρτήσεις σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης μελών της οικογένειας του ΠτΔ, φαίνεται ότι πρόκειται για ταξίδι στις Σεϋχέλλες για το οποίο ζητήσαμε ενημέρωση ως προς τον τρόπο μετάβασης της οικογένειας του ΠτΔ, αφού υπήρξαν δημόσια ερωτήματα κατά πόσο το ταξίδι πραγματοποιήθηκε με το αεροσκάφος που είχε ναυλωθεί από τη Δημοκρατία στο πρόσφατο ταξίδι του Σεπτεμβρίου του 2019 στην Νέα Υόρκη και προβλήθηκαν ισχυρισμοί ότι υπήρξε διασύνδεση των δύο ταξιδιών. Ο Προϊστάμενος Διοίκησης Προεδρίας μας ανέφερε ότι δεν γνωρίζει κάτι για το θέμα αυτό και ότι το ιδιωτικό ταξίδι του ΠτΔ δεν εμπίπτει στις αρμοδιότητες του Γενικού Ελεγκτή».

Αν και η Ελεγκτική Υπηρεσία δεν έχει αρμοδιότητα ελέγχου σε οποιαδήποτε δαπάνη διενεργεί κρατικός αξιωματούχος για ιδιωτικούς σκοπούς, αφού αυτή δεν αφορά σε δημόσια δαπάνη, διενήργησε έλεγχο για το συγκεκριμένο ταξίδι, αφού όπως αναφέρεται υπήρχε φορολογική πτυχή.

«Υπήρχε φορολογική πτυχή την οποία όφειλε να διερευνήσει η Υπηρεσία μας. Συγκεκριμένα, αν όντως είχε παραχωρηθεί αεροσκάφος από οποιονδήποτε ιδιώτη για μετακίνηση του ΠτΔ και της οικογένειάς του για ιδιωτικούς σκοπούς, με οποιαδήποτε άμεση ή έμμεση κάλυψη κόστους από τη Δημοκρατία, θα έπρεπε να αναζητηθεί καθοδήγηση από το Τμήμα Φορολογίας αφού, με βάση το άρθρο 5(1) του περί Φορολογίας του Εισοδήματος Νόμου (Ν.118(Ι)/2002), αν το αεροσκάφος παραχωρήθηκε λόγω του  αξιώματος του ΠτΔ, ώστε να μπορεί να εξαχθεί ότι παρέχεται έμμεσα από την Κυπριακή Δημοκρατία, τότε ενδεχομένως να θεωρείται παροχή σε είδος (benefit in kind) που συνιστά φορολογητέο εισόδημα», αναφέρεται.

Προσφορά στην Κυπριακή Δημοκρατία 
Όταν τον Σεπτέμβριο του 2019 ρωτήθηκε για την παραχώρηση πολύ μειωμένης τιμής για το υπηρεσιακό ταξίδι προς τη Νέα Υόρκη, ο ιδιοκτήτης του αεροσκάφους της JetStream Aviation Inc. Απάντησε, όπως αναφέρεται «ότι το έπραξε για να συνεισφέρει στην Κυπριακή Δημοκρατία και τον λαό της. Στην περίπτωση λοιπόν που υπήρξε μια ανάλογη προσέγγιση από οποιαδήποτε ιδιώτη που ενδεχομένως να προσέφερε στον ΠτΔ τέτοιο ωφέλημα, τότε ενδεχομένως να έπρεπε να υπάρξει αποτίμηση του ωφελήματος, αποτίμηση η οποία λαμβάνει υπόψη και τυχόν ωφέλημα που παραχωρήθηκε σε μέλος της οικογένειας ή του νοικοκυριού του υπαλλήλου ή αξιωματούχου. Όλα τα πιο πάνω δεν ισχύουν αν το αεροσκάφος παραχωρήθηκε λόγω της προσωπικής ιδιότητας του ΠτΔ (π.χ. λόγω προσωπικής φιλίας)».

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, μέσω της απαντητικής επιστολής του προς τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη στις 20 Ιανουαρίου δεν έκρυψε τη δυσφορία του.

«Είναι σαφές, συνεχίζει στην επιστολή του ο ΠτΔ, πως με την υιοθέτηση των ισχυρισμών που προβλήθηκαν, αυτό που αφήνεται να νοηθεί μέσα από τη διασύνδεση του ιδιωτικού με το δημόσιο ταξίδι του ΠτΔ στην Νέα Υόρκη, είναι πως το ιδιωτικό ταξίδι καλύφθηκε από το κόστος ναύλωσης του αεροσκάφους για Νέα Υόρκη ενώ, όπως διαπιστώνει η ίδια Ελεγκτική Υπηρεσία, η προσφορά της JetStream Aviation Inc. εκρίθη ως ασυνήθιστα χαμηλή, αφού περιοριζόταν στις €60.000, ενώ των άλλων εταιρειών κυμαινόταν από €330,000 έως €360,000. Συνεπώς, προσθέτει ο ΠτΔ,  «τα δημόσια ερωτήματα» για συσχετισμό των δύο ταξιδίων,  είναι όχι μόνον αβάσιμα αλλά και κακόβουλα, με μόνο στόχο να πλήξουν το κύρος του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας», αναφέρεται στην έκθεση.

Ο ΠτΔ εξέφρασε, επίσης,  την έκπληξή του για το γεγονός ότι στην επιστολή της, ημερ. 22.11.2019,  η Ελεγκτική Υπηρεσία δεν κατέγραψε οποιαδήποτε σαφή απάντηση στους εν λόγω ισχυρισμούς, όταν μάλιστα ο Γενικός Ελεγκτής ζήτησε ενημέρωση και προχώρησε σε διερεύνηση του θέματος.

Ο Νίκος Αναστασιάδης μέσω της ίδιας επιστολής, ενημέρωσε πως:
α.      Κανένα αεροσκάφος δεν παρεχωρήθη δωρεάν για μετάβαση του ΠτΔ και της οικογένειάς του στις Σεϋχέλλες. Εκείνο που στην πραγματικότητα συνέβη είναι πως το αεροσκάφος, που έχει έδρα το αεροδρόμιο Λάρνακας, θα μετέβαινε στις Σεϋχέλλες για μετακίνηση της οικογένειας του εν λόγω ιδιοκτήτη όπου παραθέριζε.
β.      Λόγω των φιλικών σχέσεων που διατηρεί με τον ΠτΔ, ο ιδιοκτήτης του πρότεινε, προς αποφυγή των εμπορικών πτήσεων μέσω τρίτων χωρών, τη διευθέτηση μετάβασης του Προέδρου και της οικογένειάς του κατά την ημέρα αναχώρησης του αεροσκάφους για Σεϋχέλλες, όπως και κατ΄ ανάλογο τρόπο διευθετήθηκε και η επιστροφή.
γ.       Οι φιλικές σχέσεις που ο ΠτΔ διατηρεί με τον ιδιοκτήτη της εταιρείας JetStream Aviation Inc. και το ενδιαφέρον αυτού για την Κύπρο καταδεικνύονται και από μια σειρά πρωτοβουλιών προς όφελος της Κυπριακής Δημοκρατίας και των πολιτών της, όπως:

• Η εισφορά €500.000 στον Ανεξάρτητο Φορέα Κοινωνικής Στήριξης στις 7.4.2016, με απευθείας έμβασμα στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους.

• Η διάθεση αεροσκαφών της εταιρείας σε χαμηλές τιμές όπως διαπιστώνεται, με αποτέλεσμα να εξοικονομήσει το κράτος €592.099.

• Η διαγραφή ποσού €670.000, που είχε δικαίωμα να αξιώσει από το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου.

Η Ελεγκτική Υπηρεσία έκανε έλεγχο για τις αναφορές του Προέδρου Αναστασιάδη και έχει επιβεβαιώσει την εισφορά του ποσού των €500.000 στον Ανεξάρτητο Φορέα Κοινωνικής Στήριξης. Ωστόσο, εκφράζει τη διαφωνία της ως προς τη θέση για  διαγραφή ποσού €670.000  από το Ανοικτό Πανεπιστήμιου Κύπρου.

«’Εχουμε διαπιστώσει ότι τον Φεβρουάριο του 2009 το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου υπέγραψε 10ετές συμβόλαιο (1.10.2009-30.9.2019) για ενοικίαση χώρων με τις εταιρείες K. Contractors Ltd και P. Estates Ltd. Το συμφωνηθέν ενοίκιο ανερχόταν στα €13,20 ανά τ.μ. μηνιαίως, δηλαδή €49.300 τον μήνα.  Το ενοικιαστήριο έγγραφο προνοούσε αύξηση του ενοικίου κατά 9% ανά διετία. Την 1.12.2014 το Πανεπιστήμιο ενημερώθηκε από την εταιρεία K. Contractors Ltd ότι έχουν προχωρήσει στην πώληση του μεριδίου του κτηρίου της στην εταιρεία ANR Ltd.  Στις 25.1.2017 το Πανεπιστήμιο ενημερώθηκε από τον δικηγόρο της εταιρείας ANR Ltd για παράλειψη καταβολής συμφωνηθείσας αύξησης ενοικίων. Μετά από προφορικές διαπραγματεύσεις συμφωνήθηκε ότι δεν θα καταβληθούν οποιεσδήποτε αυξήσεις, εφόσον προχωρήσει η ανανέωση της ενοικίασης του κτηρίου. Πρόσφατα υπογράφηκε νέο συμβόλαιο για τους ίδιους χώρους, για περίοδο 8 ετών, με δικαίωμα αποχώρησης.
Στη βάση των πιο πάνω και λαμβάνοντας ιδίως υπόψη:

• την πολύ υψηλή τιμή ενοικίου (€13,20 ανά τ.μ.),
• το γεγονός ότι λόγω της οικονομικής κρίσης το Υπουργικό Συμβούλιο είχε αποφασίσει στις 14.12.2011 μείωση των ενοικίων των κτηρίων στα οποία στεγαζόταν η δημόσια υπηρεσία, μείωση που στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν είχε γίνει,
• ότι αποφασίστηκε νέα 8-ετής επέκταση της σύμβασης ενοικίασης σε ένα ασύμφορο από πλευράς ενοικίου κτήριο,

θεωρούμε απαράδεκτο καν να αναφέρεται από την εταιρεία ότι δήθεν αποτελεί πρωτοβουλία προς όφελος της Κυπριακής Δημοκρατίας η συγκεκριμένη συμφωνία».
 
Στην επιστολή ο ΠτΔ σχολίασε και την αναφορά της Ελεγκτικής Υπηρεσίας ότι κατά την εξέταση των ταξιδίων, «διαφάνηκε λόγω δαπάνης παραμονής στο εξωτερικό 2 μελών της Προεδρικής Φρουράς ότι τον Αύγουστο του 2018 ο ΠτΔ μετέβη ιδιωτικά στο εξωτερικό», αναφέροντας ότι «πρόκειται περί αβάσιμου και/ή ανυπόστατου ευρήματος αφού τα έξοδα διαμονής κατεβλήθησαν από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ενώ τα επιδόματα εξωτερικού, πέραν του ότι περιορίστηκαν στο ήμισυ, είναι δικαιώματα που καταβάλλονται στη φρουρά του Προέδρου ανεξαρτήτως του λόγου παρουσίας του στο εξωτερικό.»
 

Το ταξίδι στην Νέα Υόρκη
Σχετικά με το ταξίδι του ΠτΔ και της συνοδείας του στην Νέα Υόρκη για να λάβει μέρος στην 74^η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών τον Σεπτέμβριο του 2019, «αναφέρεται ότι πραγματοποιήθηκε με ναύλωση αεροσκάφους της εταιρείας Jetstream Aviation Inc. έναντι ποσού €60.000 για τη διαδρομή Λάρνακα – Λονδίνο - Νέα Υόρκη - Λάρνακα. Όπως μας έχει αναφερθεί, δεν έχει παραληφθεί από την Προεδρία το σχετικό τιμολόγιο.

Επισημαίνεται ότι, με την ίδια εταιρεία και με το ίδιο κόστος, πραγματοποιήθηκε το ταξίδι στην Νέα Υόρκη τον Σεπτέμβριο του 2018 (Λάρνακα-Σάλτσμπουργκ-Λονδίνο-Νέα Υόρκη-Λάρνακα), ενώ τον Νοέμβριο του 2016 πραγματοποιή-θηκαν με την ίδια εταιρεία 2 ταξίδια προς Γενεύη 6-12.11.2016 και 19-22.11.2016 (Λάρνακα-Γενεύη-Λάρνακα) για τις συνομιλίες για το Κυπριακό έναντι ποσού €152.830 ($81.000 κάθε ταξίδι). Σε άλλες δύο περιπτώσεις, προς Crans Montana της Ελβετίας (27.6.2017 – 7.7.2017) και προς Γενεύη (8.1.2017 – 14.1.2017) χρησιμοποιήθηκαν άλλες εταιρείες», αναφέρεται στην έκθεση.