Τέσσερις πρώην στον REPORTER για «Γλαύκο», τερματικό και EastMed

Ευχάριστες και πολύ υποσχόμενες για το μέλλον της Κύπρου, που θα την τοποθετήσουν για τα καλά στον παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη, χαρακτηρίζουν τέσσερις πρώην υπουργοί Εμπορίου και Ενέργειας τις ανακοινώσεις της ExxonMobil, αναφορικά με τα αποτελέσματα στο κοίτασμα «Γλαύκος» του οικοπέδου 10 της κυπριακής ΑΟΖ.

Ο Νίκος Ρολάνδης, ο Γιώργος Λιλλήκας, ο Αντώνης Μιχαηλίδης και ο Αντώνης Πασχαλίδης, μίλησαν στον REPORTER και κατέθεσαν τις απόψεις τους στα καυτά ζητήματα, αναφορικά με το ενεργειακό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, καθώς και για τα επόμενα βήματα τα οποία όπως υπέδειξαν, θα πρέπει να είναι προσεγμένα. 

Αν και οι τέσσερις πρώην υπουργοί διαφωνούν σε αρκετά σημεία, όλοι συμφώνησαν πως επιβάλλεται η πολιτεία να συνεχίσει τους σχεδιασμούς της, με εθνικούς και όχι με κομματικούς όρους.

Μετά τα ελπιδοφόρα αποτελέσματα της γεώτρησης της κοινοπραξίας Exxonmobil/Qatar Petroleum στον «Γλαύκο», καταγράφεται διχογνωμία μεταξύ των τεσσάρων πρώην υπουργών, ως προς τις επόμενες κινήσεις που θα πρέπει να κάνει η Λευκωσια για την εμπορική εκμετάλλευση, με τις επιλογές της δημιουργίας τερματικού υγροποίησης, της κατασκευής αγωγού προς την Αίγυπτο, της κατασκευής του αγωγού EastMed και της επιλογής για άμεση εκμετάλλευση του φυσικού αερίου για σκοπούς ηλεκτροπαραγωγικής ενέργειας για τις ανάγκες της Κύπρου, να τυγχάνουν διαφορετικών προσεγγίσεων.

Διάσταση απόψεων καταγράφεται και στο ζήτημα της δημιουργίας του Ταμείου Υδρογονανθράκων, στο οποίο θα καταλήγουν τα έσοδα που θα προκύψουν από την εμπορική εκμετάλλευση των κοιτασμάτων που εντοπίστηκαν ή που αναμένεται να εντοπιστούν εντός της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της Κύπρου. 

Ακολουθούν οι τοποθετήσεις των τεσσάρων πρώην υπουργών: 

Νίκος Ρολάνδης 

Σημαντικα τα αποτελέσματα, υπάρχει ακόμη δρόμος

«Χωρίς αμφιβολία τα αποτελέσματα που ανακοινώθηκαν αποτελούν μια σημαντική ποσότητα. 21 χρόνια μετά από τότε που ξεκινήσαμε τότε στην Κυβέρνηση του Γλαύκου Κληρίδη τους σχεδιασμούς, βλέπουμε σιγά σιγά το όραμα μας να υλοποιείται.

Με βάση τα δεδομένα που λάβαμε τότε από τους Αιγύπτιους και τους Αμερικανούς τότε, υπολογίσαμε πως η ποσότητα του φυσικού αερίου γύρω από την Κύπρο, είναι γύρω στα 30 τρις κυβικά πόδια. Σήμερα είμαστε στα 13, δηλαδή περίπου τα μισά, άρα υπάρχει ακόμη αρκετός δρόμος». 

Προσεκτικές μελέτες και στην ώρα τους για τερματικό

«Είναι πολύ λογικό να γίνονται σκέψεις για τη δημιουργία τερματικού. Θα πρέπει να γίνουν προσεκτικές μελέτες γιατί από τα 120 με 130 τερματικά που υπάρχουν παγκόσμια, κάποια υπολειτουργούν, είτε επειδή δεν υπάρχουν αρκετά αποθέματα φυσικού αερίου, είτε γιατί είναι ασύμφορα. Όταν θα έχουμε στη διάθεση μας 10 με 15 τρις κυβικά πόδια θα πρέπει να μας απασχολήσει σοβαρά το θέμα του τερματικού». 

Αν αφήσουμε τη θεωρεία κατά μέρος, ο EastMed δεν θα δουλέψει

«Για τον EastMed έχω πει αρκετές φορές ότι δεν δουλεύει. Δεν είναι εύκολο να γίνει και διερωτώμαι από ποια κοιτάσματα θα μεταφέρει φυσικό αέριο. Η Αίγυπτος θέλει να εκμεταλλευτεί τα κοιτάσματά της για την πελώρια αγορά της, άρα δεν νομίζω να διαθέσει τα αποθέματά της για την ευρωπαϊκή αγορά, την ώρα μάλιστα που τα δύο τερματικά υγροποίησής της χώρας υπολειτουργούν. 

Από την άλλη πλευρά το Ισραήλ, με βάση τους υπολογισμούς, σχεδιάζει να εκμεταλλευτεί για τις ανάγκες της χώρας τα δύο τρίτα από τα κοιτάσματά του. Η Ελλάδα την ίδια ώρα δεν έχει εντοπίσει ακόμη κανένα κοίτασμα. Άρα δεν βλέπω πως μπορεί να γίνει ο EastMed χωρίς να είναι ασύμφορος. 

Με τα δεδομένα που υπάρχουν αυτή τη στιγμή, οι επιλογές της Κύπρου είναι, είτε να δημιουργήσει τερματικό, ή να προωθήσει το φυσικό της αέριο με αγωγούς προς την Αίγυπτο. 

Υπολογίζεται πως το κόστος του EastMed, θα ξεπεράσει τα 10 δις και όπως πάντα σε τέτοιες τεράστιες επενδύσεις, αποφασίζουν αυτοί που βάζουν τα χρήματα και δεν νομίζω πως αυτοί είναι διατεθειμένοι να επενδύσουν τέτοια ποσά. 

Κατά συνέπεια, θεωρώ πως αν αφήσουμε τη θεωρεία κατά μέρος, ο EastMed δεν θα δουλέψει». 

Ειδικο ταμείο για τους Τουρκοκύπριους, για να μην γίνει από ευλογία κατάρα το Φ.Α.

«Από το 2006 έκανα την εισήγηση να δημιουργηθεί ένα τέτοιο ταμείο. Τότε ηγέτης των Τουρκοκυπριων ήταν ο Μεχμέτ Αλί Ταλάτ και όταν άκουσε την εισήγησή μου, η οποία προέβλεπε πως ένα ποσοστό της τάξεως του 20% με 25% θα έμπαινε σε ένα λογαριασμό και θα μπορούσαν να το χρησιμοποιήσουν οι Τουρκοκύπριοι μετά από κάποια χρόνια, τη θεώρησε πολύ εποικοδομητική. 

Μάλιστα, με προσκάλεσε δύο φορές σε γεύμα και δεσμεύθηκε να δουλέψει προς αυτή την κατεύθυνση για να πείσει την Τουρκία αλλά και την αντιπολίτευση στα κατεχόμενα. Τελικά όμως, οι δικοί μας ηγέτες δεν την υιοθέτησαν μέχρι σήμερα. 

Σίγουρα είναι ευχάριστα τα νέα, ότι έχουμε κοιτάσματα αλλά είναι και δυσάρεστα δυστυχώς, διότι όσο πιο μεγάλα κοιτάσματα έχουμε, τόσο ανοίγει η όρεξη του Ερντογάν. 

Δεν πρέπει να λησμονούμε πως έχουμε να κάνουμε με ένα απρόβλεπτο, αρκετά ισχυρό ηγέτη, και αν δεν κάνουμε μια διευθέτηση με τους Τουρκοκυπρίους, όλα αυτά τα οποία βρίσκουμε, είναι σε κίνδυνο. Εύχομαι να μην έχουμε άσχημες συνέπειες διότι το φυσικό αέριο μπορεί να είναι ευλογία μπορεί να είναι και κατάρα».

Γιώργος Λιλλήκας 

Βάζει την Κύπρο στον χάρτη των χωρών παραγωγών ο «Γλαύκος»

«Θεωρώ ως πολύ σημαντική την ανακάλυψη ακόμη ενός κοιτάσματος. Μπορεί να μην είναι ένα μέγα κοίτασμα όπως είναι το Ζορ, όμως είναι ένα μεγάλο κοίτασμα  το οποίο σε συνάρτηση με το Αφροδίτη, αλλά και άλλα κοιτάσματα που είμαι σίγουρος ότι θα εξευρεθούν βάζει την Κύπρο στον χάρτη των χωρών παραγωγών και εξαγωγέων φυσικού αερίου. 

Είμαι ικανοποιημένος από τους χειρισμούς της κυβέρνησης. Πρέπει να πω πως έχω συνεργασία με τη Κυβέρνηση και τον πρόεδρο για τα ενεργειακά. Ωστόσο η Κυβέρνηση θα έπρεπε  ίσως να είναι πιο αυστηρή με τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο οικόπεδο 12 και δη στο κοίτασμα Αφροδίτη, αναφορικά με τα χρονοδιαγράμματα που δεν τηρήθηκαν».

Να μη λειτουργήσουμε με τη λογική του εκκρεμές

«Δημιουργούνται πλέον οι προϋποθέσεις σταδιακά η Κύπρος να μετατραπεί σε ενεργειακό κόμβο με τη δημιουργία ενός τερματικού υγροποίησης. Ο EastMed θα αποτελεί συμπληρωματικό έργο, διότι η αγορά της Ασίας είναι πολύ πιο ενδιαφέρουσα από πλευράς τιμών σε σχέση με την αγορά της Ε.Ε.

Θεωρώ ότι το τερματικό θα δώσει πολλαπλά οφέλη στην κυπριακή οικονομία. 

Πρώτον θα μας καταστήσει ενεργειακό κόμβο και άμεσα εξαγωγέα, δεύτερο θα δημιουργήσει πάρα πολλές θέσεις εργασίας αλλά και θα προσθέσει προστιθέμενη αξία, διότι αν έχουμε μονάδα υγροποίησης και με λίγα κίνητρα θα μπορούμε να προσελκύσουμε και χημικές βιομηχανίες. 

Την ίδια ώρα θα ενδιέφερε και το Ισραήλ η προοπτική να στέλνει το φυσικό αέριο που δεν θα εκμεταλλεύεται για ίδιον όφελος στην Κύπρο για υγροποίηση. Σίγουρα το Ισραήλ δεν ενδιαφέρεται να κατασκευάσει μονάδα υγροποίησης για λόγους ασφαλείας. 

Πάντως αξίζει να υπογραμμίσουμε πως με βάση τις εκτιμήσεις των εταιριών, η κυπριακή ΑΟΖ έχει πολύ περισσότερα αποθέματα. 

Άρα τώρα βρισκόμαστε σε ένα πολύ πρώιμο στάδιο. Δεν πρέπει να υπερβάλλουμε και να είμαστε υπερβολικά αισιόδοξοι και να αιθεροβατούμε, αλλά ούτε πρέπει όταν έχουμε μια δύο ατυχείς γεωτρήσεις να απογοητευόμαστε. Δεν πρέπει να λειτουργούμε με τη λογική του εκκρεμές». 

Νορβηγικό μοντέλο με αποκλείσεις τα πρώτα χρόνια

«Θεωρώ πως πρέπει να επιμένουμε στο νορβηγικό μοντέλο, όπου το 95% πάει σε ταμείο για  μελλοντικές επενδύσεις και το 5% για έργα υποδομής. 

Εμείς προτείναμε να κάνουμε ένα συνδυασμό ουσιαστικά για να έχει όφελος και αυτή η γενιά και οι μελλοντικές. Συγκεκριμένα προτείνουμε για 10 με 15 χρόνια το  15% των εσόδων να πηγαίνει στον κρατικό προϋπολογισμό για συγκεκριμένους σκοπούς, όπως είναι η ανάπτυξη των κρατικών νοσηλευτηρίων, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τα κοινωνικά προβλήματα για να κλείσουν οι πληγές που άνοιξε η οικονομική κρίση. Αφού περάσουν τα 15 χρόνια να πάμε πίσω, αυστηρά στο νορβηγικό μοντέλο».

Αντώνης Μιχαηλίδης

Καθόλου ευκαταφρόνητες οι ποσότητες 

«Χωρίς καμία αμφιβολία πλέον, ιδίως μετά την τελευταία ανακάλυψη η Κυπριακή Δημοκρατία, βρίσκεται στον παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη και ειδικά θα έλεγα, στον χώρο της Ανατολικής Μεσογείου.

Κι αυτό λόγω των ποσοτήτων που δεν είναι ευκαταφρόνητες και δεύτερο, λόγω της ευνοϊκής γεωγραφικής θέσης της Κύπρου στον χώρο». 

Συζητάμε άκαιρα και πρόωρα

«Ως Κυπριακή Δημοκρατία, ακούω πως έχουμε ως προτεραιότητα την ανέγερση τερματικού, που είναι μια τεράστια επένδυση της τάξεως των 10 δις το λιγότερο. Για να γίνει κάτι τέτοιο, θα έπρεπε να συμφωνήσουμε, τουλάχιστον με το Ισραήλ να υγροποιούμε το φυσικό του αέριο. Παρά το γεγονός ότι οι συζητήσεις με το Ισραήλ δεν οδήγησαν πουθενά, συνεχίζουμε να έχουμε ως προτεραιότητα το τερματικό. 

Το άλλο σενάριο, λέει πως θα πρέπει να φτιάξουμε αγωγό προς την Αίγυτπο, για να υγροποιούμε το φυσικό μας αέριο στα τερματικά της χώρας, ενώ η τρίτη επιλογή που ακούμε τελευταία είναι η κατασκευή του αγωγού EastMed που θα τροφοδοτεί με φυσικό αέριο την Γηραιά Ήπειρο. 

Κατά τη γνώμη μου, συζητάμε άκαιρα και πρόωρα, μεγαλόπνοα σχέδια εμπορικής εκμετάλλευσης, χωρίς να υπάρχουν ακόμη τα απαραίτητα εκείνα στοιχεία που θα μας επιτρέπουν να υπολογίσουμε με ακρίβεια τη βιωσιμότητα τέτοιων επενδύσεων. 

Υπό τα δεδομένα που έχουμε ενώπιον μας λοιπόν, θεωρώ πως αυτές οι σκέψεις δεν είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Είναι σκέψεις που μεταφέρονται στον κόσμο και δημιουργούν πρόωρες εντυπώσεις, αβάσιμες και ατεκμηρίωτες. 

Κατά την άποψη μου, αν χειριζόμουν προσωπικά  το ζήτημα, το πρώτο που θα έκανα θα ήταν να έφερνα μέρος του αερίου στο Βασιλικό για να καλύψω απευθείας της ηλεκτροπαραγωγικές ανάγκες της Κύπρου». 

Διακλάδωση του δικτύου φυσικού αερίου και στα κατεχόμενα

«Σε τέτοιο ενδεχόμενο, δηλαδή μεταφοράς του φυσικού αερίου στην Κύπρο για να καλυφθούν οι ανάγκες της χώρας, θεωρώ πως θα ήταν σοφό, για να ικανοποιηθεί και η απαίτηση των Τουρκοκυπρίων, να γίνει διακλάδωση του φυσικού αερίου σε ολόκληρη την Κύπρο, ανεξάρτητα από το αν υπάρξει λύση του Κυπριακού ή όχι. 

Με αυτή την ενέργεια, θα διασκεδάζαμε τις ανησυχίες των Τουρκοκυπριων, ενώ θα έμενε ικανοποιημένη και η Τουρκία. Αυτό θα ήταν η προτεραιότητα και όχι τα άλλα τα μεγαλόπνοα σχέδια». 

Αντώνης Πασχαλίδης

Μετά τον «Γλαύκο» πλησιάζει η ώρα της απόφασης για τερματικό

«Οι πρόσφατες ανακοινώσεις είναι ευχάριστες για όλους και ίσως είναι η αρχή για πολύ μεγαλύτερα ευρήματα. Πλησιάζει η ώρα για να παρθεί η στρατηγική απόφαση για τη δημιουργία τερματικού που θα αλλάξει ριζικά τη θέση της Κύπρου στον ενεργειακό χάρτη. 

Είναι προς πίστην όλων των Κυβερνήσεων η πρόοδος που καταγράφεται, ωστόσο η δημιουργία του τερματικού θα δώσει άλλη διάσταση, άλλη προοπτική και άλλη βαρύτητα στην Κυπριακή Δημοκρατία. Θεωρώ πως στο θέμα της ενέργειας κάναμε τα λιγότερα λάθη». 

Να ξεκινήσουν οι εργασίες για κατασκευή του

«Πιστεύω ακράδαντα πως θα πρέπει να ξεκινήσουν άμεσα οι προετοιμασίες για την κατασκευή του τερματικού. Ακόμα και πριν να παρθεί η οριστική απόφαση θα πρέπει η Κυβέρνηση να μεριμνήσει και να κάνει τις προκαταρκτικές εργασίες που χρειάζονται για τη δημιουργία του. 

Κι αυτό διότι για να κατασκευαστεί ένα τερματικό χρειάζεται προετοιμασία τριών με τεσσάρων χρόνων για έρευνες, μελέτες κτλ. Μπορεί να χαθούν κάποια εκατομμύρια αν τελικά δεν προχωρήσει, ωστόσο στο επικρατέστερο σενάριο που θα καθιστά την δημιουργία του επιβεβλημένη, θα είμαστε έτοιμοι πολύ νωρίτερα».

Πρέπει να έχουμε ανοιχτά μυαλά

«Η δημιουργία του τερματικού δεν σημαίνει κατ΄ανάγκην και αποδυνάμωση του EastMed.Προς το παρόν θα πρέπει να έχουμε όλες τις επιλογές ανοικτές. Πρέπει να έχουμε ανοιχτά μυαλά. Είναι ένα θέμα που πρέπει να ενεργήσουμε με εθνικούς όρους και όχι κομματικά. 

Θα πρέπει να κοιτάξουμε ποιο είναι το καλό της Κυπρου, όχι μόνο για σήμερα αλλά για τα επόμενα χρόνια». 

Το νορβηγικό μοντέλο επενδύει στο μέλλον

«Όταν πρόκειται να παρουσιαστούν διάφοροι στην τηλεόραση, μιλούν για το νορβηγικό μοντέλο και διερωτώμαι ειλικρινά πόσοι το διάβασαν, για να μην ρωτήσω πόσοι το κατάλαβαν. 

Το νορβηγικό μοντέλο είναι σε πλήρη αντίθεση με το ολλανδικό. Στο νορβηγικό δεν συμμετέχει ο υπουργός Οικονομικών και δεν προβλέπονται κεφάλαια για τον προϋπολογισμό του κράτους. Αυτό το έκανε η Ολλανδία και καταστράφηκε. 

Το νορβηγικό μοντέλο ξεκάθαρα επενδύει στο μέλλον». 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• Ο θησαυρός του «Γλαύκου» και τα επόμενα βήματα στον ενεργειακό σχεδιασμό
• Πώς και γιατί ο «Γλαύκος» ανοίγει τον δρόμο για τερματικό στην Κύπρο
• Η Τουρκία «παγώνει» τις έρευνες νότια της Κύπρου-Πώς και γιατί «στριμώχτηκε» η Άγκυρα