«Κατά χάριν» διπλοπληρωμές και χρονοβόρες διαδικασίες στην καταβολή χορηγιών

Διπλοπληρωμές, λάθη, χρονοβόρες διαδικασίες εντοπίζει μεταξύ άλλων σε Ειδική Έκθεση που εξέδωσε η Ελεγκτική Υπηρεσία σε σχέση με το καθεστώς των «κατά χάριν» χορηγιών που καταβάλλονται από το Υπουργείο Οικονομικών και το Γενικό Λογιστήριο του κράτους.   

Όπως σημειώνεται στην Έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, η υφιστάμενη διαδικασία καταβολής χορηγιών και «κατά χάριν» χορηγιών είναι πολύπλοκη και χρονοβόρα, με αποτέλεσμα να προκύπτει αυξημένο διοικητικό κόστος και αυξημένος κίνδυνος λαθών, όπως διπλές πληρωμές.

Επίσης, η καταβολή δεν φαίνεται να διέπεται σε όλες τις περιπτώσεις από τις αρχές της ίσης μεταχείρισης, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις ο σκοπός καταβολής της χορηγίας ενδέχεται να αντίκειται σε υφιστάμενες νομοθετικές ρυθμίσεις.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, καταβάλλονται επαναλαμβανόμενες χορηγίες σε εταιρείες ή οργανισμούς, που στην ουσία αποσκοπούν στη διασφάλιση της βιωσιμότητάς τους και ενδεχομένως να συνιστούν κρατική ενίσχυση.  Η Ελεγκτική Υπηρεσία διαπίστωσε επίσης σοβαρές αδυναμίες ως προς την εφαρμογή Αποφάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου που αφορά στη διενέργεια πληρωμών.

Το καθεστώς των χορηγιών

Οι χορηγίες και «κατά χάριν» είναι κρατικές παροχές, οι οποίες εκταμιεύονται από τον Προϋπολογισμό για τη χρηματοδότηση δράσεων νομικών ή/και φυσικών προσώπων, που αποσκοπούν στην προώθηση επίτευξης συγκεκριμένου στόχου ή επιχειρηματικής δραστηριότητας ή/και στη χρηματοοικονομική ενίσχυση νομικών ή/και φυσικών προσώπων, όσον αφορά στις λειτουργικές τους δαπάνες.

Επιπλέον, οι «κατά χάριν» δωρεές είναι τα χρηματικά ποσά που παραχωρούνται από τον Προϋπολογισμό, ως εισφορές προς νομικά ή/και φυσικά πρόσωπα, για την κάλυψη συγκεκριμένων αναγκών. Νοείται ότι, «κατά χάριν» δωρεές δύνανται να παραχωρούνται μόνο όπου δεν βρίσκεται σε ισχύ οποιαδήποτε νομοθεσία που να διέπει το θέμα και η κάθε περίπτωση, λόγω των δικών της περιστατικών, κρίνεται ως επιβάλλουσα ηθική υποχρέωση στη Δημοκρατία να καταβάλει τέτοια δωρεά και κάθε δωρεά αιτιολογείται γραπτώς και με επάρκεια.

Με βάση την Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου τα αιτήματα, για παραχώρηση «κατά χάριν» οικονομικής βοήθειας ποσού μέχρι €10.000, εξετάζονται και εγκρίνονται από τον οικείο Υπουργό, ενώ πέραν του ποσού αυτού υποβάλλεται σχετική Πρόταση στο Υπουργικό Συμβούλιο από τους οικείους Υπουργούς, για λήψη Απόφασης.

Ο έλεγχος διενεργήθηκε στο πλαίσιο ελέγχου συμμόρφωσης του Υπουργείου Οικονομικών (ΥΟ) και του Γενικού Λογιστηρίου (ΓΛ) της Δημοκρατίας, σχετικά με τις διαδικασίες έγκρισης και παραχώρησης χορηγιών και «κατά χάριν» χορηγιών, με βάση το θεσμικό πλαίσιο που τις διέπει.

Τα σημαντικότερα ευρήματα:

-Διαπιστώθηκε ότι η υφιστάμενη διαδικασία έγκρισης και καταβολής χορηγίας και «κατά χάριν» χορηγίας είναι πολύπλοκη και χρονοβόρα, αφού σε αρκετές περιπτώσεις, για τη διεκπεραίωση του σχετικού αιτήματος, απαιτείται η εμπλοκή πολλών Τμημάτων και λειτουργών, με αποτέλεσμα να προκύπτει αυξημένο διοικητικό κόστος και κίνδυνος διοικητικών λαθών, όπως για παράδειγμα διπλοπληρωμές, που αναφέρονται πιο κάτω.

-Διαπιστώθηκε ότι, σε αρκετές περιπτώσεις, εγκρίθηκαν από το Υπουργικό Συμβούλιο και παραχωρήθηκαν από το ΥΟ και το ΓΛ χορηγίες, που είχαν χαρακτηριστεί ως «κατά χάριν», των οποίων ο σκοπός προσκρούει στις διατάξεις του περί της Λογιστικής και Δημοσιονομικής Διαχείρισης και του Χρηματοοικονομικού Ελέγχου της Δημοκρατίας Νόμου (Ν.38(Ι)/2014).

-Εντοπίστηκαν περιπτώσεις παραχώρησης «κατά χάριν» χορηγιών με έγκριση του Γενικού Διευθυντή του ΥΟ, αντί του Υπουργού Οικονομικών.

Το Υπουργείο Οικονομικών, ενέκρινε την καταβολή «κατά χάριν» χορηγίας προς τον Οργανισμό Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας, για εξόφληση δύο τιμολογίων που εκδόθηκαν σε μη δικαιούχο ασθενή χωρίς αιτιολόγηση.

-Το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε αυτεπάγγελτα την καταβολή χορηγίας, στις Υπηρεσίες Κοινωνικών Ασφαλίσεων, για διευθέτηση των οφειλών δύο νοσηλευτών, που εργοδοτήθηκαν στο Νοσοκομείο Αναφοράς για Διαχείριση της Πανδημίας του κορωνοϊού, χωρίς αιτιολόγηση, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να διαπιστωθεί κατά πόσο αυτή είναι σύννομη, καθώς και κατά πόσο τηρήθηκε η αρχή της ίσης μεταχείρισης.

-Δεν έχουν ετοιμαστεί και υποβληθεί στην Υπηρεσία μας οικονομικές καταστάσεις για το Εθνικό Ταμείο Αλληλεγγύης, που ιδρύθηκε το 2013, του οποίου το υπόλοιπο στις 31.12.2021 ανερχόταν σε €110.460.019. Επισημάναμε ότι η σημαντική καθυστέρηση στην υποβολή και έλεγχο των οικονομικών καταστάσεων δημιουργεί ανησυχία στην Υπηρεσία μας, δεδομένων των σημαντικών ποσών που διαχειρίζεται το Ταμείο και δεν προωθεί την αναμενόμενη διαφάνεια και λογοδοσία, ούτε παρέχει την ευκαιρία για έγκαιρο εντοπισμό τυχόν προβλημάτων και προώθηση για αντιμετώπισή τους.

-Η Ελεγκτική Υπηρεσία διαπίστωσε ότι το Ύπουργείο Οικονομικών, προώθησε προς το Υπουργικό Συμβούλιο αιτήματα για παραχώρηση «κατά χάριν» χορηγίας σε εταιρείες ιδιωτικού δικαίου ή οργανισμούς, τα οποία αφορούσαν στη χρηματοδότησή τους, ώστε να συνεχίσουν ως δρώσες οικονομικές μονάδες. Η Υπηρεσία ζήτησε περαιτέρω πληροφόρηση και εξέφρασε την άποψη ότι θα πρέπει να εξευρεθούν άλλες λύσεις, σε περίπτωση που το Κράτος αποφασίσει ότι επιθυμεί την οικονομική στήριξή τους.

-Διαπιστώθηκε ότι, σε κάποιες περιπτώσεις για «κατά χάριν» χορηγίες που υπερέβαιναν τις €10.000, η απαιτούμενη έγκριση του Υπουργικού Συμβουλίου εξασφαλίστηκε εκ των υστέρων.

-Διαπιστώθηκε ότι παραχωρήθηκε «κατά χάριν» οικονομική βοήθεια σε Κοινοτικό Συμβούλιο για κατασκευή έργου, από το Κονδύλι «Διάφορες συνεισφορές εσωτερικού» του ΓΛ.

-Σε τρεις περιπτώσεις καταβολής οικονομικής βοήθειας και «κατά χάριν» χορηγίας από το ΓΛ η Ελεγκτική Υπηρεσία διαπίστωσε διπλές πληρωμές στον ίδιο δικαιούχο. Στη μία περίπτωση το λάθος έγινε αντιληπτό από το ΓΛ και το ποσό ανακτήθηκε πλήρως. Οι άλλες δύο περιπτώσεις εντοπίστηκαν από την Υπηρεσία μας κατά τη διάρκεια του ελέγχου. Στη μία περίπτωση προωθήθηκε ήδη διακανονισμός για ανάκτηση του ποσού σε μηνιαίες δόσεις, ενώ για την άλλη περίπτωση πληροφορήσαμε και γραπτώς τη Γενική Λογίστρια και ζητήσαμε ενημέρωση για τις ενέργειές της.

-Διαπιστώθηκαν τέλος αδυναμίες, εκ μέρους του ΥΟ, στην τήρηση των όρων/προϋποθέσεων που είχαν τεθεί στην Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου με αρ. 83.089 και ημερ. 2.8.2017, για την παροχή οικονομικής βοήθειας ύψους μέχρι €170.000, για την ανέγερση ιδιόκτητου Οικήματος του Προσφυγικού Σωματείου Εθνικός Άσσιας. Συγκεκριμένα, διαπιστώσαμε ότι το ΥΟ προχώρησε στην καταβολή ποσού ύψους €87.165,09 προς το εν λόγω Σωματείο, το οποίο αποτελεί μέρος της συνολικής χορηγίας, χωρίς να έχουν υποβληθεί όλα τα απαιτούμενα έγγραφα/στοιχεία/βεβαιώσεις, τα οποία αποτελούν προϋπόθεση για την παραχώρηση της χορηγίας, στη βάση της πιο πάνω απόφασης του ΥΣ.