Η σεξουαλική βία, η παρενόχληση και η απάντηση στο «γιατί δεν μιλούν τόσο καιρό»

Σάλο έχουν προκαλέσει οι αποκαλύψεις της Σοφίας Μπεκατώρου, η οποία μετά από αρκετά χρόνια αποφάσισε να δημοσιοποιήσει την σεξουαλική κακοποίηση που δέχθηκε από παράγοντα της Ομοσπονδίας της Ιστιοπλοΐας της Ελλάδας. Μάλιστα, οι καταγγελίες της αθλήτριας άνοιξε το στόμα και σε άλλα θύματα κακοποίησης ή παρενόχλησης, ενώ στάθηκε η αφορμή να ανοίξουν και στόματα στην Κύπρο. Η Ολυμπιονίκης στην σκοποβολή, Άντρη Ελευθερίου προέβη σε καταγγελία κατά στελέχους της Σκοπευτικής Ομοσπονδίας Κύπρου, ο οποίος την παρενοχλούσε σεξουαλικά.

Οι καταγγελίες της αθλήτριας της σκοποβολής έχουν προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, τόσο σε κοινωνικό, όσο και σε πολιτικό επίπεδο. Τα περισσότερα κόμματα έχουν τοποθετηθεί και έχουν ζητήσει όπως οι καταγγελίες της κας Ελευθερίου δεν μείνουν στο συρτάρι, αλλά προχωρήσουν μέχρι το τέλος. Οι καταγγελίες έχουν καταφέρει να διχάσουν την κοινωνία, αφού αρκετοί είναι αυτοί που έσπευσαν να επικροτήσουν την απόφαση της να μιλήσει, έστω και αργά, ενώ υπάρχει και η μερίδα των πολιτών που κάνουν το «εκνευριστικό», όπως το χαρακτήρισε και η Αναστασία Παπδοπούλου, ερώτημα «γιατί μίλησαν τώρα;».

Μάλιστα, οι αποκαλύψεις των δύο αθλητριών έχουν δώσει μία στάλα ελπίδας σε θύματα παρόμοιων καταστάσεων, ότι μπορούν να μιλήσουν και να απευθυνθούν κάπου για να λάβουν βοήθεια. Θύματα σεξουαλικής κακοποίησης, θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης, θύματα βίας. Θύματα σεξουαλικής βίας, με μία μόνο λύση. Την καταγγελία.

Ο ψυχίατρος Δρ. Γιώργος Μικελλίδης, μίλησε στον REPORTER και ξεκαθάρισε τι είναι σεξουαλική βία και ποια εγκλήματα καλύπτει, ενώ υπέδειξε τι πρέπει να κάνουν τα θύματα, ώστε να μπει ένα τέλος σε αυτού του είδους πράξεις.

«Ένας όρος που τα καλύπτει όλα είναι η σεξουαλική βία. Αυτός ο όρος καλύπτει τη σεξουαλική εκμετάλλευση, την εμπορία προσώπων, την άσεμνη έκθεση γενετικών οργάνων, την παρενοχλητική συμπεριφορά, που ακόμη και σήμερα δεν έχουμε νόμο που να την ποινικοποιεί. Είναι ένας ευρύς όρος που καλύπτει όλα τα εγκλήματα σεξουαλικής κακοποίησης και σεξουαλικής παρενόχλησης, τα οποία έχουν να κάνουν με την σεξουαλική επίθεση, δηλαδή την σεξουαλική πράξη χωρίς την συγκατάθεση του θύματος».

Ο Δρ. Μικελλίδης σημείωσε πως ο θύτης μίας σεξουαλικής επίθεσης μπορεί να αναγκάσει το θύμα σε σεξουαλική επαφή ή να εκτελέσει κάποιες σεξουαλικές πράξεις. Παράλληλα, σεξουαλική επίθεση θεωρείται η απόπειρα βιασμού αλλά και ο ίδιος ο βιασμός.

Η σεξουαλική παρενόχληση και η διαφορά με το φλερτ

Η σεξουαλική παρενόχληση είναι ένα φαινόμενο, που δυστυχώς αρκετοί έχουν υποστεί. Κάποιος μπορεί να θεωρήσει ένα σχόλιο αθώο, όμως το άτομο που το εκλαμβάνει μπορεί να το ερμηνεύσει αλλιώς. Ο όρος σεξουαλική παρενόχληση περιλαμβάνει σεξουαλικές απαιτήσεις, σεξουαλικές χάρες, σχόλια που να περιέχουν σεξουαλικό περιεχόμενο ή προσβλητικά σχόλια για το φύλο κάποιου.

«Όταν μιλούμε για σεξουαλική κακοποίηση, σημαίνει ότι το άτομο νιώθει άσχημα, σε αντίθεση με το φλερτ και πολλές φορές είναι δύσκολο να διακρίνει κάποιος πότε είναι αθώο ένα σχόλιο και πότε όχι. Στη σεξουαλική παρενόχληση, μόνο το ένα από τα δύο πρόσωπα προβαίνει σε σεξουαλικές παρατηρήσεις, ενώ στο φλερτ είναι και από τις δύο πλευρές. Στην παρενόχληση, ο θύτης θα κάνει το θύμα να νιώθει υποδεέστερο, ενώ στο φλερτ θα το λάβει ως κομπλιμέντο. Επίσης, στην σεξουαλική παρενόχληση, το θύμα νιώθει αδύναμο ψυχολογικά και σωματικά, ενώ στο φλερτ και οι δύο νιώθουν ότι μπαίνουν σε αυτή τη διαδικασία επειδή νιώθουν καλά και ότι έχουν τον έλεγχο. Αυτές τις διαφορές μεταξύ των δύο είναι καλό να τις γνωρίζουμε, για να μπορούμε να το διαχειριστούμε».

Παρενοχλητική συμπεριφορά, το λεγόμενο stalking, είναι ένα είδος παρενόχλησης και είναι όταν ένα άτομο κατασκοπεύει ένα άλλο άτομο και προσπαθήσει να έρθει σε επαφή μαζί του, είτε άμεσα, είτε μέσω του τηλεφώνου. Άτομα που προβαίνουν σε αυτού του είδους πρακτικές, μπορεί να χρησιμοποιούν ψεύτικα στοιχεία, ώστε να καταφέρουν να μιλήσουν με το θύμα. «Ο θύτης μπορεί να μην μπει σε σεξουαλικά σχόλια και σεξουαλικές προκλήσεις, αλλά να παραμένει στο να παρενοχλεί το άλλο άτομο, μέσω διαδικτύου. Μπορεί να δημοσιεύει ψεύτικα στοιχεία, φωτογραφίες, προκαλεί στο θύμα πρόβλημα στην δουλειά του, πηγαίνει στο σπίτι του για να βρει διάφορα προσωπικά αντικείμενα. Όλο αυτό είναι απαράδεκτο που δεν έχει ακόμη ποινικοποιηθεί στην Κύπρο».

Η λεκτική βία και συναισθηματική κακοποίηση

Μία άλλη μορφή κακοποίησης είναι η λεκτική βία, η οποία θεωρείται συναισθηματική κακοποίηση. Ο Δρ. Μικελλίδης, μάλιστα, χαρακτήρισε τη λεκτική βία χειρότερη μορφή βίας, ακόμη και από την σωματική, αφού ο σωματικός πόνος μπορεί να φύγει, ωστόσο τα σχόλια μένουν στην μνήμη του ανθρώπου.

«Αυτό που ακούω, από άτομα που έχουν υποστεί λεκτική βία, σκέφτομαι την παροιμία “η γλώσσα κόκκαλα δεν έχει και κόκκαλα τσακίζει”. Το έχω ακούσει πολλές φορές “καλύτερα να έτρωγα ξύλο, παρά να άκουγα είσαι άχρηστος, είσαι έτσι, είσαι αλλιώς”. Είναι σχόλια που προκαλούν συναισθηματική κακοποίηση».

«Γιατί δεν μιλούν τόσο καιρό»

Οι καταγγελίες των αθλητριών έχουν προκαλέσει και την αντίδραση μίας μερίδας πολιτών, οι οποίοι χρησιμοποιούν ως επιχείρημα το ερώτημα «γιατί δεν μίλησαν τόσο καιρό». Ο ψυχίατρος, κληθείς να δώσει μία απάντηση σε αυτό το ερώτημα, τόνισε πως είναι πολύ δύσκολο για ένα θύμα να προβεί σε καταγγελία, όταν γίνεται το περιστατικό.

«Αυτό το πρόβλημα είναι διαχρονικό, ωστόσο λόγω των μέσων κοινωνικών δικτύωσης, τα άτομα έρχονται σε επαφή και καταλαβαίνουν ότι πρέπει να μιλήσουν και να βγάλουν τα πράγματα προς τα έξω, επειδή ο θύτης θα παραμείνει θύτης και θα συνεχίσει. Ένας σημαντικός στόχος της κοινωνίας μας πρέπει να είναι η ενθάρρυνση των θυμάτων, να βγαίνουν προς τα έξω και να καταγγέλλουν αυτά τα περιστατικά, για να περιοριστούν τα θύματα κακοποίησης οποιασδήποτε μορφής. Είναι δύσκολο, λόγω του φόβου, ο οποίος είναι πολυδιάστατος. Υπάρχουν άτομα που σκέφτονται “αν το πω στον παπά μου, θα σκοτώσει τον θύτη” και φοβούνται ότι θα χάσουν τον πατέρα τους. Υπήρχαν και άτομα που το είπαν στην μητέρα τους, όμως δεν τους πίστευε. Επίσης, σκέφτονται ότι θα στιγματιστούν αν πάνε στην Αστυνομία και καταγγείλουν την κακοποίησή τους. Επίσης υπάρχουν και τα στερεότυπα, τα οποία οδηγούν τα θύματα να μην μιλήσουν».

Αυτό που θα βάλει φρένο στις δράσεις των θυτών είναι ένα. Η καταγγελία. Η αποκάλυψη αυτού της βίας, είτε είναι σεξουαλική, είτε είναι σωματική, είτε είναι συναισθηματική. «Ο ρόλος του ψυχολόγου είναι σημαντικός, επειδή όταν το θύμα δεν μιλά, παγιδεύεται σε ένα φαύλο κύκλο με πολλές επιπτώσεις στην υγεία του, όπως είναι η κατάθλιψη, το μετατραυματικό στρες, οι αγχώδεις διαταραχές».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: 

• Μπεκατώρου στον REPORTER: Αμέριστη στήριξη στις Κύπριες αθλήτριες που μίλησαν
• Ντόμινο αποκαλύψεων και στην Κύπρο-Τέσσερις οι καταγγελίες για κακοποίηση
• Καταγγελία στην Αστυνομία από την Άντρη Ελευθερίου για κακοποίηση