Ισόβια και διά βίου… Η ίδια ποινή, τα ίδια δικαιώματα-Η ερμηνεία για Μεταξά

Ισόβια κάθειρξη και δια βίου φυλάκιση… Στο άκουσμα αυτών των ποινών κάποιος μπορεί να θεωρήσει ότι πρόκειται για δυο διαφορετικές ποινές, ενώ στην ουσία δεν διαφέρουν σε τίποτα.
 
Το 2008 ο πρώην ισοβίτης Παναιγώτης Καυκαρής στάθηκε η αφορμή για τροποποίηση της νομοθεσίας σε σχέση με την ποινή της ισόβιας κάθειρξης και της δια βίου φυλάκισης, καθώς κέρδισε προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) με αίτημα τον καθορισμό των ισοβίων, που τότε σήμαιναν φυλάκιση μέχρι το βιολογικό τέλος. Το αίτημά του στάθηκε η αφορμή για να τροποποιηθεί η νομοθεσία, ώστε στα δώδεκα χρόνια οι ισοβίτες να έχουν δικαίωμα υποβολής αιτήματος αποφυλάκισης.
 
Στις 9 Μαρτίου 1989 ο Καυκαρής βρέθηκε ένοχος από το Κακουργιοδικείο Λεμεσού σε τρεις κατηγορίες φόνου εκ προμελέτης που διαπράχθηκε στις 10 Ιουλίου 1987.
 
Ο καταδικασθείς, έναντι του ποσού των 10 χιλιάδων λιρών, τοποθέτησε εκρηκτικό μηχανισμό κάτω από ένα αυτοκίνητο και κατόπιν τον πυροδότησε, προκαλώντας το θάνατο του κ. Π. Μιχαήλ και δύο παιδιών του, ηλικίας 11 και 13. Στις 10 Μαρτίου 1989 το Κακουργιοδικείο καταδίκασε τον Καυκαρή σε ισόβια φυλάκιση για κάθε κατηγορία φόνου.
 
Το ίδιο το Κακουργιοδικείο διευκρίνισε ότι φυλάκιση δια βίου σήμαινε για ολόκληρο το υπόλοιπο της ζωής του Καυκαρή και όχι για περίοδο 20 ετών, όπως προβλέπετο στους κανονισμούς των φυλακών.

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: «Ο κατηγορούμενος αναλώθηκε σε εκστρατεία φόνων»-Κόλαφος το Δικαστήριο για Μεταξά
 
Ο αγώνας του Καυκαρή που έφερε αποφυλακίσεις ισοβιτών
 
Ωστόσο όταν ο ισοβίτης οδηγήθηκε στις φυλακές, του έδωσαν έγγραφη ειδοποίηση ότι θα απολύετο την 16.7.2002,  ημερομηνία που καθορίσθηκε στη βάση της αντίληψης των κανονισμών ότι η φυλάκιση δια βίου ισοδυναμεί με 20 έτη φυλάκισης και λαμβανομένων υπ' όψη περαιτέρω προνοούμενων εκπτώσεων.
 
Οι κανονισμοί αυτοί κηρύχθηκαν αντισυνταγματικοί από το Ανώτατο Δικαστήριο το 1997 σε υπόθεση habeas corpus άλλου ισοβίτη, και ακολούθως καταργήθηκαν, ενώ η ίδια δε η περί φυλακών νομοθεσία τροποποιήθηκε ώστε να εξαιρεί τους ισοβίτες από την άλλως προσφερόμενη δυνατότητα μείωσης της ποινής.
 
Ο Καυκαρής, με habeas corpus μετά τη λήξη της ημερομηνίας που του είχε δοθεί από τις αρχές των φυλακών, αμφισβήτησε τη νομιμότητα της μετά την ημερομηνία εκείνη κράτησής του. Η αίτηση του απερρίφθη, όπως απερρίφθη και ακόλουθη έφεση του.
 
Προσέφυγε τότε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων το οποίο, με απόφαση εκδοθείσα το 2008, διαπίστωσε παραβίαση του Άρθρου 7 της Σύμβασης, απορρίπτοντας όλες τις άλλες αιτιάσεις του Εφεσείοντα.
 
Αμέσως μετά ο Καυκαρής, με νέο habeas corpus, αμφισβήτησε και πάλι τη νομιμότητα της κράτησής του ως αντίθετη με την απόφαση του ΕΔΑΔ για παραβίαση του Άρθρου 7 και ως παραβιάζουσα τις αρχικές του προσδοκίες για απόλυση του την ημερομηνία που αναφέρετο στο έγγραφο που του εδόθη.
 
Η νέα νομοθεσία…
 
Η νομοθεσία για την λειτουργία του Θεσμού της αποφυλάκισης επ’ αδεία ( Conditional release- Parole Board), θεσπίστηκε τον Απρίλιο του 2009,  κατόπιν διεθνών δεσμεύσεων της Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων (CPT) αλλά και ενώπιον του ΕΔΔΑ στην υπόθεση στην υπόθεση KAFKARIS Vs. CYPRUS (Application no. 21906/04).
 
Το επιχείρημα που τέθηκε ενώπιον του ΕΔΑΔ, ήταν ότι η δια βίου φυλάκιση, ως ίσχυε μέχρι στιγμής, εφ όρου ζωής, χωρίς δηλαδή προοπτική απελευθέρωσης, συνιστά απάνθρωπη ή ταπεινωτική μεταχείριση και ως προς τούτο παραβιάζει το άρθρο 3 της ΕΣΔΑ. Η θέση του εν λόγω ισοβίτη, απορρίφθηκε κατόπιν δεσμεύσεων της Δημοκρατίας, ότι είναι προς εισαγωγή ο θεσμός της Αποφυλάκιση επ’ αδεία.
 
Στην σχετική εισηγητική έκθεση που υπήρχε στην  Έκθεση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών για το νομοσχέδιο με θέμα «Ο περί Φυλακών (Τροποποιητικός) Νόμος του 2008», υπάρχουν σχετικές αναφορές όπου δείχνουν ότι το έναυσμα για την διαμόρφωση του τελικού κειμένου των νομοθετικών ρυθμίσεων που θα διέπουν τη δυνατότητα απόλυσης ισοβιτών υπό όρους ήταν η απόφαση του ΕΔΑΔ στην υπόθεση KAFKARIS Vs. CYPRUS.
 
Συντρέχουσες και διαδοχικές ποινές
 
Η μεγαλύτερη ποινή που επιβλήθηκε ποτέ για έγκλημα στην Κύπρο ήταν αυτή που επιβλήθηκε στους δυο κατηγορούμενους του πενταπλού φονικού που διαπράχθηκε στην Αγία Νάπα.
 
Το Δικαστήριο επέβαλε στους δυο, πέντε φορές ισόβια, επισημαίνοντας ότι οι ποινές είναι διαδοχικές, σε αντίθεση με τους κατηγορούμενους του τετραπλού φονικού όπου τους επιβλήθηκαν τέσσερις φορές ισόβια και οι ποινές είναι συντρέχουσες.
 
Με βάση τη νομοθεσία, όταν ένας φυλακισμένος καταδικαστεί πάνω από δυο φορές ισόβια και οι ποινές είναι διαδοχικές, έχει το δικαίωμα να αιτηθεί αποφυλάκιση στα 25 χρόνια (όπως οι κατηγορούμενοι του πενταπλού φονικού), ενώ όταν για παράδειγμα του επιβληθούν περισσότερες από μια φορές ισόβια (όπως στους κατηγορούμενους του τετραπλού φονικού) αλλά οι ποινές είναι συντρέχουσες, έχει το δικαίωμα να αιτηθεί αποφυλάκιση στα 12 χρόνια.
 
Τα ίδια δικαιώματα δεν έχουν οι φυλακισμένοι που καταδικάστηκαν με μεγάλες ποινές. Για παράδειγμα ο καταδικασθέντας του τριπλού φονικού στη Λεμεσό που εκτίει ποινή φυλάκισης 35 ετών δεν μπορεί στα 12 χρόνια να αιτηθεί αποφυλάκιση καθώς αυτό το δικαίωμα δίνεται μόνο σε αυτούς που καταδικάστηκαν σε ισόβια ή δια βίου ενώ οι υπόλοιποι θα πρέπει να εκτίσουν τα 2/3 της ποινής τους.   
 
Ως εκ τούτου, με βάση τα δεδομένα, ο Νίκος Μεταξάς, θα έχει το δικαίωμα αποφυλάκισης στα 25 χρόνια αφού τα πέντε ισόβια που του επιβλήθηκαν είναι διαδοχικά, ωστόσο λόγω των επτά δολοφονιών που διέπραξε και λαμβάνοντας υπόψη ότι ανάμεσα στα θύματα υπάρχουν παιδιά, θεωρείται σχεδόν απίθανο το σενάριο να αποφυλακιστεί στα 25 χρόνια.

Σημειώνεται, ότι ούτε ο Παναγιώτης Καυκαρής, είχε αποφυλακιστεί στα 25 χρόνια, όπως και άλλοι ισοβίτες που ενώ αιτήθηκαν αποφυλάκιση, το αίτημα τους απορρίφθηκε.