Όταν η φυλακή γίνεται η σωτηρία και όταν ο «εγκληματίας» νιώθει στήριξη

Οι Φυλακές του 21ου αιώνα σε αναπτυγμένες και δημοκρατικές χώρες είναι χώροι σωφρονισμού, αναμόρφωσης και ευκαιριών για αλλαγή συμπεριφοράς και στάσεων, αλλά και διόρθωσης όσων χαρακτηριστικών οδήγησαν τον κάθε ένα από τους κρατούμενους στη Φυλακή. Το τιμωρητικό μοντέλο έχει παρέλθει εδώ και δύο αιώνες, και η διεθνής βιβλιογραφία και στατιστικές καταδεικνύουν ότι χώρες που διατηρούν ακόμα το μοντέλο αυτό, παρουσιάζουν 80% υποτροπή.
 
Το Τμήμα Φυλακών Κύπρου, αποτελεί πλέον ένα τέτοιο χώρο, σωφρονισμού και ευκαιριών αναμόρφωσης και αναθεώρησης στάσεων και συμπεριφορών.
 
Τέτοιες ευκαιρίες έχει και ένας χρήστης μετά τη σύλληψη του όταν οδηγείται στις Φυλακές. Οι ενέργειες του Τμήματος δημιουργούν νέες προοπτικές, και ο κάθε χρήστης με την καθοδήγηση από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Τμήματος, μπορεί να αναθεωρήσει τη ζωή του και να την αλλάξει θετικά, ξεφεύγοντας από τα σκοτεινά μονοπάτια των ναρκωτικών και επιστρέφοντας πίσω στην κοινωνία «καθαρός», μετά την αποφυλάκιση του.
 
Οι ενέργειες της Διεύθυνσης του Σωφρονιστικού Τμήματος έχουν επιτύχει να στηρίζουν την κάθε θετική προσπάθεια που καταβάλλει ο κάθε χρήστης, ώστε να επιτευχθεί η απεξάρτηση του.
 
Μιλώντας στον REPORTER η Διευθύντρια του Τμήματος Φυλακών Άννα Αριστοτέλους, εξήγησε τη διαδικασία που ακολουθείται κατά την ένταξη ενός κρατούμενου στο Τμήμα Φυλακών και όσων έδειξαν θέληση να αλλάξουν και να μείνουν μακριά από τα ναρκωτικά, τονίζοντας πως πρόκειται για ανθρώπους που χρήζουν βοήθειας και όχι για ανθρώπους που πρέπει να δείχνουμε με το δάχτυλο μας και να τους προσπερνάμε, αφήνοντας τους να οδεύουν προς τον θάνατο…
 
Η ένταξη στο Τμήμα Φυλακών
 
Με την ανάληψη της Διεύθυνσης του Τμήματος Φυλακών από την κ. Άννα Αριστοτέλους,  διενεργείται προσωπική συνέντευξη του κάθε νεοεισερχόμενου κρατούμενου, ώστε να διαγνωστούν οι προσωπικές ανάγκες και ιδιαιτερότητες του. Η πρακτική αυτή μάλιστα αποτέλεσε πρότυπο και για άλλες υπηρεσίες που ασχολούνται με τις συνθήκες κράτησης. Στη διαδικασία λήψης συνέντευξης από νεοεισερχόμενους κρατούμενους έχουν εκπαιδευτεί μέλη του Τμήματος Φυλακών από ειδικούς από το Ηνωμένο Βασίλειο και άλλους κλινικούς ψυχολόγους.
 
Όπως ανέφερε η κ. Αριστοτέλους, σκοπός της διαδικασίας αυτής, «είναι να λαμβάνεται η συνέντευξη με τον καλύτερο δυνατό τρόπο καθότι ως γνωστό οι πρώτες 24 με 48 ώρες, είναι και οι πιο κρίσιμες για ένα  ευάλωτο νεοεισερχόμενο κρατούμενο. Με τη διαδικασία αυτή μπορούμε να διαγνώσουμε τις προσωπικές του ανάγκες, τυχόν ψυχιατρικά ή ιατρικά προβλήματα που αντιμετωπίζει. Ακόμα και από τα πιο απλά πράγματα, όπως η γλώσσα επικοινωνίας ή αν είναι καπνιστής ώστε να τον κατατάξουμε στην κατάλληλη πτέρυγα με τον κατάλληλο συγκάτοικο, στοιχεία πολύ σημαντικά για την όσο το δυνατόν πιο ομαλή ένταξη του στο νέο έγκλειστο περιβάλλον της φυλακής».
 
Μετά τη συνέντευξη, το δεύτερο στάδιο είναι οι ιατρικές εξετάσεις,  όπου ο νεοεισερχόμενος κρατούμενος εξετάζεται από τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας του Τμήματος Φυλακών, καθώς και από τους ιατρικούς λειτουργούς του Τμήματος, ώστε να του παρασχεθεί η ανάλογη στήριξη και τυχόν φαρμακευτική αγωγή.
 
Όσον αφορά τους χρήστες ναρκωτικών, η Διευθύντρια των Φυλακών αναφέρει ότι έχει εφαρμοστεί σε συνεργασία με τον Υπουργό Δικαιοσύνης, δύο προγράμματα εντός της Φυλακής τα οποία υλοποιούνται σε συνεργασία με τις Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας.
 
«Πρόκειται για το πρόγραμμα υποκατάστασης ΛΕΜΒΟΣ και το πρόγραμμα απεξάρτησης ΔΑΝΑΗ. Το πρόγραμμα υποκατάστασης αποτελεί καινοτομία για τις Φυλακές μας, και αποκόμισε πολύ θετικά σχόλια από την αρμόδια Επιτροπή του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας αφού αποτελεί σύσταση για όλες τις Φυλακές. Στο πρόγραμμα ΛΕΜΒΟΣ το οποίο άρχισε να εφαρμόζεται από το 2016 έχουν ενταχθεί γύρω στους 38 κρατούμενους. Στο πρόγραμμα απεξάρτησης «ΔΑΝΑΗ» υπό το συντονισμό ψυχιάτρου των Φυλακών, εργάζονται καθημερινά ένας εργοθεραπευτής, ένας ψυχολόγος και ένας νοσηλευτής ψυχικής υγείας με αριθμό κρατουμένων ο οποίος το 2017, ανερχόταν σε 122, με πολύ θετικά αποτελέσματα. Και τα δύο αυτά προγράμματα είναι εθελοντικά, και η συμμετοχή των χρηστών κρατουμένων σε αυτά προσμετρά θετικά στην αξιολόγησή τους για ένταξη στην ανοικτή φυλακή, καθώς και αυξημένες ευκαιρίες συμμετοχής σε δραστηριότητες εντός και εκτός φυλακής και αυξημένης επαφής τους με τον έξω κόσμο. Με αυτό τον τρόπο, η Διεύθυνση των Φυλακών ενθαρρύνει την εθελοντική συμμετοχή τους στα προγράμματα δίδοντας κίνητρα και ευκαιρίες, επιβραβεύοντας την προσπάθεια τους αυτή. Να σημειώσουμε ότι οι περισσότεροι κρατούμενοι στις φυλακές είναι για αδικήματα σχετικά με τα ναρκωτικά ή με διαρρήξεις και κλοπές που σχετίζονται με τα ναρκωτικά».
 
Συνεργασία με την θεραπευτική κοινότητα «Αγία Σκέπη»
 
Επιπρόσθετα από τα προγράμματα «Λέμβος» και «Δανάη», το Τμήμα Φυλακών σε συνεργασία με το Υπουργείο Δικαιοσύνης, έχει αναπτύξει εξαιρετική συνεργασία με την θεραπευτική κοινότητα Αγίας Σκέπης, το πρόγραμμα της οποίας η Άννα Αριστοτέλους χαρακτήρισε εξαιρετικά δύσκολο αλλά αποδοτικό, αφού όπως εξηγεί, «είναι ένα κλειστό πρόγραμμα απεξάρτησης και η συνεργασία αυτή έχει αποδώσει, έχουμε πολύ θετικά αποτελέσματα και αρχικά είχαν ενταχθεί σε αυτό ένας μικρός αριθμός κρατουμένων μας – γυναίκες και άνδρες - εκ των οποίων ορισμένοι έχουν ολοκληρώσει με επιτυχία το κλειστό θεραπευτικό πρόγραμμα, καθώς και το ανοικτό πρόγραμμα επανένταξης, επιστρέφοντας πίσω στην κοινωνία καθαροί. Η συνεργασία μας με την Αγία Σκέπη είναι σημαντική και συνεχίζεται με πολύ θετικά αποτελέσματα».
 
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Ο δύσβατος δρόμος της Αγίας Σκέπης… η μόνη ελπίδα για το αύριο
 
Πρόγραμμα «ΕΝΤΑΞΗ»
 
Την ίδια ώρα οι Φυλακές έχουν συνάψει συνεργασία και με το  πρόγραμμα «ΕΝΤΑΞΗ» σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας και την Ανεξάρτητη Αρχή Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων με ομάδα-στόχο τους κρατούμενους της Ανοιχτής Φυλακής και του Κέντρου Εξωιδρυματικής Απασχόλησης και Αποκατάστασης Κρατουμένων.
 
Αναμόρφωση και στήριξη στη Φυλακή-Πρώτιστος στόχος ο ανθρωποκεντρισμός
 
Η φιλοσοφία που εφαρμόζει η Διεύθυνση του Τμήματος Φυλακών είναι ο σωφρονισμός, η ανθρωποκεντρική προσέγγιση, η σωστή επικοινωνία μέσα από την οποία προωθείται ο σεβασμός στην ανθρώπινη αξία, καθώς και άλλες αξίες όπως ο αλληλοσεβασμός και η αλληλεγγύη. Στοιχεία τα οποία βοηθούν στην προσωπική ανάπτυξη, ενδυνάμωση και αλλαγή χαρακτήρα του κρατούμενου όπως εξηγεί η κ. Αριστοτέλους.
 
Μάλιστα υπάρχουν άτομα τα οποία δεν έχουν νιώσει ποτέ τους την οικογενειακή θαλπωρή, την αγάπη και την στήριξη. Αυτά τα κενά προσπαθεί η Διεύθυνση να καλύψει μέσα από τα διάφορα προγράμματα, τις αυξημένες ευκαιρίες επαφής με τον έξω κόσμο και συμμετοχής τους σε δραστηριότητες εντός και εκτός Φυλακής, καθώς και τη στήριξη που παρέχεται από τη Διεύθυνση και τις θεραπευτικές παρεμβάσεις από τις αρμόδιες ιατρικές, ψυχιατρικές και νοσηλευτικές υπηρεσίες του Τμήματος, όπως και τις κοινωνικές λειτουργούς.
 
Πρότυπο για άλλες φυλακές
 
«Γενικά τα σωφρονιστικά προγράμματα που εφαρμόζονται στις δικές μας φυλακές, αλλά και το εκπαιδευτικό σύστημα, οι αθλητικές δραστηριότητες και γενικότερα η ανθρωποκεντρική προσέγγιση που έχουμε εφαρμόσει σε συνεργασία με τον Υπουργό Δικαιοσύνης, αποτελούν πρότυπο για άλλες χώρες.
 
Για παράδειγμα, στο πρόσφατο συνέδριο του ευρωπαϊκού προγράμματος Changing Youth Stories που  διοργανώθηκε στην Κύπρο με την συμμετοχή των εταίρων χωρών, χρησιμοποίησαν το Τμήμα μας ως παράδειγμα προς μίμηση. Οι πρακτικές που ακολουθούμε και τα προγράμματα σωφρονισμού συνάδουν με το σκανδιναβικό μοντέλο σωφρονισμού. Πρόσφατα είχαν επισκεφθεί τις Φυλακές μας 17 Γερμανοί ευρωβουλευτές για να μελετήσουν  το μοντέλο σωφρονισμού που εφαρμόζουμε στα πλαίσια των μεταρρυθμίσεων του σωφρονιστικού τους συστήματος. Επίσης το Συμβούλιο της Ευρώπης έχει επιλέξει και μας πρότεινε όπως διοργανώσουμε το συνέδριο των διευθυντών φυλακών των χωρών μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης για το 2019, γεγονός που θα πραγματοποιηθεί τον Μάιο του 2019. Αυτό πραγματικά αποτελεί αναγνώριση και τιμή για τις φυλακές μας και για την Κύπρο γενικά».
 
Εναλλακτικές ποινές
 
Τα εναλλακτικά μέτρα αντί της ποινής φυλάκισης, εφαρμόζονται με επιτυχία στο εξωτερικό με ευεργετικά αποτελέσματα για τον παραβάτη και την κοινωνία. Προς αυτή την κατεύθυνση ήδη προωθείται σχετική νομοθεσία από το Υπουργείο Δικαιοσύνης, ενώ μελετούνται και άλλες περιπτώσεις ώστε να εφαρμοστούν ορισμένα από αυτά στην Κύπρο.
 
«Είχαμε περιπτώσεις που αφορούσαν καταδίκες 2-15 ημερών, καθώς και αδικήματα με μεγαλύτερες ποινές 2-3 μηνών που δεν σχετίζονται με θέματα σωφρονισμού, αλλά απαιτούν άλλη μεταχείριση όπως για παράδειγμα θεραπεία σε ειδικό κέντρο αποτοξίνωσης,  άμεση απέλαση λόγω παράνομης μετανάστευσης, και συνεπώς μελετάται η ρύθμιση των θεμάτων αυτών».
 
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Ι. Νικολάου: Πρέπει να χτυπηθούν πιο βαθιά οι ομάδες που εμπορεύονται ναρκωτικά
 
 «Συλλάβαμε πατέρα και μητέρα κρατουμένων που προσπάθησαν να φέρουν ναρκωτικά»
 
Όπως σε κάθε φυλακή αλλά και σε κάθε οργανισμό, υπάρχει ένα ποσοστό διαφθοράς για το οποίο όπως αναφέρει η κ. Αριστοτέλους, είναι αναγκαίο και πρώτιστο να αναγνωρίσεις το πρόβλημα αλλά και να έχεις τη βούληση και τη θέληση να εφαρμόσεις μέτρα, ώστε να μειωθεί το φαινόμενο αυτό.
 
«Η πάταξη της διαφθοράς αποτελεί προτεραιότητα μας» τονίζει η Διευθύντρια των Φυλακών, τονίζοντας ότι καταβάλλονται σοβαρές προσπάθειες και ενέργειες για την πρόληψη και καταστολή της διαφθοράς.
 
«Την θέληση και την αποφασιστικότητα μας για πάταξη της διαφθοράς,  την αποδείξαμε και έμπρακτα με τη σύλληψη δεσμοφυλάκων, στην κατοχή των οποίων έχουν εντοπιστεί παράνομες ουσίες και οι οποίοι τέθηκαν άμεσα σε διαθεσιμότητα, απολύθηκαν ή/και εκδικάζεται υπόθεση ενώπιον Δικαστηρίου. Επίσης με τους εντατικούς ελέγχους που εφαρμόζουμε, εντοπίσαμε αριθμό επισκεπτών που επιχείρησαν να μεταφέρουν ναρκωτικά και άλλα απαγορευμένα αντικείμενα στις Φυλακές, και αριθμό κρατουμένων, ερχόμενων από τα δικαστήρια. Περαιτέρω, έχουμε αυξήσει τους ελέγχους με ειδικά εκπαιδευμένους σκύλους και αιφνίδιες έρευνες στα κελιά και κοινόχρηστους χώρους.
 
Θέλω επίσης να στείλω ένα ξεκάθαρο μήνυμα στα άτομα που εκπίπτουν των καθηκόντων τους ότι δεν έχουν θέση στον οργανισμό και θα μας βρουν απέναντι τους. Και αυτό αποτελεί καθήκον μας προς τη συντριπτική πλειοψηφία των μελών μας που εργάζονται με τιμιότητα και αξιοπρέπεια».
 
«Δεν είναι εγκληματίες, αλλά άνθρωποι»
 
Η Διευθύντρια των Φυλακών Άννα Αριστοτέλους, τόνισε επίσης ότι στόχος της ίδιας, τόσο σε επαγγελματικό όσο και σε προσωπικό επίπεδο, είναι να παρέχει ε την αναγκαία βοήθεια στους χρήστες, αφού η κάθε περίπτωση έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες, δυσκολίες και προβλήματα στη ζωή.
 
Όπως ανέφερε, «σε καμία περίπτωση δεν τους βλέπουμε ως εγκληματίες αλλά ως ανθρώπους που χρήζουν βοήθειας και στήριξης. Για μας είναι αναγνώριση και μας δίνουν δύναμη τα μηνύματα που λαμβάνουμε τόσο από χρήστες που αποφυλακίστηκαν απεξαρτημένοι όσο και από τις οικογένειες τους που μας μεταφέρουν την ευγνωμοσύνη τους, χωρίς να έχουν οποιοδήποτε συμφέρον. Χαρακτηριστική είναι η πρόσφατη περίπτωση πατέρα ο οποίος μετά την αποφυλάκιση και απεξάρτηση του γιου του, μας πήρε συγκινημένος τηλέφωνο για να μας ευχαριστήσει και να μας πει με περηφάνια ότι ο γιος του πλέον είναι καλά και είναι καθαρός».
Διαβάστε επίσης στις ΔΟΣΕΙΣ... αλήθειας
 

Δειτε Επισης

Παρουσίασε το σχέδιο με τις 50 δράσεις για την κοινωνική ένταξη των μεταναστών ο ΥΠΕΣ
Ομόφωνα ένοχη η Ρούλα Πισπιρίγκου για το θάνατο της Τζωρτζίνας
Πρόστιμα 80,000 ευρώ σε παροχείς για καταχρήσεις στο ΓεΣΥ-Πέραν των 350 διερευνήσεων
Ένοχος ο Ηλίας Μίχος για το βιασμό της 12χρονης-Αθώα η μητέρα
ΒΙΝΤΕΟ: Επεισόδια κατά τη μεταγωγή του Μίχου και των άλλων κατηγορουμένων στην υπόθεση Κολώνου
Για πρόσκληση Γκουτέρες σε Τατάρ για συνάντηση κάνουν λόγο τα κατεχόμενα
Τραγικό το τέλος της 85χρονης στην Καρδίτσα-Την κατασπάραξε ζώο
Σοκ στην Καρδίτσα-Εντοπίστηκε ακέφαλο πτώμα 85χρονης σε οικία
Χειροπέδες σε 40χρονο για εμπρησμό οχήματος στην Αραδίππου
Η ώρα της κρίσης για την Ρούλα Πισπιρίγκου-Αποφασίζει το Δικαστήριο για το θάνατο της Τζωρτζίνας