Οι τρίχες, τα σκουριασμένα καλούπια κι ένα σχολείο που δεν διδάσκει αποδοχή

Τα τελευταία εικοσιτετράωρα ολόκληρη η Κύπρος ασχολείται με τρίχες. Κυριολεκτικές τρίχες, από αυτές που φυτρώνουν στα μαλλιά και στο πρόσωπο και στο σώμα, σε μια απόλυτα φυσική διαδικασία, που γίνεται επί καθημερινής βάσεως. Αυτές οι τρίχες ήταν το εντελώς μη ακαδημαϊκό κριτήριο στη βάση του οποίου δεν επιτράπηκε σε κάποιους μαθητές να λάβουν το απολυτήριό τους, διότι έτσι προστάζουν οι κανονισμοί του Υπουργείου Παιδείας, που όπως είπε ο Υπουργός «είναι ίδιοι για όλους». Το πρόβλημα είναι πως δεν είναι όλοι ίδιοι με τους άλλους -κάτι που επίσης αναγνωρίζεται από το Υπουργείο- και δεν θα έπρεπε να υπάρχουν κανονισμοί που να στρέφονται κατά της διαφορετικότητας το 2022. 

Ζούμε σε μία εποχή που δίνουμε αγώνα για να αποδεχθούν οι άνθρωποι και ιδιαίτερα οι νέοι άνθρωποι το σώμα τους όπως είναι και να επιδιώκουν οι όποιες αλλαγές να γίνονται με γνώμονα την υγεία και όχι την εξωτερική εμφάνιση. Και που κάνουμε μάχες να σταματήσει η εμφάνιση να αποτελεί κριτήριο αποδοχής. Που παλεύουμε απέναντι στην αφόρητη πίεση που προκαλούν τα πρότυπα που προβάλλουν τα social media, η οποία αφήνει το στίγμα της στη ψυχική υγεία εκατομμυρίων ανθρώπων, με τους έφηβους να είναι οι πλέον ευάλωτοι.

Και τι κάνει το κράτος μας; Στο πλαίσιο μιας παρωχημένης αντίληψης της πειθαρχίας και της ευπρέπειας, καλλιεργεί στερεότυπα εξωτερικής εμφάνισης ως «αποδεκτά» και «μη αποδεκτά», ως «σωστά» και «λανθασμένα». Παρουσιάζει την εξωτερική εμφάνιση ως ένδειξη σεβασμού στον θεσμό του σχολείου. Και διδάσκει πως σε μερικούς ανθρώπους αξίζουν λιγότερα, επειδή δεν μοιάζουν όπως θα τους θέλαμε να μοιάζουν.

Η πραγματικότητα είναι πως όχι απλώς δεν χρειάζεται να είμαστε όλοι ίδιοι, αλλά τέτοιοι κανόνες είναι επικίνδυνοι. Γιατί σε μια παγκοσμιοποιημένη εποχή, κατά την οποία η πατρίδα μας είναι κέντρο υποδοχής μεταναστών, που εφόσον παραμένουν πρέπει να ενταχθούν στο κοινωνικό σύνολο, θα έπρεπε να είχαμε ήδη σταματήσει να πιστεύουμε πως υπάρχει ένα και μοναδικό πρότυπο εμφάνισης και μάλιστα να διδάσκουμε κάτι τέτοιο στις σχολικές αίθουσες. Κάποιοι θα έχουν διαφορετικό χρώμα δέρματος, κάποιοι θα έχουν πιο σχιστά μάτια. Κάποιοι θα φορούν σταυρούς κι άλλοι θα φορούν μαντήλες. Κι όσο επιμένουμε να επιβάλλουμε πρότυπα εμφάνισης, απομακρύνουμε κάποιους από την ενσωμάτωση που επιζητούμε.

Το σχολείο θα έπρεπε να είναι ο τελευταίος χώρος που καλλιεργούνται στερεότυπα. Η γνώση και το πνεύμα θα έπρεπε να λειτουργούν ως αντίδοτο σε αυτά. Γιατί τα στερεότυπα μπορούν να αποβούν πάρα πολύ επικίνδυνα. Να μετατρέψουν παιδιά σε κινητούς στόχους για bullying, για χίλιους δυο λόγους. Για την εμφάνιση, την καταγωγή, τη σεξουαλικότητά τους. Για την θρησκεία και το σωματικό τους βάρος. Για την οικογενειακή τους κατάσταση. Γιατί δεν χωρούν στο σκουριασμένο καλούπι που μας ξέμεινε από μια άλλη εποχή.

Προφανώς και ένα σχολείο για να λειτουργήσει χρειάζεται τάξη και πειθαρχία. Και σίγουρα υπάρχουν οι μέθοδοι γι’ αυτό. Οι επιστημονικές, οι παιδαγωγικές, οι ενδεδειγμένες. Που δεν στοχοποιούν κανέναν για την εμφάνισή του ή για την έκφραση της διαφορετικότητάς του. Που αυτά τα στοιχεία τα εντάσσουν σε ένα πλαίσιο πολυσυλλεκτικότητας, που συνθέτει το ψηφιδωτό ενός σχολείου για όλους. Και το λογικό και το αναμενόμενο θα ήταν να λαμβάνονται υπόψη όταν καταρτίζονται κανονισμοί.

Τα παιδιά στο σχολείο θα πρέπει να αισθάνονται πάνω από όλα άνετα. Κι αν τα μαλλιά τους ή τα νύχια τους τα κάνουν να αισθάνονται καλύτερα με τον εαυτό τους, ενδεχομένως να διευκολύνουν τη διαδικασία μάθησης, τον πραγματικό στόχο του σχολείου. Γιατί αυτή είναι η πρώτη και κύρια δουλειά του. Να βγάζει ανθρώπους μορφωμένους, με κρίση και κριτήρια κι όχι με επικριτική διάθεση έναντι στο διαφορετικό. Να τους ανοίγει το μυαλό κι όχι να το στενεύει. Και κυρίως να διδάσκει την αποδοχή.

Το σχολείο, πέραν από μαθήματα ύλης, οφείλει να προσφέρει και μαθήματα ζωής. Και μέρος της ζωής είναι οι δεύτερες ευκαιρίες, τις οποίες στερεί όταν εξαντλεί την αυστηρότητά του σε παρωχημένους κανονισμούς. Μέρος της ζωής είναι η διαφορετικότητα. Εφόσον μια πράξη δεν εκφεύγει από τα όρια του νόμου και της ηθικής και της καλής συμπεριφοράς, δεν ποινικοποιείται επειδή είναι διαφορετική. Μέρος της ζωής είναι πως όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι ακόμη κι αν δεν πληρούν όλες τις πρόνοιες που θέτει ο πουριτανικός καθωσπρεπισμός που ασχολείται με τρίχες.

Στην καθημερινότητά μας συναντούμε όλων των ειδών ανθρώπους. Κάποιοι είναι σαν κι εμάς. Άλλοι δεν είναι. Κάποιοι μεγάλωσαν εύκολα, άλλοι δύσκολα. Άλλοι γεννήθηκαν σε υπέροχες οικογένειες κι άλλοι σε προβληματικές καταστάσεις. Κάποιοι από αυτούς τους ανθρώπους κουβαλούν τραύματα και ταμπέλες. Και θα πρέπει να γνωρίζουμε πως όλα αυτά είναι μέρος της ζωής. Θα πρέπει να μας το διδάσκουν από πολύ μικρή ηλικία. Από το σχολείο, που θα πρέπει να λειτουργεί ως πηγή αποδοχής.

Η αξία ενός ανθρώπου δεν μετριέται ποτέ σε τρίχες, κιλά και άλλα στοιχεία της εμφάνισης και αυτό θα έπρεπε να ήταν ένα από τα πρώτα μαθήματα που προσφέρει στα παιδιά το σχολείο. Και το σχολείο δεν θα έπρεπε ποτέ να επιδιώκει να έχει ίδια παιδιά. Θα έπρεπε να επιδιώκει να προσφέρει σε όλα τα παιδιά, ανεξαρτήτως των παραγόντων διαφορετικότητας, ίδιες ευκαιρίες…

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• «Ήθελα να βγω στη σκηνή να πάρω το απολυτήριό μου, όπως όλοι»
• Διευθυντής δεν έδωσε απολυτήριο Γυμνασίου σε έξι μαθητές για ένα… κούρεμα
• Γονιός πήγε σε σχολείο με κροτίδα, μαθήτρια είχε 350 απουσίες-Ανησυχία στο Υπουργείο