Ο νόμος για ανήλικους που έπιασε στον ύπνο το κράτος και το πρώτο αναμορφωτήριο

Εδώ και αρκετά χρόνια γίνεται δημόσια συζήτηση, για το αν πρέπει ή όχι να δημιουργηθεί ένα αναμορφωτήριο, όπου θα πηγαίνουν τα παραβατικά παιδιά, ώστε να συμμορφώνονται. Τελικά, ο νόμος ψηφίστηκε πριν την αυτοδιάλυση της προηγούμενης σύνθεσης της Βουλής.

Συγκεκριμένα, στις 8 Απριλίου του 2021, πέρασε από την Ολομέλεια της Βουλής ο περί Παιδιών σε Σύγκρουση με το Νόμο, Νόμος του 2021. Ένας νόμος που θεσπίζει ένα σύστημα ποινικής δικαιοσύνης φιλικής προς τα παιδιά και ενδεχομένως να επιφέρει σημαντικές αλλαγές στον τρόπο αντιμετώπισης των νεαρών παραβατών.

Το αρχικό νομοσχέδιο είχε κατατεθεί το 2014 από τον τότε υπουργό Δικαιοσύνης, Ιωνά Νικολάου, με τίτλο «ο περί Παιδιών σε Σύγκρουση με τον Νόμο (Πρόληψη, Μεταχείρισή τους στο Σύστημα Ποινικής Δικαιοσύνης και Αντιμετώπιση της Παραβατικότητας)  Νόμος», ωστόσο στην Βουλή κατατέθηκε πέντε χρόνια αργότερα, το 2019.

Παρά το γεγονός ότι η Βουλή ψήφισε ομόφωνα το νόμο, φαίνεται ότι υπολόγισε χωρίς τον ξενοδόχο, αφού το κράτος φαίνεται να είναι ανέτοιμο για να τον στηρίξει. Αυτό είχε επισημανθεί και κατά την διάρκεια της εν λόγω συνεδρίας της Ολομέλειας, όταν ο βουλευτής του ΑΚΕΛ, Άριστος Δαμιανού είχε αναφέρει ότι δεν υπάρχουν οι χώροι φύλαξης για τους ανήλικους.

Όταν η Κύπρος είχε αναμορφωτική σχολή

Το θέμα με τον χώρο για δημιουργία αναμορφωτήριου, δεν απασχόλησε την πολιτεία μόνο αυτή την περίοδο. Το ημερολόγιο πρέπει να επιστρέψει πολύ πίσω, ώστε να θυμηθεί κάποιος ότι η Κύπρος κάποτε είχε αναμορφωτική σχολή. Συγκεκριμένα, πρέπει να επιστρέψουμε στο 1940, στην Λάπηθο, όταν οι αποικιοκράτες, εκμεταλλεύτηκαν ένα μισοχτισμένο ξενοδοχείο, που έμεινε ατελείωτο λόγω του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου και το μετέτρεψαν σε κάτι εντελώς διαφορετικό. Για πρώτη φορά, η Κύπρος αποκτά σχολή για τα παραβατικά παιδιά. Την Αναμορφωτική Σχολή της Λαπήθου.

Όπως αναφέρεται σε παλαιότερο άρθρο του REPORTER, αλλά και με πληροφορίες από την Μηχανή του Χρόνου, όλα ξεκίνησαν στις αρχές της τέταρτης δεκαετίας του 20ου αιώνα, όταν ο διευθυντής του διδασκαλικού Κολλεγίου στην Κύπρο, Dr. Sleight ήθελε να αλλάξει το εκπαιδευτικό σύστημα στην Κύπρο. Τότε, σκέφτηκε να φτιάξει μία σχολή, όπου τα παραβατικά παιδιά θα είχαν την ευκαιρία να διδαχθούν με αγάπη και να μπορούν να ενταχθούν κανονικά στην κοινωνία, όταν θα απολύονταν.

Η Αναμορφωτική Σχολή βρήκε στέγη στο ατέλειωτο ξενοδοχείο του Ταλιαδώρου, που είχε ξεκινήσει να χτίζεται πριν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όμως η έξαρση του πολέμου το 1939 έβαλε ένα οριστικό τέρμα στην ολοκλήρωσή του. Έτσι, οι Βρετανοί αποικιοκράτες βρήκαν την ευκαιρία και εκμεταλλεύτηκαν το μισοτελειωμένο κτίριο και το 1943 το μετέτρεψαν στην σχολή για τα παιδιά που ήταν περισσότερο αντιδραστικά από τα άλλα.

Ωστόσο, οι Βρετανοί δεν είχαν μείνει μόνο στην ολοκλήρωση του ξενοδοχείου. Αντίθετα, έφτιαξαν τάξεις, εργαστήρια, σπίτια, ενώ καλλιέργησαν τη γη και έκτρεφαν ζώα. Μάλιστα, έφτιαξαν και μία αθλητική αίθουσα. Όλα αυτά με τη βοήθεια των μαθητών, που αποστέλνονταν στη Σχολή.

Οι τρεις ομάδες των παιδιών

Η Αναμορφωτική Σχολή μπορούσε να φιλοξενήσει παιδιά από 12 μέχρι 18 ετών, τα οποία χωρίζονταν σε τρεις ομάδες, του Πιτσιρίκους, τους Πράσινους και τους Βενετούς. Η πρώτη ομάδα αφορούσε σε παιδιά ηλικίας 12 με 13 ετών, η δεύτερη σε παιδιά 14 με 16 ετών και η τρίτη σε παιδιά ηλικίας 17 μέχρι 18 ετών.

Ο χώρος της σχολής δεν είχε περίφραξη, ούτε συρματοπλέγματα, ούτε κάγκελα, ούτε πόρτες, αφού ο χαρακτήρας της δεν ήταν τιμωρητικός. Συγκεκριμένα, ο σκοπός της σχολής ήταν να αγκαλιάσει τα παιδιά που στέλνονταν στο αναμορφωτήριο, δίνοντας τους μία δεύτερη ευκαιρία, καθώς δεν είχαν κάνει καμία παράβαση του νόμου.

Η Αναμορφωτική Σχολή δεχόταν Ελληνοκύπριους, Τουρκοκύπριους, Μαρωνίτες και Αρμένιους, ωστόσο οι μαθητές ήταν μόνο αγόρια, τα οποία με την παραμονή του στη Σχολή, το παιδί μάθαινε να ανήκει σε μία ομάδα, με υπεύθυνο και να συνυπάρχει με άλλα άτομα. Οι γονείς, τις πλείστες των περιπτώσεων έμεναν ικανοποιημένοι με τις υπηρεσίες που πρόσφερε η Σχολή στους μαθητές της.

Η τουρκική εισβολή και η μετακίνηση της Σχολής

Η Στέλλα Σουλιώτη, η πρώτη υπουργός Δικαιοσύνης της Κυπριακής Δημοκρατίας, ήταν η υπεύθυνη για την μετονομασία της σχολής. Από Αναμορφωτική Σχολή Λαπήθου, η σχολή μετονομάστηκε σε «Λάμπουσα», αφού η ίδια πίστευε ότι η λέξη «αναμορφωτήριο» δεν άρμοζε στη φιλοσοφία της Σχολής. Πρώτος διευθυντής της Σχολής ήταν ο Ευριπίδης Ιακώβου και τελευταίος ο Μιχάλης Κοκκινίδης, ο οποίος είχε διοριστεί ως εκπαιδευτικός το 1950 και παρέμεινε μέχρι το τέλος.

Η τουρκική εισβολή του 1974 ήταν μία δύσκολη περίοδος για τη Σχολή, αφού είχε γίνει 500 μέτρα ανατολικά της Σχολής. Όπως είχε αναφέρει, σε παλαιότερη του στον REPORTER ο κ. Κοκκινίδης «όταν σηκωθήκαμε είδαμε τα αεροπλάνα και οι θάλασσες ήταν γεμάτες από πλοία. Στάθηκε αδύνατο να επικοινωνήσουμε με τη Λευκωσία. Με όσα παιδιά ήταν ακόμα στη Σχολή, περίπου 40, και τις οικογένειές μας, ξεκινήσαμε για τη Λάπηθο. Πήγαμε στο δημαρχείο της Λαπήθου, η οικογένεια μου πήγε προς τον Καραβά. Από το δημαρχείο είχαμε καλύτερη εικόνα της εισβολής. Επιστρέψαμε στο σχολείο να πάρουμε τρόφιμα και είδαμε ότι είχε κτυπηθεί. Ξημερωθήκαμε στο δημαρχείο της Λαπήθου.

Το μεσημέρι ξεκινήσαμε για τη Μόρφου, αν και είχα εισηγηθεί τη Σχολή Μιτσή στη Λεμύθου όπου είχα φοιτήσει. Στη Μόρφου φιλοξενηθήκαμε για ένα βράδυ και μετά ξεκινήσαμε για την Κακοπετριά. Μου έκανε εντύπωση που μερικοί, οι οποίοι δεν είχαν δει τίποτα από την εισβολή, μας έλεγαν δειλούς και ότι θα έπρεπε να ντρεπόμαστε και να πάμε πίσω απ’ εκεί που ήρθαμε. Με τα αυτοκίνητα γεμάτα από τις οικογένειες και τα παιδιά της Σχολής φτάσαμε τελικά στη Λεμύθου, όπου μας άνοιξαν τη Σχολή και σιγά-σιγά γέμισε από κόσμο. Εκεί μπορέσαμε να στείλουμε τα παιδιά στα σπίτια τους, ενώ εγώ και το άλλο προσωπικό μείναμε να βοηθήσουμε τον κόσμο».

Μετά την κατοχή της Λαπήθου από τους Τούρκους εισβολείς, η Σχολή μετακινήθηκε και επαναλειτούργησε στη Λεμεσό, μετά από οκτώ χρόνια και συγκεκριμένα το 1980. Διευθυντής της τότε ο κ. Κοκκινίδης. Ωστόσο δεν άντεξε για πολύ. Η λειτουργία της σταμάτησε οριστικά έξι χρόνια μετά, το 1986, αφού δεν υπήρξε ο ίδιος ενθουσιασμός και υποστήριξη από τους Κυβερνώντες.

*Με πληροφορίες από παλαιότερο άρθρο της ιστοσελίδας μας και από την Μηχανή του Χρόνου

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Πώς μία στενή ξύλινη γέφυρα… έφτιαξε την πλατεία Ελευθερίας-Η ιστορία που κρύβει