«Ζήτησαν να γίνει κηδεία χωρίς ταφή οστών… Είχε βρεθεί μόνο ένα δόντι»

06:52 - 16 Αυγούστου 2020

ΤΟΠΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Ουδείς μπορεί να μείνει ασυγκίνητος μπροστά στο δράμα των συγγενών αγνοουμένων, που περιμένουν καρτερικά για 46 χρόνια. Αποζητούν οποιαδήποτε πληροφορία για το τι απέγιναν αγαπημένα τους πρόσωπα. Κάποιοι έφυγαν με αυτόν τον καημό. Η πληγή παραμένει ανοικτή, με την πηγή των πληροφοριών να έχει στερέψει και τη Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων, να βρίσκεται σε αδιέξοδο.

Μιλώντας στον REPORTER, ο Επίτροπος Προεδρίας επανέλαβε την έκκληση της πλευράς μας για πληροφορίες, υπογραμμίζοντας πως παραμένει άτεγκτη η στάση της Τουρκίας για το θέμα.

Ο Φώτης Φωτίου, αναφέρθηκε και στο δράμα κάποιων συγγενών, που κάνουν κηδείες χωρίς να πάρουν οστά από τους αγαπημένους τους, αφού αυτά αναλώνονται στις εξετάσεις DNA, καθώς και στην πιο δύσκολη περίπτωση, που ο ίδιος κλήθηκε να διαχειριστεί.

Εδώ και αρκετό καιρό είναι απανωτές οι εκκλήσεις της πλευράς μας για παροχή πληροφοριών από οποιονδήποτε γνωρίζει. Υπήρξε ανταπόκριση;
Οι εκκλήσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας όπως και οι δικές μου για παροχή πληροφοριών, είναι συνεχείς και απευθύνονται σε όλους εντός αλλά και εκτός Κύπρου. Αυτό αποτελεί μια προσπάθεια για να εξασφαλιστούν οι αναγκαίες πληροφορίες, ώστε να μπορέσουμε να δώσουμε απαντήσεις στις δοκιμαζόμενες οικογένειες. Είναι γεγονός ότι στο επίπεδο των απλών ανθρώπων, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, υπήρξε η ευαισθητοποίηση και κατέθεσαν για τα γεγονότα που γνώριζαν ή για τα οποία άκουσαν.

Η πηγή αυτών των πληροφοριών φαίνεται, δυστυχώς, να έχει στερέψει. Οι περισσότερες πληροφορίες, λόγω του χρόνου που έχει παρέλθει, είναι εξ’ ακοής και ως εκ τούτου, όχι και τόσο έγκυρες. Είναι για το λόγο αυτό, που ζητούμε επίμονα και επιτακτικά να ανοίξουν επιτέλους τα αρχεία του τουρκικού στρατού, όπου σύμφωνα με πληροφορίες μας υπάρχουν όλα τα σχετικά στοιχεία, η αξιοποίηση των οποίων θα οδηγήσει σε πρόοδο για επίλυση της τραγωδίας των αγνοουμένων.
Δυστυχώς, παρά τις προσπάθειές μας και τις εκκλήσεις μας, η κατοχική δύναμη συνεχίζει να αρνείται να ανοίξει τα αρχεία του τουρκικού στρατού παρά την συμφωνία που είχε επιτευχθεί για το θέμα των αρχείων στα πλαίσια της ΔΕΑ. Από πλευράς μας, οποιεσδήποτε πληροφορίες υπάρχουν στα δικά μας αρχεία ή τις εξασφαλίζουμε από άλλες πηγές, τις διαβιβάζουμε για αξιοποίηση στη ΔΕΑ μέσω του Εκπροσώπου μας.

Σε ποιες άλλες ενέργειες θα προβείτε προκειμένου να εξασφαλίσετε επιπρόσθετα στοιχεία;
Για εμάς όλες οι υποθέσεις αγνοουμένων, έστω κι εάν έχουν ταυτοποιηθεί τα λείψανά τους, εξακολουθούν να τελούν υπό διερεύνηση για εξασφάλιση επιπρόσθετων πληροφοριών, οι οποίες θα βοηθήσουν τις οικογένειες να κλείσουν το οδυνηρό κεφάλαιο της εξαφάνισης των αγαπημένων τους προσώπων. Όσες περισσότερες πληροφορίες γνωρίζει η οικογένεια τόσο λιγότερα είναι τα αναπάντητα γιατί. Οι δικές μας προσπάθειες για εξασφάλιση πληροφοριών είναι συνεχείς τόσο εντός όσο και εκτός Κύπρου. Η εξασφάλιση πληροφοριών, έγκυρων και τεκμηριωμένων, για κάθε υπόθεση αγνοουμένου μας αποτελούσε και αποτελεί προτεραιότητα.

Ερωτηματικά ως προς τη βιωσιμότητα της ΔΕΑ
Κινδυνεύει η χρηματοδότηση της ΔΕΑ και άρα η ύπαρξή της, λόγω της έλλειψης στοιχείων που θα οδηγούσαν σε νέες εκταφές;
Η ΔΕΑ συστάθηκε και λειτουργεί από το 1981. Το 2005 άρχισε το πρόγραμμα εκταφών και αναγνώρισης λειψάνων. Παρά του ότι δεν είμαστε και δεν μπορούμε να είμαστε ικανοποιημένοι από τα μέχρι σήμερα αποτελέσματα, στηρίξαμε και στηρίζουμε με κάθε τρόπο το έργο της ΔΕΑ για επίλυση της ανθρωπιστικής πτυχής της τραγωδίας των αγνοουμένων.

Η χρηματοδότηση της ΔΕΑ, εκτός από την οικονομική ενίσχυση από την Κυπριακή Δημοκρατία, προέρχεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλες χώρες δωρητές. Είναι γεγονός ότι τα φτωχά αποτελέσματα των τελευταίων χρόνων στον εντοπισμό λειψάνων και στον αριθμό των ταυτοποιήσεων, εγείρουν σε διάφορους κύκλους, ερωτήματα και ερωτηματικά, ως προς τη βιωσιμότητα του προγράμματος της ΔΕΑ. Είναι για το λόγο αυτό που επείγει η λήψη άμεσων μέτρων από πλευράς ΔΕΑ, αλλά και από όλους που είναι σε θέση να βοηθήσουν, ώστε το πρόγραμμα της ΔΕΑ να καταστεί επιτέλους αποτελεσματικό. Από πλευράς μας θα στηρίξουμε όποια προσπάθεια καταβληθεί προς τον σκοπό αυτό.

Τα οστά πόσων αγνοουμένων Ε/κ και Τ/κ έχουν εντοπιστεί και για πόσους απομένει ακόμη ταυτοποίηση με βάση τα ευρήματα;
Οι αριθμοί μεταβάλλονται ανάλογα με τον αριθμό των ταυτοποιήσεων και τον εντοπισμό λειψάνων από τις εκταφές. Όσον αφορά Ελληνοκύπριους και Ελλαδίτες αδελφούς μας, εκκρεμεί πέραν του 50% των υποθέσεων που είχαν κατατεθεί στη ΔΕΑ. Πρόκειται για πέραν των 800 υποθέσεων. Θα ήθελα να επισημάνω ότι για την πλειοψηφία των υποθέσεων Ελληνοκυπρίων, η ταυτοποίηση αφορά μερικά οστά ή ακόμα και μεμονωμένα οστά. Υπάρχουν και περιπτώσεις, που το μικρό οστό που εντοπίστηκε αναλώθηκε για τις ανάγκες των εξετάσεων DNA και ως εκ τούτου δεν υπάρχει οστό για να επιστραφεί στην οικογένεια για ταφή. Αυτό οφείλεται στο διπλό έγκλημα που διέπραξε ο τουρκικός στρατός, ο οποίος προχώρησε σε καταστροφή των τάφων και σκόπιμη μετακίνηση των οστών. Δυστυχώς, και σ’ αυτό το τραγικό θέμα δεν υπάρχει οποιαδήποτε πρόοδος και συνεργασία από πλευράς κατοχικής δύναμης.

Η δική μας πολιτική για τους Τουρκοκύπριους αγνοούμενους βασίζεται σε καθαρά ανθρωπιστικά κριτήρια και στοχεύει στο να δώσουμε πειστικές απαντήσεις στις οικογένειές τους. Οι προσπάθειές μας, είναι συνεχείς και εντατικές και ως εκ τούτου η πλειοψηφία των υποθέσεων των Τουρκοκυπρίων αγνοουμένων έχει επιλυθεί. Ο πόνος της μάνας είναι ο ίδιος ανεξάρτητα εάν πρόκειται για Ελληνοκύπριο, Ελλαδίτη ή Τουρκοκύπριο.

Η πανδημία επηρέασε τις έρευνες
Υπάρχουν προγραμματισμένες εκσκαφές για το επόμενο διάστημα; Πόσο επηρέασε τις έρευνες η περίοδος της πανδημίας;
Είναι γεγονός ότι τόσο οι προσπάθειες μας για συλλογή πληροφοριών αλλά και οι τομείς της εκταφής και αναγνώρισης λειψάνων, έχουν επηρεαστεί από την πανδημία. Με την βελτίωση των συνθηκών προγραμματίζουμε την εντατικοποίηση των προσπαθειών μας σε όλα τα επίπεδα για κάλυψη του χαμένου εδάφους. Είναι για το λόγο αυτό που σύντομα προγραμματίζεται να πραγματοποιηθεί στην Αθήνα, συνάντηση όλων των εμπλεκομένων στο θέμα των αγνοουμένων σε Κύπρο και Ελλάδα, ώστε να ληφθούν εκείνες οι αποφάσεις και ενέργειες που ευελπιστούμε ότι θα μας οδηγήσουν σε πρόοδο.

Πού βρίσκεται η έρευνα για τις 30 εγκρίσεις που δόθηκαν πέρσι τον Ιούνιο για τη διενέργεια ερευνών σε στρατιωτικές ζώνες στα κατεχόμενα;

Για την Τουρκία το μείζον θέμα των εκταφών σε στρατιωτικές ζώνες, αποτελούσε και αποτελεί θέμα εντυπωσιασμού και πολιτικών σκοπιμοτήτων για να κερδίσει τις εντυπώσεις ότι τάχατες συνεργάζεται. Όσον αφορά την ουσία, η κατοχική δύναμη συνεχίζει να δημιουργεί προβλήματα και να θέτει προσκόμματα στην πραγματοποίηση εκταφών αλλά και ερευνών, ακόμα και σε στρατιωτικές ζώνες, για τις οποίες έχει δώσει την έγκριση για πραγματοποίηση εκταφών.

Υπάρχουν πληροφορίες για ομαδικούς τάφους;
Οι οποιεσδήποτε πληροφορίες που κατέχουμε ή που εξασφαλίζουμε με δικές μας ενέργειες διαβιβάζονται μέσω του Εκπροσώπου μας στη ΔΕΑ. Θέλω να διευκρινίσω όμως ότι υπάρχει μεγάλη απόσταση μεταξύ πληροφορίας και της επιβεβαίωσης, κάτι το οποίο ως Κυπριακή Δημοκρατία, δεν έχουμε τη δυνατότητα να πράξουμε στις κατεχόμενες περιοχές.

Θέλω να επαναλάβω, ότι οι πληροφορίες για ομαδικούς τάφους υπάρχουν στα αρχεία του τουρκικού στρατού. Οι τάφοι αυτοί δημιουργήθηκαν από τον τουρκικό στρατό μετά τις περισυλλογές των νεκρών από τα πεδία των μαχών. Εξού και στο παρελθόν ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, με επιστολή του είχε ζητήσει να κατατεθούν στη ΔΕΑ οι πληροφορίες αυτές. Δυστυχώς, όπως και σε άλλα θέματα η στάση της κατοχικής δύναμης ήταν και εξακολουθεί να είναι αρνητική.

Το μεγάλο ευχαριστώ στις οικογένειες
Ποια ήταν η πιο δύσκολη περίπτωση, που κληθήκατε να χειριστείτε;
Όλες οι υποθέσεις αγνοουμένων και πεσόντων μας είναι μοναδικές και ξεχωριστές επειδή αφορούν αγαπημένα πρόσωπα, των οποίων οι οικογένειες τα αναζητούν και ως εκ τούτου κάθε υπόθεση έχει τις δικές της μοναδικές ιδιαιτερότητες. Κάθε υπόθεση εμπεριέχει αισθήματα και έντονα συναισθήματα και δύσκολα διλήμματα. Στη δική μου περίπτωση, μία από τις πιο δύσκολες υποθέσεις που χειρίστηκα αφορούσε το αίτημα οικογένειας να πραγματοποιήσει κηδεία χωρίς την ταφή οστών για το λόγο ότι εντοπίστηκε μόνο ένα δόντι, το οποίο χρησιμοποιήθηκε για το DNA. Είχα να αντιμετωπίσω σοβαρά ηθικά, πολιτικά και νομικά διλήμματα.

Στο τέλος, η απόφασή μου λήφθηκε με ανθρωπιστικά κριτήρια, ώστε να βοηθηθεί η οικογένεια να προχωρήσουν στο κλείσιμο ενός κεφαλαίου της τραγωδίας που βίωναν και μπορώ να πω ακόμα βιώνουν από το 1974.

Είναι μια δύσκολη και επώδυνη διαδικασία που αφορά συνανθρώπους μας, που για σχεδόν μισό αιώνα βιώνουν καθημερινά το μαρτύριο της αβεβαιότητας της τύχης των δικών τους. Πάντοτε ήμουν και είμαι ειλικρινής απέναντι στις οικογένειες. Θεωρώ ότι οι οικογένειες θα πρέπει να τυγχάνουν μιας ανθρώπινης και αληθινής αντιμετώπισης από όλους μας χωρίς ψεύτικες υποσχέσεις και ψευδαισθήσεις. Από τις οικογένειες αυτές προσωπικά έχω πάρει μοναδικά διδάγματα ανθρωπιάς και μεγαλοσύνης και τις ευχαριστώ.

Πως προχωρά το πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας στις ελεύθερες περιοχές;
Το πρόγραμμα άρχισε το 1999 και οι πρώτες εκταφές που έγιναν με επιστημονικό τρόπο στην Κύπρο πραγματοποιήθηκαν από τα κοιμητήρια Λακατάμιας και Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. Στόχος του προγράμματος ήταν η ικανοποίηση των ανθρωπίνων αναγκών των οικογενειών των ηρώων μας και η τίμηση της θυσίας τους από την πολιτεία και από όλους.

Εκεί που μπορούμε με δικές μας ενέργειες και προσπάθειες να δώσουμε απαντήσεις στις οικογένειες, το πράξαμε και το πράττουμε χωρίς οποιεσδήποτε σκοπιμότητες. Στο πλαίσιο αυτής της πολιτικής πραγματοποιήσαμε τις μεγάλες εκταφές λειψάνων του ΝΟΡΑΤΛΑΣ στον Τύμβο της Μακεδονίτισσας, της ακταιωρού ΦΑΕΘΩΝ, των ομαδικών τάφων στο Κοιμητήριο Κωνσταντίνου και Ελένης, του νοσοκομείου Αθαλάσσας και πρόσφατα των πεσόντων της Τηλλυρίας του 1964.

Θέλω να τονίσω ότι στα πλαίσια του προγράμματος, μετά από αιτήματα που υπέβαλαν στο γραφείο μου οικογένειες Τουρκοκυπρίων, πραγματοποιήσαμε εκταφές και για τις υποθέσεις των συγγενών τους, που δεν είναι καταχωρημένες στη ΔΕΑ. Συνεχίζουμε τις ανθρωπιστικές μας προσπάθειες ώστε τα οποιαδήποτε λάθη και παραλείψεις του παρελθόντος από μέρους μας να αντιμετωπιστούν έστω και τώρα προς όφελος των οικογενειών των ηρώων μας.

Τι γίνεται με τις υποθέσεις των πέραν των 400 πεσόντων Ελληνοκυπρίων και Ελλαδιτών, που τάφηκαν σε γνωστούς και άγνωστους χώρους στις κατεχόμενες περιοχές;
Πρόκειται για ακόμα ένα τεράστιο «άγνωστο» ανθρωπιστικό πρόβλημα. Από την ανάληψη των καθηκόντων μου, μεγάλος αριθμός οικογενειών ζητούσαν την εκταφή, και αναγνώριση των λειψάνων των δικών τους που τάφηκαν σε γνωστούς και άγνωστους χώρους στις κατεχόμενες περιοχές, χωρίς την παρουσία των οικογενειών τους. Να σημειώσω ότι αυτές οι υποθέσεις δεν τυγχάνουν χειρισμού στα πλαίσια της ΔΕΑ.

Μετά από ενέργειες μου πραγματοποιήθηκαν έρευνες για το πρόβλημα αυτό και αποφασίστηκαν από το Υπουργικό Συμβούλιο τρόποι αντιμετώπισης του σε πολιτικό και τεχνοκρατικό επίπεδο. Και σ’ αυτό το θέμα οι προσπάθειες μας στοχεύουν στην επούλωση πληγών και στον τερματισμό των προβλημάτων και της αβεβαιότητας που βιώνουν και αυτές οι οικογένειες συμπατριωτών μας για τόσες δεκαετίες.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:

«Ζήτησαν να γίνει κηδεία χωρίς ταφή οστών… Είχε βρεθεί μόνο ένα δόντι»

Ροη Ειδησεων

Κατοικία 4ων υπνοδ. στο Δάλι

Κατοικία 3ων υπνοδ. στο Γέρι

Οικιστικό κτίριο στην Αγλαντζιά

Οικιστικό οικόπεδο στον Στρόβολο

Δειτε Επισης