Από τις θεωρίες συνωμοσίας και τα 5G στις ιστορίες επανένωσης οικογενειών

Είναι για να διερωτάσαι… Πώς είναι δυνατόν κράτη και επιστήμονες να ζητούν από τους πολίτες να κάτσουν σπίτι επειδή κινδυνεύουν και να μην πείθονται, ενώ όταν κάνει μια ανάρτηση ένας χρήστης στο facebook λέγοντας ατεκμηρίωτα πως πίσω από την πανδημία κρύβεται μια ιστορία συνωμοσίας, προκειμένου να τοποθετηθούν για παράδειγμα κεραίες 5G, να το πιστεύουν αναπαράγοντας το σε χρόνο ρεκόρ;

Κι από την άλλη, σκέφτεσαι… Εάν δεν ήταν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που διαλύουν τις αποστάσεις και φέρνουν κοντά, τους ανθρώπους πίσω από τις κλειστές πόρτες, πόσο πιο δύσκολα θα ήταν τα πράγματα; Πόσο πιο μόνοι θα ένιωθαν οι άνθρωποι… Πόσο πιο μεγάλος θα ήταν ο πόνος…
 
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟ ΤΟΥ ΚΟΡΩΝΟΪΟΥ ΕΔΩ

Είναι, λοιπόν ευχή η κατάρα τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης στην εποχή του κορωνοϊού;  Η Χριστιάνα Καραγιάννη, Λέκτορας ΜΜΕ και Πολιτισμικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Frederick μιλώντας στον REPORTER ξεκαθαρίζει πως ο ρόλος τους είναι πολύ σημαντικός, τόσο στη διατήρηση της επαφής με τους οικείους μας, όσο και στον τομέα της ενημέρωσης.  Σημειώνει δε, πως ο κόσμος πρέπει να φιλτράρει τις πληροφορίες που λαμβάνει, έτσι ώστε να μην πέφτει θύμα των fake news .
 

Ποιο ρόλο καλούνται να διαδραματίσουν τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης σ’ όλη αυτή την κρίση;
Σε μια τέτοια περίοδο κρίσης τα ΜΚΔ είναι σημαντικά γιατί μπορούν να συνεισφέρουν στην ίδια την αντιμετώπιση της κρίσης. Μπορούν να συντονίσουν προσπάθειες που αγγίζουν διαφορετικές πτυχές του προβλήματος, μπορούν να αποτελέσουν εργαλείο ώστε να διατηρήσουμε επαφή με οικείους μας από τους οποίους τώρα αναγκαζόμαστε να κρατήσουμε φυσική απόσταση και να τους προσφέρουμε μια εξ αποστάσεως συντροφιά, συμπαράσταση ή και βοήθεια. Στον τομέα της ενημέρωσης, ο ρόλος  τους είναι σημαντικός αφού αποτελούν εργαλείο όπου οι πολίτες μπορούν να έχουν πρόσβαση σε εναλλακτική, άμεση και από πρωτογενείς πηγές πληροφόρηση, γεγονός που μπορεί να είναι εξαιρετικά χρήσιμο για παράδειγμα σε κράτη όπου οι αρχές και τα ΜΜΕ αδυνατούν να προσφέρουν εσκεμμένα ή λόγω άλλων συνθηκών μια σωστή ενημέρωση.
Η υπερπληροφόρηση και τα fake news

Όπως και σε άλλες περιπτώσεις όπου συμβαίνει ένα μεγάλο γεγονός, έτσι και σε αυτό που είναι ίσως το κορυφαίο στη σύγχρονη παγκόσμια ιστορία, υπάρχουν κρούσματα παραπληροφόρησης. Πώς μπορεί ο κόσμος να προστατευθεί;
Είναι αναμενόμενο σε στιγμές πανικού, ο οποίος έρχεται αναπόφευκτα σε περιόδους κρίσεων να υπάρχει μεγάλη ανάγκη από πλευράς πολιτών για ενημέρωση.  Αυτό που πρέπει όμως να έχουμε υπόψη μας είναι πως αυτή η ανάγκη, εύκολα μπορεί να τύχει εκμετάλλευσης με στόχο την εξυπηρέτηση συμφερόντων από οικονομικά ή πολιτικά μέχρι προσωπικά ή θρησκευτικά. Ζούμε στη κοινωνία της πληροφορίας όπως συχνά αναφέρουμε και αυτό που εννοούμε είναι ότι η πληροφορία βρίσκεται ταυτόχρονα σε κορεσμό, υπάρχει δηλαδή υπερπληροφόρηση αλλά και μια συνεχής ανάγκη για δημιουργία/παραγωγή νέας.
 
Αυτό που χρειάζεται από όλες τις πλευρές είναι σύνεση στη διαχείριση όλων αυτών των πληροφοριών. Από πλευράς των πολιτών είναι απαραίτητη η ανάπτυξη της ικανότητας φιλτραρίσματος των πληροφοριών, που φτάνουν κοντά τους είτε από τα ΜΜΕ είτε από τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, δηλαδή πριν θεωρήσω τις όποιες πληροφορίες λαμβάνω ως δεδομένες, ως απόλυτα αληθινές, πριν τις αναπαράγω ας διερωτηθώ για την πηγή που τις παράγει: Είναι μια έγκυρη και έμπιστη πηγή; Υπάρχει η απαραίτητη τεκμηρίωση πίσω από αυτόν ή αυτούς που τις παράγουν και προσοχή εδώ η ιδιότητα κάποιου δεν αποτελεί πάντα τεκμηρίωση της εγκυρότητας αυτών που λέει.  Μήπως η πλαισίωση,  δηλαδή ο τρόπος περιγραφής αυτών των πληροφοριών δεν έχει ως σκοπό μόνο την ενημέρωση μου αλλά μια έμμεση εξυπηρέτηση των συμφερόντων αυτού ή αυτών που παράγουν ή δημοσιεύουν τις πληροφορίες; Η διασταύρωση της πληροφορίας είναι πάντα αναγκαία σε μια τέτοια περίοδο κρίσης όπως αυτή που διανύουμε τώρα είναι απαραίτητη.
 
Από πλευράς των παραγωγών ενημέρωσης τώρα, και σε αυτή την κατηγορία εμπίπτουν και τα ΜΜΕ, θα πρέπει να υπάρχει σωστή διαχείριση ως προς τον τρόπο μεταφοράς των πληροφοριών. Σε τέτοιες περιόδους κρίσης και πανικού δεν υπάρχει περιθώριο λάθους, απαιτείται οι πληροφορίες να πλαισιώνονται μακριά από οποιοδήποτε στοιχείο που εξυπηρετεί τη δραματοποίηση και τον εντυπωσιασμό με σκοπό την τηλεθέαση και τα κλικς.
 
Ποια είναι τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα fake news που εμφανίστηκαν;
Νομίζω απαιτείται να αναφερθούμε σε αυτό που κυριαρχεί τις  τελευταίες μέρες και δεν είναι άλλο από τη συνωμοσιολογία, γύρω από τη σύνδεση της πανδημίας με το 5G,  η είδηση δηλαδή ότι η τεχνολογία 5G ευθύνεται για την αυξημένη θνησιμότητα του COVID-19. Δεν υπάρχει φυσικά τεκμηρίωση για κάτι τέτοιο, ούτε η πηγή μετάδοσης της είδησης είναι έγκυρη. Είναι τρομακτικό όμως πόσο εύκολα και γρήγορα μια ψευδής ή μη τεκμηριωμένη πληροφορία μπορεί να εξαπλωθεί μέσω της αναδημοσίευσης της, τόσο από πολίτες όσο και από ειδησεογραφικού τύπου ιστοσελίδες. Οι διαστάσεις που άρχισε να παίρνει αυτού του είδους συνωμοσιολογία  έχουν βέβαια αρνητική επίδραση όχι μόνο λόγω του αισθήματος φόβου που προκαλεί στους πολίτες αλλά και στις ενέργειες που οδηγούνται κάποιοι όταν κυριεύονται από τέτοιο αίσθημα φόβου, όπως για παράδειγμα οι φωτιές που τέθηκαν κακόβουλα στις κεραίες 5G στην Αγγλία.
 
Κοινωνιολογικά πώς εξηγείται το γεγονός πως μια μερίδα του κόσμου στην Κύπρο, όπως και στο εξωτερικό, αρνείται να πιστέψει και να ακούσει τις προειδοποιήσεις της Κυβέρνησης και των ειδικών, ενώ μπορεί να πεισθεί από ειδήσεις ή αναρτήσεις που ασχολούνται, ατεκμηρίωτα, με ιστορίες συνωμοσίας γύρω από την πανδημία;
Το γεγονός αυτό που βέβαια δεν έχει να κάνει μόνο με την Κύπρο αλλά είναι κάτι που παρατηρείται παγκόσμια, έχει πρώτα πρώτα να κάνει με αυτό που αναφέραμε πιο πάνω ότι δηλαδή οι πολίτες βρίσκονται σε κατάσταση πανικού αφού νιώθουν να απειλούνται από μια πανδημία. Άρα είναι αναμενόμενο ως ένα βαθμό πληροφορίες που δε θα γίνονταν τόσο εύκολα πιστευτές σε μια κανονική περίοδο, σε μια περίοδο κρίσης να αμφισβητούνται πολύ λιγότερο.
 
Το ότι όμως οι πολίτες δεν πιστεύουν την επίσημη ενημέρωση ή τις προειδοποιήσεις της κυβέρνησης καταδεικνύουν κάτι άλλο σημαντικό που δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητο. Αποτελούν τεκμήριο για το πόσο έχει κλονιστεί η εμπιστοσύνη των πολιτών απέναντι στην κρατική αλλά και ευρύτερα πολιτική εξουσία. Αυτό που επείγει λοιπόν κατά την άποψη μου να γίνει, είναι να μετατοπιστεί η συζήτηση και η έμφαση της κυβέρνησης στα περιοριστικά μέτρα – που σωστά πήρε για περιορισμό του κορωνοϊού – και να αρχίσει να δίνεται έμφαση στους τρόπους αναδόμησης της εμπιστοσύνης των πολιτών απέναντι στην εξουσία αλλά και στην ενδυνάμωση και καλλιέργεια του αισθήματος ευθύνης και συλλογικής συνείδησης των πολιτών. Κάτι τέτοιο θα βοηθήσει αδιαμφισβήτητα στην επίτευξη του στόχου του περιορισμού της εξάπλωσης του ιού στη χώρα μας πολύ ευκολότερα.
 
 
Η μετεξέλιξη των ΜΜΕ
Λόγω των περιοριστικών μέτρων, αυξήθηκε κατακόρυφα τόσο ο κόσμος όσο και η ώρα που ο καθένας ασχολείται με τα social media. Αυτό πιστεύετε θα μπορούσε να αποτελέσει και την αρχή του τέλους των παραδοσιακών μέσων ενημέρωσης;  Ήδη όσοι δουλεύουν σε εφημερίδες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, αφού λόγω και των περιορισμών μειώθηκαν δραματικά οι πωλήσεις τους.
Αναμενόμενη και δικαιολογημένη η χρήση της τεχνολογίας του διαδικτύου, συμπεριλαμβανομένου και των ΜΚΔ σε αυτή την περίοδο αφού οι πολίτες όντας περιορισμένοι στο σπίτι προσπαθούν να βρουν τρόπους επικοινωνίας με τον «έξω κόσμο» αλλά και τρόπους ψυχαγωγίας και ενημέρωσης τους, άρα τα ΜΚΔ αποτελούν το πλέον εύκολο και εύχρηστο εργαλείο για κάτι τέτοιο. Δεν θεωρώ πως αυτό θα σημάνει το τέλος όσων συνηθίζουμε να ονομάζουμε παραδοσιακά ΜΜΕ.
 
Η τηλεόραση εξακολουθεί να αποτελεί το βασικό μέσο ενημέρωσης  στη χώρα μας αλλά έτσι κι αλλιώς δεν μπορούμε να συζητούμε  για το τέλος των «παραδοσιακών» ΜΜΕ και τη δημιουργία «νέων», αφού κάτι τέτοιο δεν υφίσταται εδώ και καιρό. Αυτό που υπάρχει στον τομέα των μέσων επικοινωνίας είναι ένα υβριδικό μοντέλο, μια σύμπτυξη δηλαδή των μέσων επικοινωνίας τόσο σε τεχνολογία όσο και σε περιεχόμενο. Ζούμε για παράδειγμα στην εποχή όπου ακόμα και η πιο μικρή βιοτεχνία τοπικής εφημερίδας έχει κάνει ανοίγματα στον τομέα της διαδικτυακής ενημέρωσης, άρα το να επηρεαστεί ίσως η έντυπη μορφή της σε μια τέτοια περίοδο δεν αποτελεί το τέλος της αλλά την αναδημιουργία ή την μετεξέλιξη της ως μέσο επικοινωνίας.
 
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:

Δειτε Επισης

Απαντά στα περί ξηλώματος των δημοσίων νοσοκομείων το Υπ. Υγείας-«Προωθούμε την αναβάθμιση τους»
Με τη συμμετοχή 400 ποδηαλτών/τριών αρχίζει την Παρασκευή το Cyprus Gran Fondo
Έκκληση ΟΣΑΚ για ενεργοποίηση ιατρικού προφίλ στο λογισμικό ΓεΣΥ
Στους 27 βαθμούς η θερμοκρασία-Σκόνη στην ατμόσφαιρα κατά διαστήματα
Το Υπουργείο Γεωργίας καλεί το κοινό να προστατεύσει την κυπριακή τουλίπα
Πλάνο για κοινό «ευρωπαϊκό πτυχίο» προωθεί η Κομισιόν
Εργασίες συντήρησης του Δικτύου Υψηλής Τάσης στην Επαρχία Πάφου
Για τις δράσεις του Συνδέσμου «Προμηθέας» ενημερώθηκε ο Υπουργός Υγείας
Πόρισμα διοικητικής έρευνας Ακάμα και χρονοδιάγραμμα ζητά η Επιτροπή Περιβάλλοντος
Σε άλλη χώρα γεννήθηκε το 22,7% των κατοίκων της Κύπρου