Καλοδεχούμενες οι παρατεταμένες βροχές, αλλά μπορεί να μας… κάψουν

Δύσκολη προμηνύεται η φετινή αντιπυρική περίοδος, λόγω της αυξημένης βλάστησης που υπάρχει από τις πρωτοφανείς βροχοπτώσεις που σημειώθηκαν αυτό τον χειμώνα.
 
Κατά συνέπεια το πρόβλημα σε περίπτωση πυρκαγιάς στις δασικές περιοχές το φετινό καλοκαίρι θα είναι οξύτερο, σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια.
 
Μάλιστα, η κατάσταση καθίσταται ακόμη πιο δύσκολη λόγω της παράτασης που παίρνουν οι βροχές και στο δεύτερο μισό του μηνός Απριλίου.
 
Τόσο ο Διευθυντής του Τμήματος Δασών Χαράλαμπος Αλεξάνδρου όσο και ο Καθηγητής Εκτίμησης Κινδύνου Γιώργος Μπούστρας, προέβησαν σε εκτίμηση στον REPORTER για το πώς αναμένεται να είναι η κατάσταση τους καλοκαιρινούς μήνες του 2019, πού θα πρέπει να κινηθεί η προληπτική δράση των αρμοδίων και τι πρέπει να γίνει σε περίπτωση πυρκαγιάς, προκειμένου να περιοριστούν όσο το δυνατό περισσότερο οι συνέπειές της στο περιβάλλον.
 
Πρόβλημα η συνέχιση της βροχόπτωσης
το δεύτερο μισό Απριλίου
Ο καθηγητής Εκτίμησης Κινδύνου, Centre for Risk and Decision Sciences (CERIDES), στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου Γιώργος Μπούστρας, εξήγησε στον REPORTER, πως η αυξημένη βροχόπτωση του φετινού χειμώνα οδήγησε στην ανάπτυξη ιδιαίτερα μεγάλης ποσότητας βλάστησης. 
 
«Αν οι κλιματολογικές συνθήκες ακολουθήσουν το κλασσικό τους μοτίβο η βλάστηση θα μετατραπεί σε καύσιμη ύλη», σημείωσε ο καθηγητής. 
 
Προειδοποίησε, πάντως, ότι η συνέχιση της βροχόπτωσης ακόμη και στο δεύτερο δεκαπενθήμερο του Απριλίου στενεύει τα διαθέσιμα χρονικά περιθώρια για τις αραιώσεις στα δάση και στην ύπαιθρο, γενικότερα. 
 
Κατά συνέπεια, σύμφωνα με τον κ. Μπούστρα, η αυξημένη βλάστηση και η παράταση στις βροχοπτώσεις και το δεύτερο μισό του Απρίλη, προμηνύουν μια ιδιαίτερα δύσκολη αντιπυρική περίοδο.
 
Σε ετοιμότητα το Τμήμα Δασών
Μιλώντας στον REPORTER, ο Διευθυντής του Τμήματος Δασών Χαράλαμπος Αλεξάνδρου, εξήγησε πως είναι γεγονός ότι κατά την αντιπυρική περίοδο του τρέχοντος έτους, ο κίνδυνος έκρηξης και εξάπλωσης των δασικών πυρκαγιών θα είναι μεγαλύτερος λόγω της ασυνήθιστα μεγάλης χορτοβρίθειας, ως αποτέλεσμα της αυξημένης βροχόπτωσης, αφού αυτό σημαίνει αυξημένη καύσιμη ύλη.
 
«Θα είναι δυσκολότερο, αλλά κανείς δεν γνωρίζει τη διαφορά μεταξύ του δύσκολου και του δυσκολότερου», είπε χαρακτηριστικά, σημειώνοντας ότι όλες οι αντιπυρικές περίοδοι είναι δύσκολες και είναι και πάλι δυσκολότερες όταν προηγούνται χρονιές ανομβρίας. 
 
Επικαλούμενος μάλιστα στατιστικά στοιχεία, ο κ. Αλεξάνδρου εξήγησε πως με βάση αυτά οι μεγάλες καταστροφικές δασικές πυρκαγιές έχουν συμβεί σε έτη που προηγούνταν χρονιές ανομβρίας.
 
«Η ομολογουμένως μεγάλη πολυπλοκότητα του συστήματος οφείλεται στο μεγάλο αριθμό παραγόντων που υπεισέρχονται, πολλοί εκ των οποίων είναι μεταβαλλόμενοι, αλλά και λόγω της μεταξύ τους αλληλεπίδρασης, η οποία μπορεί και να μην είναι πολύ καλά γνωστή», πρόσθεσε.
 
Είναι γι’ αυτό τον λόγο, υπογράμμισε ο Διευθυντής του Τμήματος Δασών, που η αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών απαιτεί μια διαρκή και συνεχή εφ’ όλης της ύλης προσπάθεια βελτίωσης.
 
Ο ανθρώπινος παράγοντας υπαίτιος
για πρόκληση πυρκαγιών
Στην τοποθέτησή του ο καθηγητής Μπούστρας εξήγησε ότι φέτος για τους λόγους που έχουν αναλυθεί, απαιτείται μεγάλη προετοιμασία, αυξημένη διαθεσιμότητα ανθρώπινων και υλικών πόρων καθ’ όλο το διάστημα, καθώς και διαρκής συντονισμός όλων των εμπλεκόμενων μερών. «Θα απαιτηθεί στοχευμένη, και όχι γενικόλογη, ευαισθητοποίηση του πληθυσμού με έμφαση στην πρόληψη».
 
Από πλευράς του, ο Διευθυντής του Τμήματος Δασών τόνισε πως «ένα είναι το βέβαιο, ότι οι δασικές πυρκαγιές οφείλονται στον ανθρώπινο παράγοντα, και μπορούμε να τα καταφέρουμε να μη γίνει δυσκολότερη η αντιπυρική περίοδος, με απλό τρόπο. Να μη γίνουμε πρόξενοι πυρκαγιάς».
 
Αναφερόμενος στην παρέμβαση του Προέδρους της Δημοκρατίας, ο κ. Αλεξάνδρου ανέδειξε τη σημασία της, λέγοντας πως είναι και αποφασιστικής σημασίας στον τομέα της πρόληψης.
 
«Εκτός του ότι έχει θέσει τις Κυβερνητικές Υπηρεσίες επί ποδός, είναι ότι το καλύτερο στην εκστρατεία διαφώτισης. Εκτιμούμε ότι θα επενεργήσει θετικά στο να είναι ο κόσμος πιο προσεκτικός, ότι πιο επιθυμητό, έχοντας δε υπόψη στο τι έχει λεχθεί πιο πάνω, στο τέλος να αποβεί και καθοριστικής σημασίας και η αντιπυρική περίοδος τελικά να μην είναι δυσκολότερη», επισήμανε.
 
Νέες προσλήψεις και ανανέωση στόλου
Το Τμήμα Δασών υλοποιεί σειρά μέτρων, ενόψει της επερχόμενης καλοκαιρινής περιόδου του 2019, ώστε να υπάρχει επαρκής ετοιμότητα.

 

Τα μέτρα ανέλυσε στον REPORTER ο Διευθυντής του Τμήματος.
 
-Πρόσληψη δασοπυροσβεστών και πυροφυλάκων: Η διαδικασία ολοκληρώθηκε στις 10/4/2019 και θα προσληφθούν την 1/5/2019. Μικρή αύξηση, από 477 το 2016 σε 489 πέρυσι και φέτος.
 
-Εκπαίδευση προσωπικού: Η βασική εκπαίδευση των δασοπυροσβεστών και πυροφυλάκων θα ολοκληρωθεί τέλος Απριλίου. Η εκπαίδευση θα συνεχιστεί  καθ’ όλη την περίοδο υψηλής επικινδυνότητας δασικών πυρκαγιών ενώ παράλληλα προγραμματίζονται νέες ασκήσεις ετοιμότητας σε όλες τις Δασικές Περιφέρειες.
-Συντήρηση και ανανέωση του στόλου των πυροσβεστικών οχημάτων και άλλων μηχανημάτων. Η συντήρηση έχει ολοκληρωθεί. Η κατάσταση θα βελτιωθεί περαιτέρω με αντικατάσταση 4 μεγάλων και 13 μικρών πυροσβεστικών οχημάτων. Τα μικρά μάλιστα έχουν αντικατασταθεί με μεσαίου μεγέθους. Είναι δε σε εξέλιξη διαδικασία για την αντικατάσταση ακόμη 4  μεγάλων πυροσβεστικών οχημάτων.
 
Συντήρηση αντιπυρικών υποδομών και άλλα μέτρα πρόληψης: Άρχισε και συνεχίζεται τόσο μέσα στο Κρατικό Δάσος, όσο και σε περιοχές της υπαίθρου, η συντήρηση δασικών δρόμων και αντιπυρικών λωρίδων, η λήψη μέτρων πυροπροστασίας περιμετρικά των σκυβαλότοπων που λειτουργούν σε διάφορες περιοχές της υπαίθρου και πλησίον στρατιωτικών εγκαταστάσεων και σε περιοχές που λειτουργούν πεδία βολής, η εκτέλεση δασοκομικών εργασιών όπως κλαδεύσεις, αραιώσεις και αφαίρεση της χαμηλής βλάστησης κατά μήκος πολυσύχναστων δρόμων, κλπ).
 
Πρόγραμμα επιφυλακής δασικών υπαλλήλων: Ετοιμάστηκε και θα εφαρμοστεί κατά την αντιπυρική περίοδο. Λαμβάνουν μέρος περίπου 240 δασικοί υπάλληλοι και μεταξύ άλλων καθηκόντων εκτελούν και πρόγραμμα περιπολιών.
 
Ετοιμότητα Μονάδας Πτητικών Μέσων: Το ένα αεροπλάνο έχει συντηρηθεί και είναι σε επιχειρησιακή ετοιμότητα, ενώ το δεύτερο βρίσκεται σε κέντρο συντήρησης στο Ισραήλ και αναμένεται να είναι σε επιχειρησιακή ετοιμότητα στο τέλος Απριλίου. Στις αρχές Μαΐου θα αρχίσει η απασχόληση 2 Χειριστών αεροσκαφών με την αγορά υπηρεσιών, οι οποίοι θα στελεχώνουν το αεροπλάνο τύπου Thrush.   Βρίσκεται στο τελικό στάδιο η πλήρωση μιας θέσης Μηχανικού Πτητικών Μέσων. Έχουν αποπαγοποιηθεί και έχει ζητηθεί η πλήρωση  3 θέσεων χειριστών πτητικών μέσων (οι δύο είναι νέες θέσεις).
 
Εκστρατεία διαφώτισης για την πρόληψη δασικών πυρκαγιών: Εντατικοποιούνται οι συναντήσεις σε δασικούς σταθμούς με τις τοπικές αρχές και άλλους φορείς που εμπλέκονται στην πυροπροστασία, συμπεριλαμβανομένων των εθελοντικών ομάδων. Στην εβδομάδα Πυροπροστασίας Δασών θα οργανωθεί μεγάλη εκστρατεία διαφώτισης με την εμπλοκή όλων των υπαλλήλων, οι οποίοι θα επαναξιολογήσουν τα σημεία από τα οποία μπορεί να προκληθεί πυρκαγιά και θα έρθουν σε επαφή με γεωργούς, κτηνοτρόφους και ιδιοκτήτες εξοχικών κατοικιών για ενημέρωσή τους.
 
Επίσης, με τη βοήθεια και συνεργασία του Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών θα διεξαχθεί  διαφωτιστική εκστρατεία στα Μέσα Ενημέρωσης.
 
Νέα Μέτρα και ενέργειες
Ο Διευθυντής του Τμήματος Δασών προανήγγειλε εντατικοποίηση των προσπαθειών φέτος, μέσω νέων μέτρων και ενεργειών που αναμένεται να ισχύσουν.
 
-Εκσυγχρονισμός και βελτίωση του Συστήματος Διαχείρισης Δασικών Πυρκαγιών. Λειτουργία του Γενικού Κέντρου Επιχειρήσεων, ξεχωριστό πρόγραμμα ετοιμότητας  για συντονιστές σε κάθε περιφέρεια,  ξεχωριστό πρόγραμμα ετοιμότητας για Αξιωματικό Ελέγχου Αεροσκαφών, επιφυλακή για το κινητό συντονιστικό Κέντρο, νυκτερινή επιφυλακή ενός υπαλλήλου, βελτίωση της  λειτουργίας του 1407, κλπ.
 
Για σκοπούς δοκιμής και βελτίωσης του Ειδικού Εθνικού Σχεδίου «Ήφαιστος» πραγματοποιήθηκε τον Ιανουάριο άσκηση επί Χάρτου, ενώ κατά την εβδομάδα Πυροπροστασίας Δασών, θα γίνει ευρείας κλίμακας άσκηση επί εδάφους.
 
Έχει προγραμματισθεί συνεδρία 17 Απριλίου για αναθεώρηση του Σχεδίου «ΙΚΑΡΟΣ» στη βάση και της άσκησης επί χάρτου του Σχεδίου «ΗΦΑΙΣΤΟΣ».
 
Μνημόνιο Συνεργασίας  μεταξύ Τμήματος Δασών και Πυροσβεστικής Υπηρεσίας. Έχει ετοιμασθεί από κοινού και αναμένεται να υπογραφεί σύντομα.
 
Αντιμετώπιση των κακόβουλων πυρκαγιών, το ποσοστό των οποίων είναι πάρα πολύ ψηλό, 25%. Πέρυσι είχαμε ιδιαίτερα προβλήματα στις περιοχές Κάτω Πύργου και Ακάμα. Λήψη πρόσθετων μέτρων.
 
Έχει προωθηθεί στη Νομική Υπηρεσία πρόταση για τροποποίηση της δασικής νομοθεσίας για να έχει την εξουσία ο Διευθυντής του Τμήματος Δασών, υπό προϋποθέσεις, να δημιουργεί αντιπυρικές λωρίδες κλαδεύοντας δέντρα, προχωρώντας σε υλοτομίες  και καθαρίζοντας χόρτα, ακόμη και σε ιδιωτικές περιουσίες, καθώς και να υπάρχει η δυνατότητα απαγόρευσης χρήσης εργαλείων που μπορούν να προκαλέσουν πυρκαγιά.
 
Και Drone στον αντιπυρικό αγώνα
Έχουν υπογραφεί δυο Μνημόνια Συνεργασίας με το Ινστιτούτο Κύπρου, είπε ο κ. Αλεξάνδρου, ένα στον τομέα επιτήρησης των δασών με «Drone» το οποίο θα βοηθήσει και στην αντιμετώπιση του προβλήματος με τις κακόβουλες πυρκαγιές και ένα στην ανάπτυξη εφαρμογών Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφορίων που θα βοηθήσει τα μέγιστα στον τομέα του σχεδιασμού.
 
Σχέδια Διαχείρισης της Βλάστησης
Ο Διευθυντής του Τμήματος Δασών είπε πως ολοκληρώνεται η ετοιμασία Σχεδίων Διαχείρισης της Βλάστησης ενώ άρχισε και η υλοποίηση τους, με σκοπό τη μείωση του κινδύνου έκρηξης και επέκτασης των πυρκαγιών, τόσο σε κρατικά δάση, όσο και σε περιοχές που συνορεύουν με τα κρατικά δάση.
 
Από τα πιο σημαντικά στοιχεία του Σχεδιασμού, σημείωσε, είναι η προστασία των κοινοτήτων από τις δασικές πυρκαγιές με τη δημιουργία ενός δακτυλίου προστασίας περιμετρικά κάθε κοινότητας.
 
Κατασκευή διαύλου. Για σκοπούς μείωσης του χρόνου ανταπόκρισης των πυροσβεστικών αεροπλάνων, βρίσκεται σε εξέλιξη  η δημιουργία διαύλου προσγείωσης αεροσκαφών στην περιοχή της κοινότητας  «Μάμμαρι».
 
Αντιμετώπιση των συνεπειών της πολυομβρίας, λόγω της οποίας παρατηρείται αυξημένη χορτοβρίθεια. Για να αντιμετωπιστούν τα νέα δεδομένα, άρχισε η αφαίρεση χόρτων κατά μήκος των δρόμων.
 
Η παρατεταμένη βροχόπτωση προκάλεσε ζημιές στις αντιπυρικές ζώνες και στο οδικό δίκτυο στα ορεινά. Πρέπει να αποκατασταθούν άμεσα για απρόσκοπτη διακίνηση των πυροσβεστικών οχημάτων. Ήδη άρχισαν οι επιδιορθώσεις δασικών δρόμων και μέχρι το τέλος Μαΐου θα πρέπει να καθαριστούν όλοι οι δρόμοι.
 
Υπέδειξε εκ νέου πως, ο κίνδυνος εξάπλωσης των πυρκαγιών θα είναι μεγαλύτερος. Πρέπει να υπάρχει όσο το δυνατόν γρηγορότερη αντίδραση. Ο μέσος χρόνος ανταπόκρισης των δυνάμεων του Τμήματος Δασών σε πυρκαγιά είναι δέκα λεπτά και θα καταβληθούν προσπάθειες μείωσης του χρόνου, με αυξημένες περιπολίες.
 
Ποιες είναι οι κυριότερες εκκρεμότητες
-Ακόμη να ολοκληρωθεί η διαδικασία της μίσθωσης των δύο ελικοπτέρων. Οι διαδικασίες για τη μίσθωση των δύο ελικοπτέρων βρίσκονται σε εξέλιξη. Ο πρώτος διαγωνισμός απέτυχε. Αναμένεται να ολοκληρωθεί περίπου στο τέλος Απριλίου.
 
Εκκρεμεί η διαδικασία αγοράς υπηρεσιών για ακόμα ένα χειριστή αεροσκαφών για το αεροπλάνο τύπου Air Tractor, ώστε να διασφαλιστεί η μέγιστη δυνατή διαθεσιμότητα και των δύο αεροπλάνων.
 
Συνεργασία και συντονισμός
Τέλος ο κ. Αλεξάνδρου τόνισε πως το πιο σημαντικό σε περιπτώσεις πυρκαγιών είναι η συνεργασία και ο συντονισμός.
 
«Για κάθε πυρκαγιά είναι ξεκάθαρο ποιος είναι Υπεύθυνος, ο Διευθυντής του Τμήματος Δασών για τις δασικές πυρκαγιές (κρατικά δάση συν τη ζώνη των 2Km από την οροθετική γραμμή των κρατικών δασών) και ο Διευθυντής της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας για τις πυρκαγιές υπαίθρου (υπόλοιπη ύπαιθρος) και τούτο μάλιστα ορίζεται από τη Νομοθεσία και διαλαμβάνεται στα οικεία Επιχειρησιακά Σχέδια», τόνισε.
 
Είναι επίσης ξεκάθαρο, είπε, πως στην περίπτωση που για την κατάσβεση μιας πυρκαγιάς εμπλακούν και άλλες Υπηρεσίες, ο συντονισμός ασκείται από τον Υπεύθυνο της πυρκαγιάς. Το εργαλείο το οποίο διασφαλίζει τη συνεργασία μεταξύ των εμπλεκομένων Υπηρεσιών είναι τα υπάρχοντα Σχέδια, το «ΗΦΑΙΣΤΟΣ» για τις δασικές πυρκαγιές και το «ΠΥΡΣΟΣ» για τις πυρκαγιές υπαίθρου, στα οποία υπάρχουν «Μνημόνια Ενεργειών» για κάθε Υπηρεσία.
 
«Αυτή είναι και η αξία του σχεδιασμού, να γνωρίζουμε γραπτώς και εκ των προτέρων τις ενέργειες μας».