Πώς οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να αντιμετωπίζουν τα παιδιά που σπάνε τη σιωπή

«… η εκδοχή της ανήλικης είχε επηρεαστεί ή η ίδια είχε εγκλωβιστεί ως αποτέλεσμα της σπουδής της δασκάλας να τη διαβεβαιώσει εξαρχής - ενώ θα έπρεπε να τηρήσει ουδέτερη στάση για ευνόητους λόγους - ότι την πιστεύει και να την επαινέσει για το θάρρος της να καταγγείλει την υπόθεση στην αστυνομία…»
 
Αυτή η αναφορά σε πρόσφατη απόφαση του Ανωτάτου το οποίο αθώωσε τελικά και ανέστειλε την ποινή που επιβλήθηκε από το πρωτόδικο Δικαστήριο στον 72χρονο που είχε καταδικαστεί σε επταετή φυλάκιση για την σεξουαλική κακοποίηση της τότε εννιάχρονης εγγονής του, στάθηκε η αφορμή για να ξεσπάσει θύελλα αντιδράσεων από τον εκπαιδευτικό κόσμο, ως προς τον χειρισμό τέτοιων υποθέσεων από εκπαιδευτικούς.   
 
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Τινάχθηκε στον αέρα η καταδίκη παππού που κακοποιούσε σεξουαλικά την εγγονή του
 
Σύμφωνα με τα γεγονότα της υπόθεσης όπως καταγράφονται στην απόφαση, η ανήλικη είχε μιλήσει στην δασκάλα της που την πλησίασε για να συζητήσουν, καθώς η εννιάχρονη έκλαιγε στην τάξη. Μεταξύ άλλων, η εννιάχρονη είπε στη δασκάλα της ότι ο παππούς της, την παίρνει από το χέρι και την οδηγεί στο δωμάτιο του όπου προβαίνει σε άσεμνες πράξεις, ενώ η ίδια παγώνει και δεν μπορεί να αντιδράσει.
  
Περαιτέρω ανέφερε ότι τα μεσημέρια ξαπλώνει στο κρεβάτι μαζί με τον παππού και τη γιαγιά της και όταν η γιαγιά κοιμηθεί, ο παππούς τη χαϊδεύει στο στήθος και αυτά τα πράγματα άρχισε να της τα κάνει από την αρχή της Γ΄ τάξης και έκτοτε την ενόχλησε σε είκοσι περίπου περιπτώσεις.   
  
Η δασκάλα, αφού της εξήγησε ότι η ίδια την πιστεύει, επαίνεσε το θάρρος της να αποκαλύψει τα όσα βίωνε στα χέρια του παππού της και την παρότρυνε να καταγγείλουν την υπόθεση στην Αστυνομία.
 
Ωστόσο με την στάση της δασκάλας διαφώνησε το Ανώτατο Δικαστήριο, υποδεικνύοντας ότι δεν θα έπρεπε να πάρει θέση, γεγονός που δεν βρήκε σύμφωνους τους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι επισήμαναν σε δημόσια σχόλια τους στο διαδίκτυο ότι η δασκάλα τήρησε το σχετικό εγχειρίδιο του Υπουργείο Παιδείας που μεταξύ άλλων αναφέρει ότι «ο εκπαιδευτικός πρέπει να δείξει στο παιδί ότι το πιστεύουν, πως το ακούνε και θα το βοηθήσουν».
 
Δεν είναι η πρώτη φορά που ένα ανήλικο παιδί καταφεύγει στο δάσκαλο ή την δασκάλα του για να εκμυστηρευτεί υπόθεση σεξουαλικής κακοποίησης, αφού όπως αναφέρει και στο εγχειρίδιο του Υπουργείο που παραδόθηκε στους εκπαιδευτικούς το 2017, «εκτός από τα συγγενικά πρόσωπα, το παιδί περνάει τις περισσότερες ώρες της μέρας στο σχολείο και δεύτερος του γονιός θεωρείται ο εκπαιδευτικός. Για αυτό και πολλές φορές ο εκπαιδευτικός είναι το πρόσωπο στο οποίο το παιδί έχει εμπιστοσύνη και θα αποκαλύψει την σεξουαλική κακοποίηση του».

Πώς οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να διαχειρίζονται τα παιδιά που πιθανόν να κακοποιήθηκα σεξουαλικά

*Από τη στιγμή που ένα παιδί εμπιστεύεται σ΄ ένα εκπαιδευτικό κάτι, είναι σημαντικό να δημιουργηθούν οι συνθήκες ώστε να μπορεί να διεξαχθεί συζήτηση, στο πλαίσιο εμπιστευτικότητας και ιδιωτικότητας διασφαλίζοντας εχεμύθεια και δημιουργώντας αίσθημα ασφάλειας στο παιδί.

*Ο εκπαιδευτικός δίνει ιδιαίτερη προσοχή στο παιδί ακόμη και στην περίπτωση που κάποια από τα λεγόμενα ακούγονται περίεργα ή ακόμα και αν κάποια από τα πράγματα που λέγονται δεν ισχύουν. Πρέπει να δείξουν στο παιδί ότι το πιστεύουν και πως το ακούνε και θα το βοηθήσουν.

*Πρέπει να προσεγγίζουν τη συζήτηση με απαραίτητη ευαισθησία και σεβασμό. Υπάρχουν πολλοί λόγοι, για τους οποίους ένα παιδί δεν μίλησε νωρίτερα.
 
*Πρέπει να αναγνωρίσουν στο παιδί ότι είναι δύσκολο αυτό που κάνει και να αντιμετωπίζει τις αντιδράσεις του παιδιού ως φυσιολογικές. Εάν ο εκπαιδευτικός ωστόσο υποπτεύεται κάτι, μπορεί να ρωτήσει το παιδί ξεκάθαρα. Να ανοίξει μια συζήτηση από ένα γενικότερο θέμα που μπορεί να οδηγήσει στην αποκάλυψη.
 
*Πρέπει να αντιδρά ήρεμα και με ψυχραιμία σε αυτά που ακούει από το παιδί ώστε να τον ενθαρρύνει να συνεχίσει να μιλά.

*Ακούει προσεκτικά το παιδί κρατώντας ουδέτερη στάση, αφού το παιδί έχει ιδιαίτερη σχέση με τον δράστη και μπορεί να φοβάται να μιλήσει, για να μην το θέσει σε κίνδυνο. Πρέπει να αποφεύγει φράσεις που μπορεί να κάνουν το παιδί να σκεφτεί ότι είναι επικριτικοί όπως για παράδειγμα «Γιατί δεν είπες όχι».
Επιπρόσθετα, ο εκπαιδευτικός πρέπει να προσπαθήσει να μπει κατά τη συνομιλία, στη θέση του παιδιού για να μπορέσει να αντιληφθεί τυχόν περιορισμούς που αντιμετωπίζει το παιδί ώστε να ανταποκριθούν ανάλογα.

*Ακούει χωρίς να κάνει υποθέσεις και θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη του πως η αφήγηση του πιθανό να είναι αποσπασματική και να διακρίνεται από αντιφάσεις. Η διερεύνηση θα πρέπει να διεξαχθεί από κατάλληλα εκπαιδευόμενα άτομα, ωστόσο θα κάνει την πρώτη αναφορά.

*Ο εκπαιδευτικός πρέπει να αντιμετωπίζει τις αντιδράσεις του παιδιού ως φυσιολογικές και αναμενόμενες.

*Να απενοχοποιεί και να καθησυχάζει το παιδί. 

*Να διαβεβαιώνει το παιδί ότι έπραξε σωστά που ανέφερε το γεγονός. 

*Δεν πρέπει να κάνει διάγνωση ή αξιολόγηση, ρωτώντας διευκρινιστικές ερωτήσεις για απόσπαση περισσότερων πληροφοριών. 

*Ο εκπαιδευτικός πρέπει να επιβεβαιώνει στο παιδί ότι είναι διαθέσιμος για ότι χρειαστεί.

* Πρέπει να ενημερώνει το παιδί για οτιδήποτε θα ακολουθήσει στη συνέχεια και θα πρέπει να δώσει τις σχετικές πληροφορίες, διαβεβαιώνοντας το πως σκοπός είναι η ασφάλεια και η προστασία του.

*Στη συνέχει ο εκπαιδευτικός πρέπει να καταγράψει τα κύρια γεγονότα με αναφορά σε πρόσωπα, ώρα και ημερομηνία, συμπεριφορές ατόμων, ακόμη και ονόματα οποιουδήποτε προσώπου στο οποίο αναφέρθηκε το παιδί ή που μπορεί να άκουσε ή να είδε κάτι σχετικά με το γεγονός. Επίσης, σημειώνει αλλαγές στη φυσική κατάσταση του παιδιού. Οι σημειώσεις ωστόσο δεν λαμβάνονται στην παρουσία του παιδιού.

* Ο εκπαιδευτικός πρέπει να ενθαρρύνει το παιδί να εκφραστεί με δικά του λόγια, ειδικότερα τα μικρά παιδιά που δεν έχουν την αντίληψη του χρόνου και αντιλαμβάνονται τις ορολογίες και φράσεις.

*Κάνει ερωτήσεις με δημιουργικό τρόπο, ανάλογα με το επίπεδο ανάπτυξης του παιδιού, ρωτώντας για παράδειγμα «Σε ζήτησε κάποιος να κρατήσεις κάτι μυστικό;».

*Αν το παιδί φορτιστεί συναισθηματικά πρέπει να δίνει χρόνο μα συνεχίσει όταν νιώσει έτοιμο.

*Τηρεί αυστηρά την εχεμύθεια και αναφέρει ότι άκουσε από το παιδί στα άτομα που εμπλέκονται στις διαδικασίες.

* Πρέπει να ενημερώσει το παιδί ότι θα αναγκαστεί να σπάσει την εχεμύθεια και το λόγο, εξηγώντας του τι θα ακολουθήσει.

Οι διαδικασίες για τον περαιτέρω ορθό χειρισμό της υπόθεσης
Μετά την εξομολόγηση του παιδιού, ο εκπαιδευτικός πρέπει να ακολουθήσει τις πιο κάτω ενδεικτικές διαδικασίες για τον ορθό χειρισμό της υπόθεσης. 

*Ο εκπαιδευτικός στον οποίο δίνεται η πληροφορία αναφέρει το γεγονός στη Διεύθυνση του σχολείου.
 
*Δίνει την καταγραφή των κύριων γεγονότων.

*Η Διεύθυνση του σχολείου ενημερώνει άμεσα τον εκπαιδευτικό ψυχολόγο του σχολείου.

*Γίνεται κοινή διαχείριση των πληροφοριών με ευαισθησία και εμπιστευτικότητα (π.χ. υπεύθυνος εκπαιδευτικός παιδιού ή καθηγητής Σύμβουλος ή μέλος της Ομάδας «Βία στην Οικογένεια»)

* Το σχολείο προβαίνει σε γραπτή και επώνυμη αναφορά το συντομότερο, στα γραφεία του Τμήματος Ανιχνεύσεως Εγκλημάτων της κάθε πόλης για περαιτέρω χειρισμό των περιστατικών σεξουαλικής βίας. Δίνεται η δυνατότητα να γίνει αναφορά τηλεφωνικά στην Ειδική Ανακριτική Ομάδα η οποία έχει συσταθεί από την 1η Ιανουαρίου του 2017 από το Αρχηγείο Αστυνομίας.

*Προωθείται άμεση γραπτή αναφορά και στο τοπικό Γραφείο Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας.

*Γίνεται ενημέρωση της οικογένειας ανάλογα με την περίπτωση.

Στην περίπτωση που οι φερόμενοι ως δράστες του ανήλικου θύματος είναι συγγενικά πρόσωπα (γονείς ή αδέλφια), τότε το σχολείο θα προωθήσει τη γραπτή αναφορά για περαιτέρω χειρισμό των πληροφοριών, με ή χωρίς τη συγκατάθεση των ενήλικων που εμπλέκονται. Στη συνέχεια, ανάλογα με την περίπτωση, θα κρίνει εάν θέλει να γνωστοποιήσει την προώθηση της γραπτής αναφοράς στα άτομα που εμπλέκονται ως δράστες και ταυτόχρονα συγγενείς πρώτου βαθμού. Συνήθως όμως οι γονείς ενημερώνονται για την αναφορά του περιστατικού από τα αρμόδια Γραφεία Αστυνομίας και Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας που θα αναλάβουν στη συνέχεια τον χειρισμό της περίπτωσης.

Σε περίπτωση που οι φερόμενοι ως δράστες είναι συγγενικά άτομα του ανήλικου θύματος (θείοι, παππούδες, ξαδέλφια ή στενού κύκλου του παιδιού), τότε το σχολείο θα προωθήσει τη γραπτή αναφορά στις αρμόδιες αρχές για περαιτέρω χειρισμό των πληροφοριών, με ή χωρίς τη συγκατάθεση των γονιών του θύματος και ακολούθως θα ενημερώσει άμεσα τους γονείς του θύματος για τις πληροφορίες που κατέχει και για αναφορά, λόγω νομικής του υποχρέωσης.

Σε άλλη περίπτωση που οι φερόμενοι ως δράστες δεν είναι συγγενικά άτομα του ανήλικου θύματος, τότε το σχολείο θα προωθήσει τη γραπτή αναφορά για περαιτέρω χειρισμό των πληροφοριών, με ή χωρίς τη συγκατάθεση των γονιών του θύματος, ενώ ακολούθως θα ενημερώσει άμεσα τους γονείς του θύματος για την αναφορά στις αρμόδιες αρχές, λόγω νομικής υποχρέωσης. Δεν αποτελεί εξαίρεση των πιο πάνω διαδικασιών η περίπτωση κατά την οποία εμπλέκεται εκπαιδευτικός στο ίδιο σχολείο με το θύμα.

Σε περίπτωση που οι φερόμενοι ως δράστες είναι ανήλικα άτομα, μη συγγενείς του θύματος και μαθητές του ίδιου σχολείου, τότε η γραπτή αναφορά θα προωθείται από το σχολείο στις αρμόδιες αρχές και ακολούθως θα ενημερώνονται οι γονείς, τόσο του θύματος όσο και των φερόμενων δραστών.

Σε περίπτωση που εμπλέκονται μαθητές ή μαθήτριες άλλων σχολείων, θα πρέπει η Διεύθυνση του σχολείου του μαθητή θύματος να προωθήσει τη γραπτή αναφορά στις αρμόδιες αρχές και παράλληλα, να ενημερώσει άμεσα τη Διεύθυνση των σχολείων των φερόμενων δραστών για περαιτέρω ενέργειες και ανάληψη ευθυνών, όσον αφορά στου ανήλικους δράστες-μαθητές τους.

*Δεν λαμβάνεται μαρτυρία από το παιδί από οποιοδήποτε πρόσωπο.

* Δεν διενεργείται διερεύνηση του περιστατικού.
 

Δειτε Επισης

Παρεμβαίνει το Υπουργείο Οικονομικών για να πληρωθούν οι υπάλληλοι του ΡΙΚ
Αυτά είναι τα πέντε μέτρα της Κυβέρνησης για την ακρίβεια-Οριζόντια επιδότηση για ρεύμα, εφάπαξ για καύσιμα
Απαντά στα περί ξηλώματος των δημοσίων νοσοκομείων το Υπ. Υγείας-«Προωθούμε την αναβάθμιση τους»
Με τη συμμετοχή 400 ποδηαλτών/τριών αρχίζει την Παρασκευή το Cyprus Gran Fondo
Έκκληση ΟΣΑΚ για ενεργοποίηση ιατρικού προφίλ στο λογισμικό ΓεΣΥ
Στους 27 βαθμούς η θερμοκρασία-Σκόνη στην ατμόσφαιρα κατά διαστήματα
Το Υπουργείο Γεωργίας καλεί το κοινό να προστατεύσει την κυπριακή τουλίπα
Πλάνο για κοινό «ευρωπαϊκό πτυχίο» προωθεί η Κομισιόν
Εργασίες συντήρησης του Δικτύου Υψηλής Τάσης στην Επαρχία Πάφου
Για τις δράσεις του Συνδέσμου «Προμηθέας» ενημερώθηκε ο Υπουργός Υγείας