Περίπου 500 παράπονα το χρόνο για προσωπικά δεδομένα-Οι συστάσεις προς το κοινό

«Έχουμε κάνει πολλά βήματα μπροστά όσον αφορά την καλλιέργεια κουλτούρας των προσωπικών δεδομένων, αλλά σίγουρα υπάρχει πεδίο ακόμη για δράσεις και για ενημέρωση» δήλωσε στο ΚΥΠΕ η Επίτροπος Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, Ειρήνη Λοϊζίδου Νικολαΐδου, σημειώνοντας παράλληλα ότι σε ευρωπαϊκό επίπεδο «είμαστε και σε αρκετά θέματα πρωτοπόροι στον εποπτικό μας ρόλο».

Σε συνέντευξή της στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων με αφορμή την Ευρωπαϊκή ημέρα Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, που έχει καθιερωθεί ως η 28η Ιανουαρίου, η κ. Λοϊζίδου ανέφερε ότι φορείς των προσωπικών δεδομένων είμαστε εμείς οι ίδιοι. Η ιδιωτικότητά μας, είπε, μας αφορά εμάς πρωτίστως και αυτό «θα πρέπει να το γνωρίζουμε, χρησιμοποιώντας καθημερινά και την τεχνολογία, αλλά και οποιοδήποτε θέμα αφορά στη συλλογή και επεξεργασία προσωπικών δεδομένων».

Ερωτηθείσα για τον ρόλο του Γραφείου της, η κ. Λοϊζίδου είπε ότι ο ρόλος του ενωσιακού αυτού θεσμού είναι πολυδιάστατος. Δήλωσε ότι πέραν του εποπτικού ρόλου, που είναι ο πιο σημαντικός καθώς εποπτεύει την εφαρμογή και του ευρωπαϊκού πλαισίου, αλλά και της εθνικής νομοθεσίας, δίνει την καθοδήγηση, κατεύθυνση και σύσταση αναφορικά με επεξεργασίες που δεν προχωρούν στην επιβολή κάποιου διοικητικού προστίμου.

Ανέφερε ότι κρίνεται η παραβίαση «αλλά εκεί και όπου μας επιτρέπεται, δίνουμε μια καθοδήγηση προκειμένου ο υπεύθυνος επεξεργασίας να πάρει τη σωστή πορεία προς την συμμόρφωση και όχι να τον τιμωρήσουμε με δυσβάσταχτο ίσως διοικητικό πρόστιμο».  

Σε ερώτηση για το πώς μπορεί κάποιος να υποβάλει καταγγελία για παραβίαση των προσωπικών του δεδομένων, η κ. Λοϊζίδου απάντησε ότι οι πολίτες απευθύνονται και επικοινωνούν με το γραφείο όχι μόνο για την υποβολή παραπόνων. Πολύ περισσότερο, είπε, οι πολίτες παίρνουν καθημερινά για να θέσουν τους προβληματισμούς τους, να ρωτήσουν αν μια επεξεργασία είναι στα πλαίσια της νομιμότητας, είτε επεξεργασία που γίνεται από το τραπεζικό ίδρυμα που συνεργάζονται, είτε από μια ασφαλιστική, είτε από το σχολείο του παιδιού τους.

Επομένως, συνέχισε, εισρέουν πάρα πολλά ερωτήματα καθημερινά στο γραφείο και βεβαίως όποιος πολίτης έχει την πεποίθηση ότι παραβιάζονται τα προσωπικά του δεδομένα και θέλει να το διερευνήσουμε μπορεί να υποβάλει γραπτό παράπονο, το οποίο συνοδεύεται βεβαίως, και με την δέουσα τεκμηρίωση για να μπορούμε να διερευνήσουμε επαρκώς το παράπονο, είτε ηλεκτρονικά, είτε και δια ζώσης.

Η Επίτροπος χαρακτήρισε ως επαρκή τη νομοθεσία για την προστασία των προσωπικών δεδομένων και πρόσθεσε ότι είναι πλέον αποδεκτό ότι ο γενικός κανονισμός του GDPR, που είναι γνωστός σε όλους, είναι ένα ισχυρό νομικό εργαλείο.

Σημείωσε ότι η εμπέδωση των προσωπικών δεδομένων και της προστασίας τους βρίσκεται σε πολύ καλά επίπεδα, υπάρχουν όμως βήματα να γίνουν προς τη σωστή κατεύθυνση. Σε αυτό, είπε, έχει συμβάλει και ο ευρωπαϊκός κανονισμός ο οποίος την ίδια ώρα που καθιέρωσε καινούργια δικαιώματα, ενίσχυσε παλιά, αλλά και επέβαλε πολύ πιο αυστηρές υποχρεώσεις σε όλους αυτούς που συλλέγουν και επεξεργάζονται προσωπικά δεδομένα. 

Περίπου 500 παράπονα το χρόνο, υπερδιπλάσια τα τηλέφωνα για ερωτήσεις

Έχουμε, είπε, η Επίτροπος 500 περίπου παράπονα τον χρόνο. Οι αριθμοί που διαφέρουν είναι οι αριθμοί των τηλεφωνημάτων, ερωτημάτων που είναι ακόμα τόσα, ίσως και υπερδιπλάσια. Η κ. Λοϊζίδου ανέφερε ότι υπάρχει σωρεία υποθέσεων και αφορούν, μεταξύ άλλων, ισχυρισμούς για παραβίαση προσωπικών δεδομένων από αποστολή ανεπιθύμητων μηνυμάτων, τα γνωστά σε όλους ως spam.

Υπενθύμισε, εξάλλου ότι προϋπόθεση για να μην υπάρχει παραβίαση είναι ότι θα πρέπει να υπάρχει ρητή, ξεκάθαρη συγκατάθεσή μας από το υποκείμενο των δεδομένων και την ίδια ώρα και παρόλο που δίνουμε τη συγκατάθεσή μας, να υπάρχει η δυνατότητα της ατελούς επιστροφής, το stop sms εάν είναι σε κινητό και το unsubscribe αν είναι μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή.

Υπάρχουν περιπτώσεις, είπε η κ. Λοϊζίδου, κατά τις οποίες γίνεται λανθασμένη επίκληση του πλαισίου των προσωπικών δεδομένων. Περιπτώσεις που συγχέεται το πλαίσιο των προσωπικών δεδομένων με άλλα θέματα, όπως παραδείγματος χάριν ισχυρισμό για συκοφαντική δυσφήμιση με τον οποίο ο πολίτης θεωρεί ότι έχει γίνει παραβίαση των προσωπικών του δεδομένων ή για θέματα υποκλοπών παρακολούθησης.

Η κ. Λοϊζίδου τόνισε ότι πρόκειται για διαφορετικά αδικήματα. «Μπορεί μια παρακολούθηση να οδηγήσει σε μια παραβίαση προσωπικών δεδομένων, όχι όμως πάντοτε», ανέφερε.

Πολλές φορές, είπε, μας θέτουν ερωτήματα που έχουν να κάνουν με την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας και θεωρούν ότι είναι παραβίαση των προσωπικών δεδομένων. «Είναι όμως δικός μας ρόλος να θέσουμε τις σωστές βάσεις και να διευκρινίσουμε τι και πότε ισχύει», ανέφερε.

Η κ. Λοϊζίδου σημείωσε ότι αποδεικνύεται και από τα ερωτήματα που τίθενται καθημερινά στο γραφείο «ότι έχουμε κάνει πολλά βήματα μπροστά όσον αφορά την κουλτούρα των προσωπικών δεδομένων. Σίγουρα όμως υπάρχει πολύ πεδίο ακόμη για δράσεις και για ενημέρωση». Πρόσθεσε ακόμη ότι μπορεί να πει με βεβαιότητα ότι σε ευρωπαϊκό επίπεδο «είμαστε και σε αρκετά θέματα πρωτοπόροι στον εποπτικό μας ρόλο».

Δράσεις για διαφώτιση και ενημέρωση του κοινού – οι νέοι στο επίκεντρο

Η κ. Λοϊζίδου αναφέρθηκε στις δράσεις που προβαίνει το γραφείο της καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Δήλωσε ότι εξ αφορμής και του εορτασμού της 28ης Ιανουαρίου «έχουμε αποφασίσει να επικεντρωθούμε στους φοιτητές της χώρας μας, τόσο των δημοσίων, όσο και των ιδιωτικών πανεπιστημίων».

Ανέφερε ότι είναι στη διάθεση των φοιτητών από την 23η Ιανουαρίου έως και τον επόμενο μήνα για να απαντήσει το όποιο ερώτημα τεθεί από τους ίδιους, «να συζητήσουμε, να προβληματιστούμε, και έτσι να ενισχύσουμε ακόμα την υποχρέωσή μας για συνεχή ευαισθητοποίηση και καλλιέργεια κουλτούρας προσωπικών δεδομένων».

Είπε ότι ένας από τους λόγους που ο στόχος είναι οι φοιτητές είναι διότι προέρχονται πάρα πολλά ερωτήματα από εκείνες τις ηλικίες είτε είναι θέματα για τους ερευνητικούς σκοπούς που θέλουν να συλλέξουν δεδομένα, είτε κατά την άσκηση των δικαιωμάτων τους στα πλαίσια της φοίτησής τους.

«Θα επανέλθουμε επίσης, σε κάτι που είχαμε κάνει προ πανδημίας, και μας διέκοψε, και ήταν τα βιωματικά εργαστήρια σε παιδιά του δημοτικού», είπε η Επίτροπος. Εξήγησε ότι με πολύ απλό τρόπο και με παιχνίδια γνώσεων «προσπαθήσαμε να μεταφέρουμε το πλαίσιο της προστασίας των δεδομένων και εκεί αμέσως γινόταν αντιληπτό και ήταν απίστευτη η ικανότητα αντίληψης των παιδιών».

Συμπλήρωσε ότι οι νεαρότερες ηλικίες έχουν δυνατότητες πολύ καλύτερες από παλαιότερες ηλικίες και πολύ πιο εξελιγμένες στη χρήση της τεχνολογίας. Επομένως, είπε, όσο περισσότερη χρήση της τεχνολογίας γίνεται, τόσο περισσότερη ανάγκη υπάρχει και από μας, ακριβώς για να ενισχύσουμε την προστασία και να ενημερώνουμε σχετικά με τους κινδύνους που ενδεχομένως να έχει η χρήση της τεχνολογίας, αλλά και για να διευκρινίσουμε και να επαναλάβουμε ότι τεχνολογία και πλαίσιο προστασίας προσωπικών δεδομένων δεν είναι σε αντίπαλα στρατόπεδα. Μπορούμε, επεσήμανε, να χρησιμοποιήσουμε με επάρκεια και με περισσότερη ασφάλεια την τεχνολογία όταν γνωρίζουμε καλά το πλαίσιο των προσωπικών δεδομένων.

Η κ. Λοϊζίδου δήλωσε ότι έχει ζητήσει από το 2022 με γραπτή επιστολή από το Υπουργείο Παιδείας, «ακριβώς επειδή έχουμε διαπιστώσει αυτή την ανάγκη, να εντάξει στο ωρολόγιο πρόγραμμα το θέμα των προσωπικών δεδομένων». Είπε ότι ακόμα δεν έχει τύχει κάποιας διαβούλευσης η κάποια πρόοδος όσον αφορά αυτό το θέμα. «Θα το επαναφέρουμε μετά τις εκλογές διότι ακριβώς πιστεύουμε ότι ο σωστός χρόνος για να δώσουμε και να καθιερώσουμε αυτή την κουλτούρα προσωπικών δεδομένων είναι οι πολύ μικρές ηλικίες και οι ηλικίες του δημοτικού. Η εκπαίδευση και η καλλιέργεια κουλτούρας από τόσο μικρές ηλικίες είναι το κλειδί και η λύση», σημείωσε.

Η κ. Λοϊζίδου ρωτήθηκε και σε σχέση με τις Προεδρικές, εάν το γραφείο της έχει γίνει δέκτης μηνυμάτων από πολίτες για μηνύματα, ενώ δεν είχε εξασφαλισθεί προηγουμένως η συγκατάθεση τους.  Η Επίτροπος υπενθύμισε ότι πάντα στα πλαίσια αυτών των περιόδων και πριν από τις προεκλογικές αποστέλλονται οδηγίες – κατευθύνσεις ακριβώς για το που μπορούν να κινηθούν νόμιμα τα επιτελεία και οι υποψήφιοι αναφορικά με τα θέματα της αποστολής μηνυμάτων πολιτικού περιεχομένου.

Θυμίζουμε, είπε, αυτές τις δύο προϋποθέσεις, την συγκατάθεση και την άρση της με την ίδια ευκολία. Έτσι κάναμε και φέτος. Έχουν λάβει τέτοιες καθοδηγητικές κατευθυντήριες και οι δεκατέσσερεις υποψήφιοι για το χρίσμα του Προέδρου της Δημοκρατίας. Μέχρι στιγμής, πρόσθεσε «οφείλω να πω ότι είναι πάρα πολύ λίγα τα παράπονα που έχουν καταχωριστεί στο γραφείο, όμως πλησιάζοντας την ημέρα των εκλογών θεωρώ ότι θα έχουμε τέτοια παράπονα τα οποία βεβαίως θα αντιμετωπιστούν όπως πάντοτε».

Όσον αφορά τις συνέπειες της παραβίασης της νομοθεσίας, ανέφερε ότι αυτές ποικίλουν. Οι διοικητικές κυρώσεις, είπε, μας δίνουν την δυνατότητα να κάνουμε από μια προειδοποίηση, σύσταση, καθοδήγηση μέχρι την επιβολή διοικητικού προστίμου, κύρωση η οποία έχει επιβληθεί και στο παρελθόν και έχουν δημοσιευτεί ακόμα και ονόματα υποψηφίων βουλευτών και νυν βουλευτών που τους έχει επιβληθεί τέτοιο διοικητικό πρόστιμο για την αποστολή μηνυμάτων.

Ανεπιθύμητα μηνύματα και πως θα πρέπει να τυγχάνουν χειρισμού 

Τα δύο χρόνια της πανδημίας επέφεραν αύξηση στη θεματολογία των υποθέσεων που είχαμε να ερευνήσουμε, είπε η Επίτροπος. Κληθήκαμε ξαφνικά να διαβουλευτούμε απευθείας με την Κυβέρνηση και το Υπουργικό Συμβούλιο για να ξεκλειδώσουμε μια επεξεργασία, η οποία είχε να κάνει με τους συμπολίτες μας, επομένως ήταν μια τεράστια πρόκληση για το γραφείο, η οποία θεωρώ ότι στέφθηκε με επιτυχία.

Όσον αφορά το “fishing” μέσω των ανεπιθύμητων μηνυμάτων, η Επίτροπος ανέφερε ότι θα πρέπει να γίνουμε λίγο καχύποπτοι. «Πρέπει να σκεφτόμαστε δεύτερη φορά αν αυτός που μας στέλνει το μήνυμα ακριβώς για να συλλέξει παράτυπα ή παράνομα τα προσωπικά μας δεδομένα είναι πραγματικό πρόσωπο», σημείωσε.

Η κ. Λοϊζίδου συμβούλευσε ότι όταν μας στείλει ο πάροχος τον οποίο έχουμε επιλέξει για την τηλεφωνία μας, είναι πολύ εύκολο να πάρουμε και να ρωτήσουμε εάν ισχύει αυτό ή εάν μας πάρει τηλέφωνο ένας λειτουργός του τραπεζικού ιδρύματος με το οποίο συνεργαζόμαστε μπορούμε να το επιβεβαιώσουμε. «Να κάνουμε και εμείς μια επιπλέον ενέργεια. Βεβαίως και έχουμε απαιτήσεις από τους άλλους και ως υποκείμενα και ως εποπτική αρχή, αλλά όλα ξεκινούν και τελειώνουν με εμάς», είπε.

Πρόσθεσε ότι σε καμία περίπτωση δεν δίνουμε είτε το ΙΒΑΝ μας, είτε την ταυτότητά μας από το τηλέφωνο εάν δεν έχουμε επιβεβαιώσει ότι στην άλλη πλευρά της γραμμής είναι αυτός που πρέπει. Έχουμε πάρα πολλές κοινοποιήσεις, ανέφερε, διότι αυτά αφορούν περισσότερο στην αστυνομία και στο ηλεκτρονικό έγκλημα. «Υπάρχουν αριθμοί που παίρνουν από το εξωτερικό, εάν δεν έχουμε κάποιο συγκεκριμένο αριθμό που περιμένουμε από το εξωτερικό δεν το απαντούμε», ανέφερε. 

Στο καταληκτικό της σχόλιο, η Επίτροπος δήλωσε ότι η 28η Ιανουαρίου, ως η Ευρωπαϊκή Ημέρα Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, δίνει την ευκαιρία να ενταθούν στοχευμένα οι δράσεις στο πλαίσιο της ευαισθητοποίησης και της ενημέρωσης. «Η προσπάθεια δεν είναι στατική. Είναι συνεχής και η Ευρωπαϊκή Ημέρα Προσωπικών Δεδομένων μας δίνει ακόμα μια αφορμή για να απευθυνθούμε στους συμπολίτες μας και να τους θυμίσουμε τον ρόλο του γραφείου, τα καθήκοντα του, και ότι είμαστε πάντοτε στη διάθεσή του για διερεύνηση θεμάτων προσωπικών δεδομένων», κατέληξε.

Πηγή: ΚΥΠΕ