Χείμαρρος ο Ιωνάς-«Ανεπαρκές σύστημα ελέγχου, της αρπαχτής, της λαμογιάς»

«Η διαφθορά αποτελεί τροχοπέδη για την οικονομική ανάπτυξη», αναφέρει με ανακοίνωση του ο τέως υπουργός Δικαιοσύνης, Ιωνάς Νικολάου, προσθέτοντας πως πλήττει το κύρος των θεσμών και υπονομεύει την εμπιστοσύνη του πολίτη. Την ίδια ώρα τονίζει πως τα καθοριστικά μέτρα πολιτικής λογοδοσίας και μείωσης της διαφθοράς παραμένουν στάσιμα, μεταξύ αυτών και τα νομοσχέδια που αφορούν την οριοθέτηση της βουλευτικής ασυλίας. 

Όπως αναφέρει σε γραπτή του δήλωση, «δεν χωρεί αμφιβολία ότι η διαφθορά αποτελεί τροχοπέδη για την οικονομική ανάπτυξη. Καθώς εκτρέπει πόρους από παραγωγικά, από οικονομικής άποψης, αποτελέσματα και υπονομεύει την αποτελεσματικότητα των επενδύσεων και των συναφών προγραμμάτων. Πλήττει το κύρος των θεσμών, υπονομεύει την εμπιστοσύνη του πολίτη, την αποτελεσματική και χρηστή λειτουργία των θεσμών και επιτρέπει την κατάχρηση εξουσίας για ιδιωτικό όφελος».

Παράλληλα, τονίζει πως η καταπολέμηση της χρειάζεται πραγματική πολιτική βούληση, με επαρκούς και αποτελεσματικούς μηχανισμούς ελέγχου, αποφασιστική διερεύνηση και παραδειγματική τιμωρία.

«Δυστυχώς η πολιτική βούληση ασθενεί, οι υφιστάμενοι μηχανισμοί ελέγχου δεν είναι επαρκείς και αυτό αποδεικνύεται καθημερινά. Καθοριστικά μέτρα πολιτικής λογοδοσίας και μείωσης της διαφθοράς παραμένουν στάσιμα, μεταξύ αυτών είναι τα νομοσχέδια που αφορούν την οριοθέτηση της βουλευτικής ασυλίας (κατατέθηκε το 2013), την ρύθμιση της προστασίας των προσώπων που καταγγέλλουν πράξεις διαφθοράς- whistleblowers (Μάϊο 2017), τη σύσταση και λειτουργία Ανεξάρτητης Αρχής Κατά της Διαφθοράς στα πρότυπα των συστάσεων της Greco (Μάρτιος 2019) και τη κανονιστική ρύθμιση των δραστηριοτήτων των ομάδων συμφερόντων - lobbying (Μάϊο 2019) με την δημιουργία του αναγκαίου μηχανισμού ελέγχου των ενεργειών κάθε ατόμου που μετέχει ή προωθεί την λήψη δημοσίων αποφάσεων».

Όπως αναφέρει, ενδεικτική είναι η επισήμανση για την Κύπρο στην έκθεση της Ε.Ε. του 2020: "Εφαρμόζεται σχέδιο δράσης όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις για την καταπολέμηση της διαφθοράς, αλλά εκκρεμεί η έγκριση βασικής νομοθεσίας............. Εκκρεμεί η βασική νομοθεσία για την πρόληψη της διαφθοράς. Το νομοσχέδιο για τη σύσταση ανεξάρτητης αρχής κατά της διαφθοράς κατατέθηκε προς έγκριση στη Βουλή των Αντιπροσώπων τον Μάρτιο του 2019. Η αρχή θα ενισχύσει τη συνοχή και την αποτελεσματικότητα των δράσεων που αναλαμβάνονται από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα για την πρόληψη και την καταπολέμηση της διαφθοράς. Ωστόσο, η διαδικασία διορισμού του προέδρου της αρχής είναι καίριας σημασίας για να διασφαλιστεί η ανεξαρτησία της. Από τον Μάιο του 2019, εκκρεμεί επίσης η έγκριση του νομοσχεδίου για την κανονιστική ρύθμιση των δραστηριοτήτων των ομάδων συμφερόντων. Τέλος, η τροποποίηση του νόμου περί αναφοράς πράξεων διαφθοράς, συμπεριλαμβανομένων των διατάξεων για την προστασία των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος, είναι υπό συζήτηση στη Βουλή των Αντιπροσώπων. "

Σχολιάζοντας το σάλο με τις αποκαλύψεις Al Jazeera, ο Ιωνάς Νικολάου αναφέρει πως «το βίντεο που κυκλοφόρησε τις τελευταίες ημέρες και προκάλεσε την οργή της κοινής γνώμης συνιστά καθαρή περίπτωση lobbying, το οποίο όφειλε και έπρεπε να είναι ρυθμισμένο. Δεν μπορούν αξιωματούχοι του Κράτους να μετέχουν σε ομάδες προώθησης συμφερόντων, ούτε βέβαια να προωθούνται συμφέροντα εταιρειών και αυτό να μην είναι καταγραμμένο σε ένα μητρώο ούτως ώστε να ελέγχονται οι πράξεις και ενέργειες τους».

«Η ρύθμιση μηχανισμών ελέγχου, όπως έχουν διαμορφωθεί μετά από πολυετή διαβούλευση, παραμένουν στις αρμόδιες Κοινοβουλευτικές Επιτροπές, και αν διαφωνούν με συγκεκριμένες πρόνοιες ας προβούν σε τροποποιήσεις, όπως είναι η αρμοδιότητα τους. Αν δεν συμφωνούν με το τρόπο διορισμού των μελών της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς, δηλαδή αν δεν θέλουν να τους παραχωρήσουν το περίβλημα του διορισμού των ανεξάρτητων αξιωματούχων, ας επιλέξουν ένα σύστημα με την συμμετοχή της Βουλής, αρκεί να μην καθυστερεί η ρύθμιση των μηχανισμών αυτών», αναφέρει ο κ. Νικολάου.

Τέλος, υποδεικνύει, πως «δεν πρέπει να διερωτόμαστε γιατί φτάνουμε σήμερα σε αυτά τα φαινόμενα, χρειάζονται να ληφθούν αποφάσεις άμεσα γιατί τα πράγματα καθοδηγούνται από την φράση “ο εχθρός του καλού είναι το καλύτερο”. Ο φόρτος εργασίας δεν μπορεί να αποτελεί μόνιμη δικαιολογία. Η πραγματική πολιτική βούληση συνίσταται από την αναμενόμενη επίγνωση των ζητημάτων διαφθοράς και την ιεράρχηση των προτεραιοτήτων της κάθε επιτροπής για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Στο τέλος οι πολιτικές αυτές μετατρέπονται σε συνεργοί ενός ανεπαρκούς συστήματος ελέγχου, της αρπαχτής, της λαμογιάς, του εύκολου πλουτισμού, που οδηγεί στην καταρράκωση του πολιτειακού μας συστήματος. Έστω και τώρα ας δοθεί προτεραιότητα, αντί των οποιωνδήποτε δηλώσεων, στην δημιουργία αυτών των μηχανισμών ελέγχου που δυνατό να οδηγήσουν στη πρόληψη, την αποκάλυψη και επαρκή διερεύνηση, καθώς και την καταστολή με την παραδειγματική τιμωρία, όπως λειτουργούν σε άλλες χώρες».