Η δικαίωση γυναίκας που έγινε μάνα μέσω παρένθετης μητέρας

Δικαιώθηκε γυναίκα που έγινε μητέρα μέσω παρένθετης, της οποία απορρίφθηκε η αίτηση για παραχώρηση επιδόματος μητρότητας από το Υπουργείο Εργασίας, προσφεύγοντας στο Διοικητικό Δικαστήριο, το οποίο έκρινε πως η απόφαση παραβιάζει την αρχή της ίσης μεταχείρισης.
 
Η αιτήτρια, αφού είχε αποκτήσει παιδί το 2016, μέσω παρένθετης μητέρας από το εξωτερικό, υπέβαλε αίτηση για παροχή επιδόματος, η οποία ωστόσο απορρίφθηκε, καθώς η ισχύουσα τότε περί κοινωνικών ασφαλίσεων νομοθεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας, δεν αναγνώριζε την παροχή επιδομάτων μητρότητας σε τέτοιες περιπτώσεις, «στις οποίες ο τοκετός επισυνέβη μέσω παρένθετης μητέρας».
 
Σημειώνεται ότι, το άρθρο 29(1) του Νόμου, τροποποιήθηκε μεταγενέστερα της ημερομηνίας λήψης της επίδικης απόφασης με τον τροποποιητικό νόμο Ν. 115(Ι)/2017, ο οποίος τέθηκε σε ισχύ την 1.8.2017 (και κάποια εκ των άρθρων του, με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου ημερομηνίας 6.9.2017) και ο οποίος διαμόρφωσε το άρθρο 29 (1) του Νόμου ως ακολούθως:
 
« 29.-(1) Τηρουμένων των διατάξεων του παρόντος Νόμου, ασφαλισμένη δικαιούται επίδομα μητρότητας -
 
(α) (i) εάν πιστοποιηθεί από ιατρό, μετά τη συμπλήρωση της εικοστής πέμπτης (25) εβδομάδας κύησης ότι, η ασφαλισμένη αναμένει τοκετό σε εβδομάδα που καθορίζεται στο ιατρικό πιστοποιητικό, στο εξής αναφερόμενη ως «η εβδομάδα αναμενόμενου τοκετού», ή
 
(ii) εάν η ασφαλισμένη και ο σύζυγος της έχουν συντελέσει υιοθεσία παιδιού ηλικίας μέχρι δώδεκα (12) χρόνων, ή
 
(iii) εάν έχει αποκτήσει παιδί μέσω παρένθετης μητέρας δυνάμει των διατάξεων του περί της Εφαρμογής της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Νόμου∙
 
(β) η εν λόγω ασφαλισμένη ικανοποιεί τις σχετικές ασφαλιστικές προϋποθέσεις.»
 
Με τη γραπτή αγόρευση της η υπεράσπιση της μητέρας (σ.σ Ε. Αποστολίδου, για ΚΩΣΤΑΣ ΤΣΙΡΙΔΗΣ Δ.Ε.Π.Ε., δικηγόροι για την αιτήτρια),  υπέδειξε στο Δικαστήριο πως η επίδικη απόφαση εκδόθηκε δυνάμει του Νόμου, ήτοι του άρθρου 29 αυτού, ως ίσχυε τότε, ο οποίος αντίκειται στις διατάξεις του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας, καθώς επίσης και στη Σύμβαση περί των Δικαιωμάτων του Παιδιού, (Κυρωτικό) Νόμο του 1990, Ν. 243/1990, αλλά και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Προστασίας των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου («ΕΣΔΑ»), εκεί άρθρο 1 του 12ου Πρωτοκόλλου.
 
Κατά την πλευρά της αιτήτριας, η απόκτηση παιδιού μέσω παρένθετης μητέρας, έχει κατοχυρωθεί νομικά με το άρθρο 22 του περί της Εφαρμογής της Ιατρικών Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Νόμου, Ν. 69(Ι)/2015, ο οποίος τέθηκε σε ισχύ με τη δημοσίευση του στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας στις 15.5.2015.
 
Σύμφωνα με το εν λόγω άρθρο, η παρένθετη μητέρα δεν είναι γονέας του παιδιού, αλλά το ζευγάρι που επιδιώκει την απόκτηση τέκνου μέσω παρένθετης μητέρας είναι οι γονείς του τέκνου που θα γεννηθεί. Και οι γονείς ως τέτοιοι, έχουν όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που η ιδιότητα αυτή συνεπάγεται, τα οποία, στην παρούσα περίπτωση σε σχέση με το επίδομα μητρότητας, δεν τους αναγνωρίστηκαν. Επίσης, όπως ανέφερε η υπεράσπιση, το επίδικο επίδομα δίδεται γιατί η δικαιούχος κατέστη μητέρα και όχι διότι κυοφορεί ή κυοφόρησε.
 
Από την πλευρά της η Δημοκρατία, ανέφερε πως η αίτηση της μητέρας ορθά απορρίφθηκε, αφού υποβλήθηκε πριν την τροποποίηση του Συντάγματος, ενώ  επικαλούμενη σχετική νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου, υποστήριξε ότι, «το Δικαστήριο, στην ανυπαρξία θετικής νομοθετικής διάταξης, δεν δύναται να διορθώνει παραλείψεις του νομοθέτη και να νομοθετεί το ίδιο, διότι αυτό αντίκειται στην αρχή της διάκρισης των εξουσιών, εφόσον η δικαστική εξουσία, αν έπραττε τούτο, θα επενέβαινε ανεπίτρεπτα στο πεδίο της νομοθετικής εξουσίας».  
 
Άνιση μεταχείριση
Στην απόφαση του το Δικαστήριο, ανέφερε μεταξύ άλλων, πως το άρθρο 29(1) του Νόμου, ως ίσχυε κατά την στιγμή λήψης της επίδικης απόφασης, όντως παραβιάζει την αρχή της ίσης μεταχείρισης, ως αυτή κατοχυρώνεται με το άρθρο 28 του Συντάγματος, υποδεικνύοντας πως το επίδικο επίδομα μητρότητας αφορά στην οικονομική υποστήριξη γυναίκας, η οποία έχει αποκτήσει παιδί και όχι υποστήριξη της εγκυμοσύνης της.
 
«Συνεπώς, δεν αποτελεί ουσιαστική και θεμιτή διάκριση λόγω ανομοιογένειας των περιπτώσεων ώστε να δικαιολογείται διαφορετική αντιμετώπιση, ο τρόπος με τον οποίο η ασφαλισμένη κατέστη γονέας παιδιού, δηλαδή εάν  αυτό επήλθε δια κυοφορίας αυτής ή μέσω παρένθετης μητέρας ή ακόμη και μέσω υιοθεσίας. Ως αναφέρεται στο άρθρο 22(2)(β) του περί της Εφαρμογής της Ιατρικών Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Νόμου, Ν. 69(Ι)/2015, το οποίο ίσχυε ήδη από την δημοσίευση της εν λόγω νομοθεσίας και άρα ήδη κατά την λήψη της επίδικης απόφασης, με δική μου υπογράμμιση «(β) Το ζευγάρι που επιδιώκει την απόκτηση τέκνου μέσω παρένθετης μητρότητας είναι οι γονείς του τέκνου που θα γεννηθεί και ως τέτοιοι έχουν όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που η ιδιότητα αυτή συνεπάγεται». Συνεπώς, η αιτήτρια είχε ήδη δια του εν λόγω νόμου δικαίωμα μεταχείρισης της (από τη διοίκηση ή τον νομοθέτη) ως φέρουσα όλα τα δικαιώματα και υποχρεώσεις, που αποδίδονται σε ένα γονέα παιδιού».
 
Σε ότι αφορά την θέση της Δημοκρατίας πως το Δικαστήριο δεν έχει το δικαίωμα να επέμβει σε τέτοια περίπτωση δια νόμου παραβίασης της αρχής της ίσης μεταχείρισης, στην απόφαση του το Δικαστήριο αναφέρει πως το Δικαστήριο δεν έχει μόνο δικαίωμα, αλλά και υποχρέωση να το πράξει.
 
«Καταληκτικά και για σκοπούς πληρότητας, η θέση της καθ' ης η αίτηση ότι έδρασε με κατά νόμω δέσμια αρμοδιότητα, λόγω των σαφών διατάξεων του άρθρου 29(1) του Νόμου, ως ίσχυε κατά την στιγμή λήψης της επίδικης απόφασης, είναι μεν ορθή, αλλά αυτό δεν αφαιρεί οτιδήποτε από την αρμοδιότητα και υποχρέωση του Δικαστηρίου, όπως ελέγξει παρεμπιπτόντως, αφού βεβαίως τέτοιο ζήτημα εγέρθηκε καταλλήλως, την συνταγματικότητα της νομικής βάσης έκδοσης της επίδικης απόφασης. Ο δικαστικός έλεγχος ασκείται επί της νομιμότητας (και συνταγματικότητας, βλ. άρθρο 146.1 του Συντάγματος) της επίδικης απόφασης, ανεξαρτήτως αν αυτή λήφθηκε κατά δέσμια αρμοδιότητα ή μετά από άσκηση διακριτικής ευχέρειας του διοικητικού οργάνου».
 
Το Δικαστήριο έκρινε πως η επίδικη απόφαση, την οποία και ακύρωσε, εκδόθηκε στη βάση του άρθρου 29(1) του Νόμου, ως αυτό ίσχυε κατά την στιγμή λήψης της επίδικης απόφασης, το οποίο, όπως υπέδειξε, παραβιάζει την αρχή της ίσης μεταχείρισης, ως αυτή καθορίζεται στο άρθρο 28 του Συντάγματος.

Δειτε Επισης

Απειλητικό μήνυμα Ισλαμικού Κράτους προς Δύση-«Να πλήξουμε τους σταυροφόρους στις ΗΠΑ, την Ευρώπη και το Ισραήλ»
Προτεραιότητα η επανέναρξη συνομιλιών για λύση Κυπριακού, λένε οι ΥΠΑΜ Ελλάδας-Κύπρου
Κάθειρξη 19 ετών ζήτησε ο εισαγγελέας στη Γαλλία για τον «βιαστή του Tinder»-«Είναι επικίνδυνος, κατέστρεψε 17 ζωές»
Συνελήφθη στα κατεχόμενα άτομο για «παραβίαση ιδιωτικής ζωής»
Οι Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν επαναφέρουν τον δημόσιο λιθοβολισμό των γυναικών
Μεγαλώνει ο κύκλος των συλλήψεων για τις πλαστές άδειες οδήγησης αλλά και διαμονής στην ΚΔ
Τα συγκλονιστικά ηχητικά μηνύματα Ρωσίδας στα social την ώρα της επίθεσης στη Μόσχα-«Σας αγαπώ, αντίο»
Υπουργός Υγείας: Προσδοκία στήριξης από διεθνή κοινότητα για λύση στο Κυπριακό
Kατάργηση φορολόγησης εισοδήματος στο φιλοδώρημα υπαλλήλων με σύμβαση στη Δημόσια Υπηρεσία
Με δεσμεύσεις κονδυλίων ψηφίστηκε ο προϋπολογισμός της ΔΕΦΑ