Δραματική έκκληση από το «Κράτος Δικαίου» για τη μη ψήφιση των μεταρρυθμίσεων για Δικαιοσύνη-Έντονες ανησυχίες

Αιτιολογημένη επιστολή προς όλους τους βουλευτές απέστειλε η Δεξαμενή Νομικής Σκέψης «Κράτος Δικαίου», καλώντας τους να μην ψηφίσουν τα κυβερνητικά νομοσχέδια.

Όπως υποστηρίζουν οι δικηγόροι, «αυτά ενταφιάζουν ακόμα και τα όποια απομεινάρια της Κυπριακής Δικαιοσύνης». 

Στο «Κράτος Δικαίου» μετέχουν πάνω από 300 δικηγόροι, μεταξύ των οποίων οι Χρήστος Πουργουρίδης, Αχιλλέας Δημητριάδης, Κώστας Παρασκευά, Ευάγγελος Πουργουρίδης, Άντρος Πελεκάνος, Δημήτρης Λοχίας.

Αυτούσια η επιστολή:
 
Προς:
 
Πρόεδρο και μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων
 
Έντιμοι κύριοι,
 
Θέμα: Ενστάσεις στη Δικαστηριακή μεταρρύθμιση
 
(Ι)Νομοσχέδιο με τίτλο «Νόμος που τροποποιεί τους περί Απονομής της δικαιοσύνης (Ποικίλαι Διατάξεις) Νόμους του 1964 εώς 2015
(ΙΙ)Νομοσχέδιο με τίτλο «Ο περί της Ενδέκατης Τροποποίησης του Συντάγματος Νόμος του 2019»
(ΙΙΙ)Νομοσχέδιο με τίτλο «Νόμος που τροποποιεί του περί Δικαστηρίων Νόμους του 1960 εώς (Αρ. 2) του 2017
 

1. Η παρούσα κυβέρνηση έχει αποφασίσει να προχωρήσει με δικαστική μεταρρύθμιση ευρείας κλίμακας και έχει καταρτίσει τρία νομοσχέδια τα οποία και έχουν κατατεθεί στη Βουλή των Αντιπροσώπων, προκειμένου να ψηφισθούν. Η κυπριακή δικαιοσύνη βρίσκεται προ του φάσματος της κατάρρευσης και ως εκ τούτου επιβάλλεται η άμεση λήψη μέτρων που θα οδηγούν στον εκσυγχρονισμό της. Η επιτακτική ανάγκη για λήψη μέτρων θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως ευκαιρία από την πολιτεία προκειμένου να βρεθούν λύσεις στα χρόνια προβλήματα που ταλανίζουν τη δικαιοσύνη αλλά και να τεθούν παράλληλα οι βάσεις για ένα σύγχρονο δικαστικό σύστημα που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της σημερινής πραγματικότητας.

2. Η εμπιστοσύνη των πολιτών στη δημοκρατική διακυβέρνηση του τόπου ενδυναμώνεται από το αίσθημα ότι τα δικαιώματα τους προστατεύονται κατά τρόπο αποτελεσματικό και δίκαιο από τη δικαστική εξουσία. Έχουμε την άποψη ότι η αποτελεσματικότητα του δικαστικού συστήματος δεν αρκείται μόνον στο καθεστώς της ανεξαρτησίας, αλλά συναρτάται επίσης με την ταχύτητα απονομής της δικαιοσύνης, την αμεροληψία της, καθώς επίσης και από την ποιότητα του δικαστικού έργου.

3. Η δεξαμενή νομικής σκέψης «Κράτος Δικαίου» έχει μελετήσει τα πιο πάνω αναφερόμενα νομοσχέδια της παρούσας κυβέρνησης και τα οποία θέτουν σαν σκοπό τη μεταρρύθμιση και τον εκσυγχρονισμό της δικαιοσύνης στην Κύπρο. Με την παρούσα επιστολή επιθυμούμε να εκφράσουμε τις έντονες ανησυχίες ή/και επιφυλάξεις μας για τις μεταρρυθμίσεις οι οποίες τροχιοδρομούνται αφού αν αυτές υιοθετηθούν στην παρούσα τους μορφή, θα επιδεινώσουν την κατάσταση της ήδη ασθμαίνουσας και καταρρέουσας δικαιοσύνης στον τόπο μας.

4. Ευθύς εξαρχής, οφείλουμε να σημειώσουμε σαν πραγματικό γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία, τόσο των δικηγόρων όσο και των δικαστών, αγνοούν το περιεχόμενο των εν λόγω νομοσχεδίων. Φρονούμε ότι απαραίτητη προϋπόθεση μιας μεταρρύθμισης τέτοιας έκτασης είναι ο δημόσιος διάλογος προκειμένου να ληφθούν σοβαρά υπόψη οι θέσεις των βασικών πρωταγωνιστών που θα κληθούν να εφαρμόσουν στην πράξη τις μεταρρυθμίσεις οι οποίες προωθούνται.  

5. Οι κύριες ανησυχίες μας επί των προτεινόμενων νομοσχεδίων εστιάζονται επιγραμματικά στα πιο κάτω ζητήματα:

6. Η στελέχωση του νέου υπό σύσταση Εφετείου από 16 Προέδρους των Επαρχιακών Δικαστηρίων θα οδηγήσει στην αποδόμηση των Επαρχιακών Δικαστηρίων τα οποία συνιστούν τη ραχοκοκαλιά της κυπριακής δικαιοσύνης. Ο πρώτος βαθμός δικαιοδοσίας των δικαστηρίων έχει, ως γνωστόν, καταλυτική σημασία τουλάχιστον σε θέματα αξιολόγησης της μαρτυρίας ή/και της αξιοπιστίας των μαρτύρων, ζητήματα τα οποία ως γνωστό καθορίζουν την έκβαση πλείστων υποθέσεων. Πρόσθετα, στις θέσεις των 16 Προέδρων, εκ των πραγμάτων, θα διοριστούν Ανώτεροι Επαρχιακοί Δικαστές, οι περισσότεροι εκ των οποίων έχουν διοριστεί στη θέση του Ανώτερου Δικαστή πρόσφατα και συνεπώς στερούνται της αναγκαίας πείρας.

7. Η αναχρονιστική πρακτική του μονοπωλίου προαγωγών από τους ήδη διορισμένους δικαστές που ακολουθείται σύμφωνα με τη δικαστική επετηρίδα θα πρέπει να καταργηθεί άμεσα. Θεμελιώδης παράμετρος για την επιτυχία των μεταρρυθμίσεων είναι η εισροή νέου αίματος στους κόλπους της δικαστικής εξουσίας σε όλες ανεξαιρέτως τις βαθμίδες της. Για όλες τις θέσεις στην Κυπριακή Δικαιοσύνη έχει δικαίωμα διορισμού ο κάθε πολίτης ο οποίος πληροί τα προσόντα που τίθενται από τους νόμους και το Σύνταγμα. Μέχρι σήμερα, το δικαίωμα αυτό καταπατείται κατάφωρα και έχει περιπέσει σε πλήρη αχρησία, ενώ είναι κρίσιμης σημασίας ο διορισμός ανθρώπων εκτός της δικαστικής υπηρεσίας στις ανώτερες δικαστικές βαθμίδες.

8. Επιβάλλεται η άμεση θέσπιση αξιοκρατικών κριτηρίων και διαφανών διαδικασιών για το διορισμό και την προαγωγή των δικαστών. Η ενέργεια αυτή είναι επιβεβλημένη αφενός μεν προκειμένου να επιτευχθεί η προσέλκυση των ικανότερων υποψήφιων και αφετέρου για την αποφυγή του εξευτελισμού της προσωπικότητας των υποψηφίων οι οποίοι απορρίπτονται χωρίς αιτιολογημένη απόφαση και χωρίς κανένα δικαίωμα αποτελεσματικής αμφισβήτησης της διαδικασίας ή/και πρόσβασης σε δικαστήριο. Οι προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις δεν το διασφαλίζουν αυτό.

9. Το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο, σώμα καθοριστικό για τους διορισμούς, τις προαγωγές και την πειθαρχική ευθύνη των δικαστών πρέπει να λαμβάνει σοβαρά υπόψη τις θέσεις του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου, τη σχετική νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και άλλων αρμόδιων διεθνών οργανισμών, και στην περίπτωση που τούτο δεν γίνεται, θα πρέπει να υπάρξουν νομοθετικές ρυθμίσεις, που να παρέχουν τη δυνατότητα ελέγχου των όποιων παραλείψεων του Ανώτατου Δικαστικού Συμβουλίου.

10. Το σύστημα του κατασταλτικού ελέγχου της συνταγματικότητας των νόμων που προωθείται σύμφωνα με τα κυβερνητικά νομοσχέδια θέτει σε κίνδυνο την αποτελεσματικότητα του ελέγχου. Μέσα από την προτεινόμενη δαιδαλώδη πορεία που θα ακολουθεί ο έλεγχος της συνταγματικότητας των νόμων, με αμφίβολη την πιθανότητα παρέμβασης του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου, δεν είναι δυνατό να μπορεί να λυθεί οριστικά το όποιο ζήτημα συνταγματικότητας ενός νόμου μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, ενώ εν τω μεταξύ θα έχουν ενδεχομένως εκδοθεί αντίθετες δικαστικές αποφάσεις, που θα επιτείνουν τη σύγχυση και την ανασφάλεια στην κυπριακή έννομη τάξη.

11. Τέλος, δεν μπορούμε να κρύψουμε τον έντονο προβληματισμό μας και για το ζήτημα της προωθούμενης στελέχωσης των δύο νέων Ανωτάτων Δικαστηρίων της χώρας. Πέραν από το γεγονός ότι τα προωθούμενα νομοσχέδια παρεμβάλλουν νομοθετικά κωλύματα στην άσκηση του συνταγματικού προνομίου του Προέδρου της Δημοκρατίας να διορίζει τους δικαστές των Ανωτάτων Δικαστηρίων, αυτές αγνοούν ή/και αποκλείουν τη δυνατότητα  στελέχωσης των Ανωτάτων Δικαστηρίων και από ακαδημαϊκούς από τα πανεπιστήμια της χώρας μας με εξειδίκευση στα σχετικά αντικείμενα, μένοντας προσκολλημένα στην πρακτική της δικαστικής επετηρίδας. Στα Συνταγματικά Δικαστήρια όλων των Ευρωπαϊκών χωρών, διορίζονται εξιδεικευμένοι ακαδημαϊκοί και έμπειροι δικηγόροι, σε ποσοστά που πολλές φορές υπερβαίνουν το ποσοστό των προερχομένων από τη δικαστική εξουσία.

12. Είναι η πεποίθηση μας ότι η ψήφιση των εν λόγω νομοσχεδίων, υπό την παρούσα τους μορφή, όχι μόνο δεν συνεισφέρει στον εκσυγχρονισμό της δικαιοσύνης αλλά θα οδηγήσει στην πλήρη κατάρρευση του συστήματος της απονομής της δικαιοσύνης στον τόπο μας. Είναι γι’ αυτό το λόγο που η δεξαμενή νομικής σκέψης «Κράτος Δικαίου» απευθύνει δραματική έκκληση προς τις πολιτικές δυνάμεις του τόπου όπως σταθούν στο ύψος των περιστάσεων και πριν από την ψήφιση των κυβερνητικών νομοσχεδίων κατέλθουν σε δημόσια διαβούλευση με το νομικό κόσμο της χώρας μας, τους ακαδημαϊκούς και όλους τους άλλους ενδιαφερόμενους.

Με εκτίμηση,
 
Χρήστος Πουργουρίδης
Αχιλλέας Δημητριάδης
Κώστας Παρασκευά
Ευάγγελος Πουργουρίδης
Άντρος Πελεκάνος
Δημήτρης Λοχίας
 
εκ μέρους της Δεξαμενής Νομικής Σκέψης
«Κράτος Δικαίου»

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• Η γεωργική γη που κατέληξε με επαύλεις και οι περίεργες συναλλαγές με συγγενείς
• Τα νέα μέτρα χαλάρωσης-Αυξάνονται τα άτομα σε οικίες, χώρους εστίασης και γάμους
• Αρχίζουν τα έργα στη Λεωφόρο Μακαρίου-Τμηματική η μεταμόρφωσή της