«Τα θύματα είναι εκεί έξω και υποφέρουν... Μας ενδιαφέρει το βόλεμα μας»

Οι άνθρωποι δεν είναι για πώληση. Δεν είναι εμπόρευμα. Δεν είναι αγαθό. Είναι ψυχές και σώματα με κυριότητα, που δεν αποτελούν περιουσία κανενός πέραν του εαυτού τους. Κουβέντες αυτονόητες για τους πολλούς, που δεν χρειάζονται ούτε εξήγηση ούτε υπενθύμιση. Κουβέντες, δυστυχώς, που γίνονται λόγια του αέρα για τα τέρατα εκείνα που πιστεύουν πως υπάρχουν άνθρωποι κατώτεροι, άνθρωποι for sale. Κι αυτούς ακριβώς είναι που πρέπει να εντοπίσουμε και να απομονώσουμε. Αυτούς που πιστεύουν στους σύγχρονους σκλάβους και στις ζωές χωρίς αξία. Που πουλούν, που αγοράζουν, που εκμεταλλεύονται.
 
Παρά τη βελτίωση που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια, τέτοια τέρατα συνεχίζουν να υπάρχουν ανάμεσά μας. Και η εμπορία ανθρώπων παραμένει μια τρομακτική πραγματικότητα, την οποία δεν έχουμε καταφέρει να εξαλείψουμε.

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: «Μας ανάγκαζαν να κάνουμε σεξ στους καναπέδες και μας παρακολουθούσαν»
 
Ούτε και έχουμε καταφέρει να προσφέρουμε στα θύματα εμπορίας όλα όσα δικαιούνται, ακόμη κι όταν καταφέρνουν να ξεφύγουν από τα χέρια των διακινητών και των εκμεταλλευτών. Αυτό επισημαίνει, άλλωστε, και η έκθεση της GRETA που δόθηκε στη δημοσιότητα αυτή την εβδομάδα. Χωρίς καμία προσπάθεια ωραιοποίησης της κατάστασης, η Ομάδα Ειδικών του Συμβουλίου της Ευρώπης για τη Δράση ενάντια στην Εμπορία Προσώπων χαστουκίζει την Κύπρο για τις παραλείψεις της.
 
«Λέει πολλά. Θα ήταν ευχής έργο να αναλάβει κάποιος να τα εφαρμόσει. Επιτέλους, πότε αυτό το θέμα θα τύχει πολιτικής προτεραιότητας; Επιτέλους πότε θα θελήσουμε να είμαστε σωστοί; Επιτέλους πότε θα δούμε ανθρώπους με ευελιξία πνεύματος, ευαίσθητους και πρωτοπόρους, να εργάζονται για την καταπολέμηση της εμπορίας;», διερωτάται η επίτιμη πρόεδρος του Cyprus STOP Trafficking Ανδρούλα Χριστοφίδου Ενρίκες, μιλώντας στον REPORTER.
 
Η γυναίκα που χρόνια τώρα τρέχει να γλιτώσει ανθρώπους από τα νύχια των τεράτων ζητά δράση. «Κουραστήκαμε να αντιλαμβανόμαστε ότι αυτοί που κατέχουν τις θέσεις κλειδιά ενδιαφέρονται μόνο για την αυτοπροβολή τους και το κλείδωμα των θέσεων τους», υποδεικνύει. «Ο κόσμος βλέπει, ακούει, κρίνει και κατακρίνει. Δεν είναι ούτε οι θέσεις αλλά ούτε και οι καρέκλες που δίνουν κύρος σε αυτούς που τις κατέχουν. Είναι οι πράξεις τους. Οι ουσιαστικές πράξεις και όχι αυτές που δημοσιεύονται», τονίζει.

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: «Ο πελάτης με αριθμό τρία ήταν δήμαρχος και είχε βίτσια…»
 
Χωρίς αρωγή, χωρίς αποζημίωση
H GRETA είναι εποπτικός μηχανισμός και οι εισηγήσεις της πρέπει να υλοποιούνται, εξηγεί η κ. Χριστοφίδου. Αποτελείται από 15 ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες οι οποίοι συλλέγουν στοιχεία για τις υπό αξιολόγηση χώρες, επισκέπτονται τις χώρες και ετοιμάζουν εκθέσεις. Ήταν τιμή μας, προσθέτει, που για έξι χρόνια, μία Κύπρια, η Ρίτα Σούπερμαν διετέλεσε μέλος της επιτροπής αυτής.
 
Η διάδοχος της κ. Σούπερμαν, μάλιστα, ως επικεφαλής στο Γραφείο Καταπολέμησης της Εμπορίας Προσώπων της Αστυνομίας, Ελένη Μιχαήλ, μιλώντας στον REPORTER, ανέφερε πως κάποιες από τις εισηγήσεις και κατευθυντήριες γραμμές από την GRETA αφορούν και την Αστυνομία. «Αυτά λαμβάνονται σοβαρά υπόψη και δίνονται οδηγίες από την ηγεσία για να συμμορφωθούμε στον βαθμό που είναι δυνατόν», τόνισε.
 
Θα πρέπει, ωστόσο, να σημειωθεί πως δεν αφορούν μόνο την Αστυνομία οι παρατηρήσεις της Ομάδας. Μεταξύ άλλων, στην έκθεση αναφέρεται ότι μεταξύ 2015 και 2019 δεν υπάρχουν παραδείγματα επιδίκασης αποζημίωσης με απόφαση δικαστή ποινικού δικαστηρίου σε υποθέσεις εμπορίας προσώπων και υποδεικνύεται η καθυστέρηση στην σύσταση του ταμείου υποστήριξης των θυμάτων, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για σκοπούς αποζημίωσης. «Κανένα θύμα εμπορίας δεν έχει λάβει μέχρι σήμερα αποζημίωση από το κράτος στην Κύπρο», αναφέρουν χαρακτηριστικά οι συντάκτες. Υποδεικνύει, επίσης, ότι θα πρέπει να παρέχεται περαιτέρω κατάρτιση στους εισαγγελείς και τους δικαστές, για να διασφαλιστεί ότι οι υποθέσεις εμπορίας ανθρώπων δεν θα δικάζονται ως αδικήματα που επιβάλλουν ελαφρότερες κυρώσεις.
 
Οι αναφορές αυτές δεν είναι τυχαίες. Αντιθέτως επισημαίνουν το μόνιμο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα αναγνωρισμένα, μέσα από τις διαδικασίες της  Αστυνομίας, θύματα trafficking. Σε μια τέτοια υπόθεση αναφέρθηκε, μιλώντας στον REPORTER, ο δικηγόρος της Cyprus STOP Trafficking Χάρης Σταυράκης. Πρόκειται για την υπόθεση μίας κοπέλας από τη Δομινικανή Δημοκρατία, η οποία προσπαθεί από το 2009 να βρει το δίκαιο της…
 
Η ποινική υπόθεση χάθηκε στο Δικαστήριο και η οργάνωση ανέλαβε την πολιτική αγωγή εκ μέρους της γυναίκας, με στόχο να αποζημιωθεί από τους θύτες. Ωστόσο, παρά την μακρά και επίπονη διαδικασία, το Δικαστήριο αποφάσισε να μην αποδεχθεί ότι πρόκειται όντως για θύμα εμπορίας, παρά το γεγονός ότι είχε αναγνωριστεί μέσα από τις αρμόδιες διαδικασίες. Ακολούθησε κατάθεση έφεσης επί της απόφασης του πρωτόδικου Δικαστηρίου, κατά τη διάρκεια της οποίας ερμηνεύτηκε η νομοθεσία με τέτοιο τρόπο ώστε, επειδή δεν υπήρξε ποινική καταδίκη των θυτών, το θύμα δεν μπορούσε να αποζημιωθεί. Με λίγα λόγια, οι θύτες είναι χωρίς ποινές και δεν κατέβαλαν καν αποζημίωση και ένα αναγνωρισμένο θύμα trafficking αναζητεί το δίκαιο του εδώ και πάνω από μία δεκαετία… «Είμαστε στο στάδιο που μελετούμε για προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, που σημαίνει πως πλέον, εάν επιδικαστούν τυχόν αποζημιώσεις, θα είναι εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας», προσθέτει ο κ. Σταυράκης.
 
«Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι όλοι οι θεσμοί νοσούν, από την αρχή μέχρι το τέλος. Στη θεωρία δεν πιάνει κανένας τους Κύπριους. Υπογράφουν Συμβάσεις, κάνουν δηλώσεις. Στην πράξη τι κάνουν; Πάνε σημειωτόν ή δεν τους ενδιαφέρουν», δηλώνει ο δικηγόρος, αντηχώντας τα λόγια της Ανδρούλας Χριστοφίδου.

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: «Μια την βίασαν δεκατρείς… Εκάμναν σεξ οι στρατιώτες, εβλέπαν οι καμπαρετζιήδες»
 
Τι να πούμε στην GRETA;
Αυτά που μας λέει η Επιτροπή αυτή δεν είναι κάτι που δεν γνωρίζαμε. Είναι η υφιστάμενη κατάσταση που οφείλουμε να βελτιώσουμε. Πολλά έχουν γίνει, το λέει και η GRETA αυτό, αλλά από την άλλη καλεί τη Δημοκρατία με τη μορφή του κατεπείγοντος να διευθετήσει το θέμα της αποζημίωσης στα θύματα, να διευθετήσει στη βάση της Σύμβασης την προθεσμία περίσκεψης, να διευθετήσει τα θέματα των δικαιωμάτων των ανδρών θυμάτων και να διευθετήσει τα θέματα της νομικής συμβουλής προς τα θύματα, τονίζει η κ. Χριστοφίδου.
 
«Με λίγα λόγια μας λέει ότι στους τομείς αυτούς δεν κάναμε τίποτε. Η GRETA λέει ότι η περιουσίες των διακινητών θα πρέπει να κατάσχονται και τα κατασχεθέντα να χρησιμοποιούνται για την αποζημίωση των θυμάτων, όπως σε άλλες χώρες. Λέει, ακόμα, ότι αποδεικτικά στοιχεία για τη ζημιά που υπέστη το θύμα θα πρέπει να παρουσιάζονται στα πλαίσια της ποινικής δίκης. Επίσης ότι η διαδικασία αποζημίωσης θα πρέπει να είναι μέρος της ποινικής δίκης», σημειώνει περαιτέρω.
 
«Μεγάλα θέματα. Εδώ, εξ όσων γνωρίζουμε, γίνονται «μάχες» για να κρατηθούν οι υποθέσεις για εκδίκαση ενώπιον του Κακουργιοδικείου και όχι να υποβαθμίζονται για εκδίκαση στα Επαρχιακά Δικαστήρια», εξηγεί η επίτιμη πρόεδρος της Cyprus STOP trafficking.
 
«Επίσης γνωρίζουμε ότι η συνεργασία της ΜΟΚΑΣ με την Αστυνομία στα θέματα αυτά δεν είναι και τόσο  ανεπτυγμένη. Γνωρίζουμε και για συγκεκριμένη υπόθεση που η Αστυνομία πολέμησε κυριολεκτικά σε θέματα κατασχέσεων περιουσίας κατηγορούμενου – που αν δεν κάνω λάθος ήταν γύρω στο 1 εκατομμύριο – και η ΜΟΚΑΣ αρνήθηκε να προχωρήσει στη διαδικασία για την κατάσχεση αυτής της περιουσίας, προχωρώντας μόνο για 10.000. Άκουσον άκουσον! Και ο Εισαγγελέας της υπόθεσης από την άλλη προσπάθησε να αναστείλει την υπόθεση εναντίον του κατηγορούμενου», προσθέτει. «Άρα τι να πούμε στην GRETA; Ότι είμαστε απρόθυμοι να δουλέψουμε όπως πρέπει; Ότι φοβόμαστε ή βαριόμαστε; Ότι ο σκοπός μας δεν είναι η αποκατάσταση των θυμάτων αλλά να τελειώνουμε γιατί έχουμε πολλή δουλειά;», διερωτάται.
 
«Επιτέλους ας οριστεί κάποιος να συντονίσει σωστά και να πάρει στα χέρια του αυτή την αρρωστημένη κατάσταση που υπάρχει σήμερα. Όλοι κάνουν από ένα μικρό κομματάκι, ίσα για να μην εκτεθούν. Τα θύματα όμως είναι εκεί έξω και υποφέρουν! Ε λοιπόν ας αναλάβει κάποιος την ευθύνη να βγει και να πει ‘Άστε μας ήσυχους για την εμπορία. Δεν μας ενδιαφέρει. Μας ενδιαφέρει το βόλεμα μας. Τι θύματα και κουραφέξαλα μας λέτε. Οι άνθρωποι – οι διακινητές – κάνουν τη δουλειά τους. Δεν θέλουμε να τους πειράξουμε’», καταγγέλλει η κ. Χριστοφίδου.
 
Λόγια μαστίγιο, για όποιον χτίζει στο μυαλό του παραδείσους, να κρύβει την κόλαση αυτών των ανθρώπων, για να αποφύγει να ασχοληθεί. Μόνο που η κόλαση δεν φεύγει λόγω ανικανότητας κι απροθυμίας. Η κόλαση δεν χάνεται λόγω απουσίας μηχανισμών. Δεν θα φύγει το πρόβλημα αν το αγνοήσουμε. Αν δεν κάνουμε σωστά τη δουλειά μας, αν δεν αποκτήσουν οι αρμόδιοι την ορθή κατάρτιση. Δεν θα φύγει άμα καθυστερούμε. Θα φύγει όταν όλα λειτουργήσουν σωστά. Όταν δεν θα έχει πια η GRETA εισηγήσεις και επισημάνσεις, όταν απομονώσουμε τα τέρατα και δώσουμε στα θύματα όσα δικαιούνται. Όταν γίνουμε πιο ανθρώπινοι έναντι ανθρώπων που κάποιοι τους θεώρησαν λιγότερο ανθρώπους…