Ο ρόλος των ΜΚΔ στην κοινωνία, η φωνή αντίδρασης και οι εκτεθειμένες πληροφορίες

Ίσως να μην υπήρξε άλλο θέμα της σύγχρονης πολιτικής επικαιρότητας, που να προκάλεσε τέτοια ομοθυμία από μέρους των πολιτών, η οργή των οποίων παρέσυρε τα κόμματα και προκάλεσε την παραίτηση του Προέδρου της Βουλής και ενός βουλευτή.  Η απαρχή της αντίδρασης των πολιτών, μετά το ντοκιμαντέρ του Al Jazeerra, έγινε στα Μέσα κοινωνικής δικτύωσης και συνεχίστηκε στους δρόμους.
 
Τα Μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αυτή η υπερλεωφόρος πληροφοριών, έγινε γι' αυτό το θέμα η βασική πηγή ενημέρωσης των πολιτών, που διψούσαν να αλιεύσουν όσα περισσότερα στοιχεία μπορούσαν, για μια υπόθεση που έθιξε την τιμή και την αξιοπρέπειά τους. 
 
Η ομόφωνη οργή στα Μέσα κοινωνικής δικτύωσης, λειτούργησε θετικά σε αυτό το θέμα. Ωστόσο σε άλλα, πολίτες καταδικάζονται τάχιστα με την ανάρτηση μόνο και μιας φωτογραφίας, πολλές φορές αδίκως, ενώ με την ίδια ταχύτητα καθορίζεται και η άποψη της κοινής γνώμης. Ποιο ρόλο πρέπει να έχουν τελικά τα Μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ποια είναι τα όριά τους;
 
Μπορούν να συνεισφέρουν θετικά
Ως μια πολύπλευρη λειτουργία που μπορεί να συνεισφέρει με τον δικό της τρόπο, κυρίως θετικά στην κοινωνία σε τέτοιου είδους σκάνδαλα, χαρακτήρισε τα Μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια του Πανεπιστήμιο Κύπρου και Λέκτορας ΜΜΕ & Πολιτισμικών Μελετών, Δρ. Χριστιάνα Καραγιάννη.

«Αρχικά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, λειτουργούν ως εργαλείο διάχυσης πληροφοριών που αφορούν το σκάνδαλο. Αυτό αποτελεί θετικό, γιατί σε μια εποχή που τα ΜΜΕ μπορούν εύκολα να ελεγχθούν και να αποκρύψουν ή να δώσουν λιγότερη προβολή σε ένα τέτοιο θέμα, εξυπηρετώντας έτσι οικονομικά ή και πολιτικά συμφέροντα, τα Μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μπορούν να λειτουργήσουν ως εναλλακτική πηγή πληροφόρησης, αν λάβουμε υπόψη πως με εξαίρεση τα δικτατορικά καθεστώτα τα Μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είναι εργαλεία ελεύθερα προσβάσιμα σε όλους».

Όσον αφορά στον πολιτικό σεισμό που προκάλεσαν οι αποκαλύψεις από το βίντεο του Al Jazeera, αναφορικά με τα χρυσά διαβατήρια η κ. Καραγιάννη, είπε πως «η αστραπιαία διάχυση πληροφοριών που αφορούν το σκάνδαλο λειτούργησε θετικά, προς την ανάπτυξη συζήτησης του θέματος στη δημόσια σφαίρα, αλλά και κατ’ επέκταση την πρόκληση αντίδρασης μεγάλου αριθμού πολιτών, που απ’ όσο είδαμε δεν περιορίστηκε μόνο στο διαδίκτυο, αλλά εκφράστηκε και με τη διοργάνωση διαμαρτυρίας, με τη φυσική παρουσία πολιτών». 
 
Σε κάποιες περιπτώσεις, όμως μια εικόνα στο διαδίκτυο μπορεί να εκθέσει ένα πρόσωπο ή να σχηματίσουν μια άποψη σε ένα απλό πολίτη. Όπως εξηγεί η κ. Καραγιάννη, «ζούμε στην εποχή που η εικόνα, είτε κινούμενη, είτε σταθερή έχει κυρίαρχο ρόλο στην κοινωνία», προσθέτοντας πως «αυτό σίγουρα περιλαμβάνει και τον τομέα της πληροφόρησης. Η εικόνα είναι αρκετή για να προκαλέσει σωστά ή λανθασμένα εντυπώσεις, ερμηνείες, να καθορίσει νοήματα και τελικά να επηρεάσει απόψεις. Το ζήτημα δεν είναι αν κάτι τέτοιο είναι σωστό ή λάθος, αλλά ότι είναι μια πραγματικότητα, την οποία όχι μόνο δεν πρέπει να αγνοήσουμε, αλλά να κατανοήσουμε και τελικά να λάβουμε υπόψιν μας, ειδικά όταν οι δράσεις μας επηρεάζουν το δημόσιο συμφέρον».
 
Ουκ λίγες φορές ο κόσμος επαναστάτησε μέσω των Μέσων κοινωνικής δικτύωσης, δημιουργώντας ομάδες που υποστηρίζουν συγκεκριμένα πιστεύω. Όπως υπέδειξε η κ. Καραγιάννη, «αρκετοί υποστηρίζουν πως αντιδράσεις και διαμαρτυρίες που περιορίζονται στα Μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πιθανόν να λειτουργούν εκτονωτικά και να μην έχουν αρκετή δύναμη, ώστε να φέρουν αποτέλεσμα και να προκαλέσουν κοινωνικές αλλαγές. Διαφωνώ με αυτή την άποψη, αφού αρκετές φορές είδαμε τέτοιες αντιδράσεις να αλλάζουν τη δημόσια συζήτηση αλλά και τις τάσεις σε αυτή και κατ’ επέκταση να επηρεάζουν απόψεις».

Παράλληλα η κ. Καραγιάννη ανέφερε πως «υπάρχουν διαφορετικές επιστημονικές απόψεις στον τομέα των Μέσων κοινωνικής δικτύωσης, για την επίδραση που μπορεί να έχουν οι διαμαρτυρίες ή οι αντιδράσεις πολιτών στα Μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Δεν μπορούμε να σκεφτόμαστε το τι συμβαίνει στα Μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ως κάτι ξεχωριστό από όλα όσα συμβαίνουν στην κοινωνία μας. Τα Μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είναι πολυπλεύρως μπλεγμένα σε όλους τους τομείς μιας κοινωνίας και γι’ αυτό δεν πρέπει να τα αγνοούμε».

Κληθείσα να απαντήσει εάν οι διαμαρτυρίες επηρεάζουν είτε θετικά, είτε αρνητικά τους χρήστες των Μέσων κοινωνικής δικτύωσης, η κ. Καραγιάννη είπε πως «εξαρτάται αρχικά από τον λόγο, για τον οποίο γίνεται μια διαμαρτυρία. Αν λοιπόν πάρουμε το παράδειγμα των αντιδράσεων που προκάλεσαν οι αποκαλύψεις του Al Jazeera, για το σκάνδαλο με τα χρυσά διαβατήρια, νομίζω ότι δεν μπορεί κανένας να αμφισβητήσει πως ο ρόλος των Μέσων κοινωνικής δικτύωσης, είναι μέχρι τώρα θετικός», υποδεικνύοντας πως «σε μια άλλη εποχή πριν τα Μέσα κοινωνικής δικτύωσης αναπτυχθούν και προβούν σε μια τέτοια αποκάλυψη σκανδάλου, πιθανόν να μην είχε τόση προβολή αλλά ακόμα και να αποσιωπάτο σε μια χώρα όπως η Κύπρος. Αν θα συνεχίσει να είναι θετικός ο ρόλος τους θα εξαρτηθεί από το αν η φωνή της αντίδρασης, κατά της διαφθορά θα συνεχίσει να είναι κυρίαρχη στη δημόσια συζήτηση μέχρι όντως να έρθει η κοινωνική αλλαγή σε αυτό τον τομέα».

Ερωτηθείσα εάν στα Μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πρέπει να υπάρχουν όρια κι εάν μέσω αυτών στιγματίζονται ή διασύρονται λάθος άνθρωποι, η κ. Καραγίαννη ανέφερε πως «πάντα ήταν πιθανό κάτι τέτοιο και πριν την ύπαρξη των Μέσων κοινωνικής δικτύωσης», προσθέτοντας πως στα Μέσα κοινωνικής δικτύωσης υπάρχουν όρια.

«Τα όρια είναι πάντα οι νόμοι που ισχύουν σε μια κοινωνία, αφού αυτοί οι ίδιοι νόμοι, όχι μόνο αφορούν και τη δράση μας στο διαδίκτυο, αλλά καλό είναι να γνωρίζουμε πως έχουν ψηφιστεί και επιπλέον νόμοι, ώστε να καλύπτουν παραθυράκια που πιθανόν να δημιούργησε η εμφάνιση του διαδικτύου. Αν η αντίδραση λοιπόν, εμπίπτει στο πλαίσιο που ορίζει το νομικό πλαίσιο τότε πρέπει να δεχθούμε το γεγονός, πως το άτομο μπορεί να εκφράζεται ελεύθερα, όπως αυτό επιθυμεί ακόμη κι αν διαφωνούμε με αυτόν τον τρόπο έκφρασης. Αν δεν τίθεται θέμα παραβίασης νόμου ή κανονισμών, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε ως χρήστες των Μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αν διαφωνούμε με το πως εκφράζει κάποιος την άποψη του, είναι να αποδυναμώσουμε τη φωνή του, αντιδρώντας σε αυτή ή ακόμα και αποκλείοντας την από το δικό μας ή από όποιο άλλο δίκτυο θεωρούμε σημαντικό για εμάς».

Τέλος, η κ. Καραγιάννη επεσήμανε πως αυτό που μπορεί να περιορίσει κάποιος είναι ο τρόπος  που χρησιμοποιεί τα Μέσα κοινωνικής δικτύωσης, « για να επηρεάσει την επίδραση που μπορεί να έχουν αυτά τόσο στον ίδιο, όσο και στην κοινωνία ευρύτερα. Ο τρόπος χρήσης των Μέσων κοινωνικής δικτύωσης περιλαμβάνει πολλά χαρακτηριστικά, όπως για παράδειγμα αν ο χρήστης δημοσιεύει πληροφορίες, τι είδους πληροφορίες, πόσο συχνά, με ποιους τις μοιράζεται, ποιο το δίκτυο του, αλλά και με ποιο τρόπο λαμβάνει ή εκτίθεται σε πληροφορίες που δημοσιεύονται, όπου και πάλι ισχύουν τα ίδια χαρακτηριστικά. Άρα, ανάλογα με τον τρόπο χρήσης, ένας χρήστης μπορεί να δυναμώσει ή να αποδυναμώσει τη δική του φωνή ή τις φωνές».

Δειτε Επισης

Διαμαρτυρία φοιτητών ΤΕΠΑΚ για μεταφορά μαθημάτων στην Πάφο
Παραβίαση ενωσιακού δικαίου για εργοδότηση ναυαγοσωστών καταγγέλλει η Ισότητα
Aπαγόρευση χρήσης βεγγαλικών και ρίψης πυροτεχνημάτων ζητά το Terra Cypria
Δημόσια διαβούλευση για νομοσχέδιο που ρυθμίζει τις πρωτοβουλίες πολιτών
Παράπονα στην Eπ. Προστασίας για τη νομιμότητα λειτουργείας κλειστών κυκλωμάτων σε ιδιωτικά νηπιαγωγεία
Διαβεβαιώσεις Αρχής Ηλεκτρονικής Υγεία-«Εντατική εργασία για Α’ φάση Εθνικού Σημείου Επαφής»
Σκαρφαλώνει στους 37 βαθμούς η θερμοκρασία-Δεν υποχωρεί η σκόνη
Πώς τοποθετούνται οι συνταξιούχοι για το πασχαλινό επίδομα-«Ούτε οι μισοί δεν θα το πάρουν»
Δίνει μάχη με το χρόνο το ΥΠΑΝ για αντιμετώπιση της παραβατικότητας στα σχολεία-Οι δύο δράσεις στα σκαριά
Ο Μητροπολίτης Πάφου δώρισε λάδι και πουργούρι για πολύτεκνες οικογένειες για το Πάσχα