Αυτά είναι τα μέτρα του Υπ. Παιδείας για στήριξη των πολιτιστικών δραστηριοτήτων

Το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας ανακοίνωσε προχτές μια σειρά κατευθύνσεων πολιτικής και άμεσων μέτρων, προσαρμοσμένων στις έκτακτες συνθήκες κρίσης, για τη στήριξη των φορέων πολιτιστικής δραστηριότητας και των δημιουργών. Άμεσος στόχος είναι να συμβάλουμε στην αντιμετώπιση των πολύ σοβαρών επιπτώσεων της πανδημίας του κορωνοϊού στον χώρο του πολιτισμού.
 
Για τον σκοπό αυτό έχουν τεθεί τέσσερις γενικές κατευθύνσεις. Πρώτον, να διασφαλιστεί η λειτουργική συνέχεια του υφιστάμενου πολιτιστικού ιστού, μέσω στήριξης των συγκεκριμένων φορέων και οργανισμών. Δεύτερο, να εξασφαλισθεί κάποια οικονομική στήριξη των δημιουργών και άλλων απασχολούμενων στον τομέα του πολιτισμού, λαμβανόμενου υπόψη και του γενικού σχεδίου που εφαρμόζει η Κυβέρνηση στηρίζοντας την απασχόληση και τα εισοδήματα του συνόλου εργαζόμενων -στους οποίους βεβαίως συμπεριλαμβάνονται όσοι απασχολούνται στον χώρο του πολιτισμού. Τρίτο, να ενισχυθούν οικονομικά οι συντελεστές προγραμματισμένων εκδηλώσεων που επηρεάζονται από την κρίση. Τέταρτο, να αναζητηθούν τρόποι προώθησης της πολιτιστικής δραστηριότητας ακόμα και στη διάρκεια ισχύος των ειδικών περιοριστικών μέτρων.
 
Με αυτό τον τρόπο, στηρίζεται η λειτουργία των τεσσάρων Στεγών Γραμμάτων και Τεχνών σε όλες τις πόλεις, των δυο Στεγών Χορού, του θεάτρου Ριάλτο στη Λεμεσό, του Ιδρύματος Πολιτιστικής Δημιουργίας για Παιδιά και Νέους, του Κέντρου Μουσικής Πληροφόρησης του Οργανισμού «Paphos Aphrodite Festival», των Βιβλιοθηκών Πόλεων και μεγάλων αστικών κέντρων (28 δημοτικές βιβλιοθήκες), των κοινοτικών βιβλιοθηκών και του Μουσείου Λαϊκής Τέχνης.
 
Ανακοινώθηκαν σχεδιασμοί που αφιερώνουν το σύνολο των διαθέσιμων οικονομικών πόρων για να αντιμετωπισθούν απώλειες στους τομείς πολιτιστικής δημιουργίας με διάφορους τρόπους ή ακόμα και διάθεση επιπλέον κονδυλίου σε περιπτώσεις όπως π.χ. για την αγορά έργων τέχνης.
 
Δεν υπάρχει όμως λόγος να επαναλάβουμε τα μέτρα και τις κατευθύνσεις δράσης που έχουν ανακοινωθεί μέσα από μια προσπάθεια σφαιρικής αντιμετώπισης και στήριξης του πολιτισμού, στο μέτρο των δυνατοτήτων που έχουμε.
 
Χρειάζεται όμως να επισημάνουμε ότι η χθεσινή ανακοίνωση του ΑΚΕΛ με την οποία περισσότερο επικρίνει την Κυβέρνηση παρά στηρίζει πραγματικά τον κόσμο του πολιτισμού, χαρακτηρίζεται από κάποιους ανακριβείς ή και άστοχους ισχυρισμούς.
 
Κατ΄αρχάς δεν μπορεί να δεχτούμε μομφή για καθυστέρηση στη λήψη μέτρων, τη στιγμή που το ΑΚΕΛ έρχεται στις 8 Απριλίου να επικρίνει μέτρα που το Υπουργείο είχε ανακοινώσει από την προηγούμενη μέρα, στις 7 Απριλίου. Αν το Υπουργείο έχει καθυστερήσει, το ΑΚΕΛ καθυστέρησε ακόμα περισσότερο, αφού ασχολήθηκε με το ζήτημα μόνο για να επικρίνει τα μέτρα και τις ενέργειες που ήδη είχε ανακοινώσει η Κυβέρνηση.
 
Όσον αφορά στις επικρίσεις και τις συστάσεις για οικονομικά μέσα που θα κινητοποιηθούν, υπενθυμίζουμε στο ΑΚΕΛ ότι η Κυβέρνηση εφαρμόζει σήμερα μια δέσμη μέτρων χωρίς κανένα προηγούμενο στα χρονικά, με ασύγκριτα περισσότερους πόρους από ό,τι ποτέ στο παρελθόν και στηρίζει την απασχόληση και τα εισοδήματα 240 χιλιάδων εργαζομένων –που συμπεριλαμβάνει όλους τους εργαζόμενους στη βάση των εισφορών στο σύστημα Κοινωνικών Ασφαλίσεων και, επομένως, και τους εργαζόμενους στον χώρο του πολιτισμού.
 
Η πανδημία που μας απειλεί και η κρίση που αντιμετωπίζουμε εξαιτίας της είναι μια εξαιρετικά σοβαρή υπόθεση που δεν αφήνει περιθώρια για αντεγκλήσεις σαν αυτές που και τώρα προσπαθεί να προκαλέσει το ΑΚΕΛ.
 
Θεωρούμε εξάλλου ότι ο πολιτισμός και ο σεβασμός που οφείλουμε στους δημιουργούς, καλλιτέχνες και άλλους επαγγελματίες στον χώρο του πολιτισμού, οι οποίοι δοκιμάζονται από την κρίση, δεν προσφέρονται για κομματικής λογικής υπολογισμούς και σκοπιμότητες.
 
Είναι προτιμότερο να συγκεντρωθούμε στην προσπάθεια να στηρίξουμε όσο καλύτερα μπορούμε την πολιτιστική δημιουργία, με σοβαρότητα, μέσα από μια ορθολογική προσέγγιση και χωρίς εξαγγελίες που μπορεί να ακούγονται πολύ θελκτικές, αλλά δεν έχουν πραγματικό αντίκρυσμα.
 
Μη ουσιαστικά, τα μέτρα στήριξης του Πολιτισμού
Την ώρα που καθολική άπνοια στα πολιτιστικά δρώμενα στην Κύπρο και διεθνώς, προκαλεί η εξάπλωση της ασθένειας COVID – 19, αφήνοντας ανοχύρωτους οικονομικά δεκάδες δημιουργούς, το απόγευμα της Τρίτης 7 Απριλίου ο Υπουργός Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας, Πρόδρομος Προδρόμου ανακοίνωσε μέτρα στήριξης του πολιτισμού και των ανθρώπων του. Στα μέτρα, φορείς και καλλιτέχνες εντοπίζουν κενά, αδυναμίες και ελλείψεις, ενώ κάποιοι θεωρούν ότι διαχρονικά η κρατική επιχορήγηση προς τις τέχνες λειτουργεί ως κίνηση κάποιου είδους ελεημοσύνης.
 
Το Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΚΥΠΕ) συνομίλησε και αποτύπωσε την πρώτη εκτίμηση για τα μέτρα αυτά από το Επιμελητήριο Καλών Τεχνών Κύπρου, την Ενωση Σκηνοθετών Κύπρου, τον πανεπιστημιακό και πιανίστα, Δρ Νικόλα Κωσταντίνου και τον ηθοποιό, Βαλεντίνο Κόκκινο.
 
Δηλώνουν ότι αισθάνονται αδικημένοι διαχρονικά για τον τρόπο που οι εκάστοτε κυβερνήσεις αντιμετωπίζουν τους ανθρώπους των τεχνών, ενώ δεκάδες καλλιτέχνες απέστειλαν ήδη επιστολή -  απάντηση στον ΥΠΠΑΝ στα μέτρα που εξήγγειλε την περασμένη Τρίτη, με τις δικές τους προτάσεις, ευελπιστώντας ότι αυτή τη φορά θα βρουν ευήκοον ους.
 
Η Πρόεδρος της Ενωσης Σκηνοθετών Κύπρου, Ελενα Αλωνεύτη, δήλωσε ότι «με αφορμή τα μέτρα που εξαγγέλθηκαν από το ΥΠΠΑΝ, αναζωπυρώνεται επιτέλους το θέμα της  υποστήριξης των τεχνών από το κράτος, δίνοντας μας ελπίδες για μια καινούργια αρχή, είναι όμως φανερό ότι τα μέτρα που εξαγγέλθηκαν δεν είναι στοχευμένα παρά μόνο γενικές προτάσεις που αδυνατούν να καλύψουν τις ανάγκες όλων των τομέων του πολιτισμού».
 
«Αναμένουμε μια σοβαρή και ουσιαστική οικονομική στήριξη με πιο στοχευμένα μέτρα από την κυβέρνηση γιατί διαχρονικά στην Κύπρο η κρατική επιχορήγηση προς τις τέχνες λειτουργεί ως κίνηση κάποιου είδους ελεημοσύνης αντί μια κίνηση που τιμά το ίδιο το κράτος», σημείωσε η κ. Αλωνεύτη.
 
Είπε ότι  «ο πολιτισμός μπορεί να γίνει ένα αποτελεσματικό εργαλείο για την πρόοδο, την ανάπτυξη και την προώθηση μιας χώρας, ωστόσο, χωρίς μια σταθερή δέσμευση, ο οπτικοακουστικός τομέας στην Κύπρο δεν θα μπορέσει να ανακάμψει από το αντίκτυπο της κρίσης που έφερε η πανδημία».
 
Καταλήγοντας δήλωσε ότι «η Ένωση Σκηνοθετών Κύπρου ζητά από το κράτος εδώ και χρόνια την επιτακτική ανάγκη αύξησης του κονδυλίου χρηματοδότησης παραγωγών, την απαραίτητη δημιουργία μιας κινηματογραφικής πολιτικής και παιδείας, τη στελέχωση του τμήματος κινηματογράφου των Πολιτιστικών Υπηρεσιών και την κατοχύρωση του επαγγέλματος του σκηνοθέτη, το οποίο ακόμα δεν αναγνωρίζεται επίσημα στην Κύπρο».
 
Η Πρόεδρος του Επιμελητηρίου Καλών Τεχνών Κύπριου (ΕΚΑΤΕ) Κατίνα Κώστα δήλωσε ότι το Επιμελητήριο μετά και την εξαγγελία των μέτρων από τον αρμόδιο Υπουργό αποτάθηκε στα μέλη του με σκοπό να καταρτιστεί κατάλογος για το ποια από αυτά έχουν τις εικαστικές τέχνες ως βιοποριστικό τους επάγγελμα.
 
Πρόσθεσε ότι αφού συγκεντρωθούν τα απαραίτητα στοιχεία θα σταλεί επιστολή στις Πολιτιστικές Υπηρεσίες με τα ονόματα των καλλιτεχνών που επηρεάζονται άμεσα ώστε να τύχουν της απαραίτητης οικονομικής στήριξης αυτή τη δύσκολη συγκυρία με τον κορωνοϊό να έχει ουσιαστικά σταματήσει κάθε πολιτιστική δραστηριότητα.
 
Ο ηθοποιός Βαλεντίνος Κόκκινος δήλωσε ότι «τα μέτρα που ήδη ανακοίνωσε η Κυβέρνηση σχετικά με τη στήριξη του πολιτισμού έχουν σοβαρά κενά και μεγάλες ελλείψεις και δεκάδες καλλιτέχνες έχουν συνυπογράψει μία επιστολή προς τον Υπουργό Παιδείας και Πολιτισμού και του προτείνουν μία σειρά από άμεσα, ρεαλιστικά, πολύπλευρα μέτρα για ουσιαστική στήριξη του πολιτισμού και των δημιουργών του».
 
«Ελπίζουμε πως ο Υπουργός θα εξετάσει σοβαρά τα αιτήματα όλων των καλλιτεχνών και θα προβεί στις κατάλληλες δράσεις, ευέλικτες και μη γραφειοκρατικές ανάλογες με αυτές που του προτείνονται στην επιστολή που του έχει σταλεί» είπε ο κ. Κόκκινος.
 
Σημείωσε ότι «επιτέλους, η πολιτεία θα πρέπει να αντιληφθεί τη σημαντικότητα του Πολιτισμού στον δημόσιο διάλογο, στην οικονομία, στην παιδεία και κυρίως στην ταυτότητά μας. Είμαστε ο Πολιτισμός μας, ας μην το ξεχνάμε!».
 
Όπως είπε ο κ. Κόκκινος, «οι μέρες που ζούμε είναι πρωτόγνωρες και ιδιαίτερες και είμαστε όλοι αντιμέτωποι τόσο με μια πανδημία όσο με πρωτοφανείς συνθήκες διαβίωσης όπως π.χ. ο αυτοπεριορισμός» και μέσα σε αυτά τα πλαίσια, «ζωντανές εκδηλώσεις και παραστάσεις έπρεπε είτε να ακυρωθούν είτε να αναβληθούν επ’ αόριστον, ενώ οι περισσότεροι πολιτιστικοί χώροι αναγκάστηκαν να κλείσουν τις πόρτες τους».
 
Ανέφερε, κλείνοντας, ότι «οι δημιουργοί επηρεάζονται σοβαρότατα από τη διακοπή των παραγωγών και σε τομείς όπως το θέατρο, η τηλεόραση, ο κινηματογράφος, το χοροθέατρο, που χαρακτηρίζονται είτε από ολιγόμηνες συμβάσεις εργασίας είτε από αυτοαπασχόληση, σε συνδυασμό με μικρή ή καθόλου πρόσβαση σε κοινωνικές παροχές, η απώλεια εισοδήματος αποτελεί άμεση απειλή για την ίδια την ύπαρξη των δημιουργών, πολλοί από τους οποίους πάλευαν να επιβιώσουν πολύ πριν την τρέχουσα κατάσταση έκτακτης ανάγκης».
 
Ο Δρ Νικόλας Κωσταντίνου δήλωσε ότι «αν και τα μέτρα που έχει προτείνει ο Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού είναι βοηθητικά σε αυτούς τους φορείς και καλλιτέχνες, οι οποίοι βρίσκονται εκτεθειμένοι οικονομικά, δυστυχώς εμπίπτουν, όπως και οι άλλες σποραδικές προσπάθειες της κυβέρνησης, σε μία εφήμερη προσπάθεια του κράτους να ‘ρίξει ψωμί στους πεινασμένους’».
 
«Δυστυχώς, τα μύρια προβλήματα που αντιμετωπίζει η καλλιτεχνική κοινότητα στην Κύπρο, δεν λύνονται με αυτούς τους τρόπους και δυστυχώς, η Κύπρος αρνείται, ακόμη, να αντιληφθεί ότι οι καλλιτέχνες ενός τόπου είναι οι πνευματικοί πατέρες του, η ιστορία του και το μέλλον του. Αυτοί είναι που προσφέρουν στην κοινωνία το δικαίωμα της κριτικής σκέψης, το δικαίωμα συμμετοχής του στον πολιτισμό και το δικαίωμα του για μια ανώτερη πνευματική ύπαρξη», είπε ο κ. Κωσταντίνου.
 
Πρόσθεσε ότι «το να δίνεις λίγα χρήματα για να απασχολήσεις τους καλλιτέχνες και να τους κρατήσεις ‘ήσυχους’ είναι τουλάχιστον ντροπή, διότι ούτε το 15% των δυνατοτήτων μας δεν μπορούμε να προσφέρουμε με τις παρούσες συνθήκες με τις οποίες πρέπει ένας καλλιτέχνης να επιβιώσει στην Κύπρο».
 
Όπως είπε ο κ. Κωνσταντίνου, «είναι ακόμη αδιανόητο το γεγονός ότι ο καλλιτέχνης δεν έχει καν νομική υπόσταση στην Κύπρο και το κράτος δεν αντιλαμβάνεται τις υπεράνθρωπες προσπάθειες που χρειάζεται να καταβάλει ένας καλλιτέχνης για να παράγει ψηλού επιπέδου καλλιτεχνικό έργο».
 
Το κράτος, συνέχισε, αναγκάζει τον καλλιτέχνη, «να θεωρεί την τέχνη του ως χόμπι, και να αναλώνεται πολλές φορές σε καθημερινότητες και σε ασχολίες που θα του αποφέρουν λίγα χρήματα για να μπορέσει μετά να τα επενδύσει για να κάνει το ‘χόμπι’ του και να βρίσκεται και κατά-χρεωκοπημένος στο τέλος».
 
«Η τέχνη είναι ανάγκη, και όχι επιλογή, για ένα πραγματικό και αληθινό καλλιτέχνη» σημείωσε ο Κύπριος πιανίστας για να προσθέσει ότι «χρειαζόμαστε, γενικά καλύτερη στήριξη, καλύτερα κανάλια να απευθύνουμε την τέχνη μας στον κόσμο, καλύτερες υποδομές και καλύτερη συντήρηση εξοπλισμού, αλλά κυρίως, χρειαζόμαστε σεβασμό για αυτά που τόσο απλόχερα προσφέρουμε στην κοινωνία και στον συνάνθρωπό μας».