Τα χωριά-φάντασμα, τα Λιβάδια με τους τρεις κατοίκους και… η ιστορία που χάνεται

07:12 - 09 Φεβρουαρίου 2020

ΤΟΠΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Το πράσινο που αντικρίζει κάποιος στο δρόμο προς το βουνό της Μαδαρής, ατελείωτο. Ο δρόμος ανηφορικός. Μέσα από το πράσινο, διακρίνονται κάποια σπίτια. Σπίτια παλιά, εγκαταλειμμένα. Σπίτια με ιστορία, αλλά κανένας να τη διηγηθεί.

Λαγουδερά, Σαράντι, Λιβάδια, Άλωνα, Πολύστυπος, Αληθινού, Αμίαντος. Χωριά γραφικά, στα βουνά που θυμίζουν Κύπρο του περασμένου αιώνα. Χωριά που δυστυχώς, όσο περνά ο χρόνος ερημώνουν. Τα χωριά της Πιτσιλιάς, που κάποτε έσφυζαν από ζωή, έχουν πλέον ελάχιστους κατοίκους.

Οι λίγοι που αποφάσισαν να μείνουν στα χωριά, είναι ηλικιωμένοι. Οι νέοι τους επισκέπτονται μια φορά την εβδομάδα, όταν οι συνθήκες το επιτρέπουν. Μόνοι τους, μακριά από τις ανέσεις των πόλεων. Μόνη παρέα τους η τηλεόραση.

Το γραφικό χωριό της Μαδαρής που ερήμωσε…
Στη βόρεια Μαδαρή, είναι χτισμένο το Σαράντι, το χωριό που είναι γνωστό για τους πεύκους και τις φουντουκιές του. Ένα μέρος με πλούσια φυσική ομορφιά, αλλά χωρίς πολλούς κατοίκους.

Μπαίνοντας στο χωριό, βλέπεις να βγαίνει από τα λιγοστά σπίτια, καπνός από το αναμμένο τζάκι. Στο ανήφορο μια ταβέρνα ετοιμάζεται για τους πελάτες της Κυριακής. Καθισμένος δίπλα στο αναμμένο τζάκι, με το βλέμμα στο πάτωμα, ο κ. Ανδρέας ένας από τους ελάχιστους μόνιμους κατοίκους του χωριού.

Τον πλησιάζω και αρχίζουμε τη συζήτηση. Ο κ. Ανδρέας, εξηγεί πως αυτός και η γυναίκα του είναι από αυτούς που απέμειναν στο χωριό. Υπάρχουν ακόμη λίγες οικογένειες, στο χωριό, ανάμεσά τους και ένας ιερέας.

«Τα Σαββατοκύριακα, έχουμε επισκέπτες, αλλά τις καθημερινές εν έχουμε πολλούς. Οι κάτοικοι του χωρκού είναι μεγάλης ηλικίας. Η καθημερινότητά μας είναι απλή. Έχουμε τα χωράφκια μας, τα δέντρα μας, τωρά θα αρχίσει και το κλάδεμα. Έχουμε φουντουκιές, αμπέλια και άλλα δέντρα».

Η κουβέντα, έρχεται στα καθημερινά ψώνια και στις ανάγκες του σπιτιού. Αναφέρει πως πλέον δυσκολεύεται να πάει στην Περιστερώνα για ψώνια.

«Στο χωριό εν έχουμε τίποτε. Ούτε μπακάλικο, ούτε κασάπη, τίποτε. Παλιότερα, πήγαινα κάθε Παρασκευή στην Περιστερώνα και έπιανα ότι εχρειάζομουν. Όταν εδούλεφκα, επήεννα και ψώνιζα κάθε Παρασκευή απόγευμα, που εφέρναν φρέσκα φθαρτά και φρούτα. Τωρά, δεν μπορώ να το κάμω. Είναι δύσκολο να οδηγώ τη νύχτα. Πηγαίνω κάθε οκτώ μέρες. Είναι και μακριά. Χρειάζομαι 30 λεπτά για να πάω και 30 λεπτά για να έρθω πίσω. Όταν δεν μπορώ να πάω, μου τα φέρνουν τα παιδιά μου, που έρχονται από τη Λευκωσία», κατέληξε ο κ. Ανδρέας.

Τα Λαγουδερά των πενήντα κατοίκων
Ο δρόμος από το Σαράντι προς την Παναγία του Άρακα, ανηφορικός. Μια εκκλησία του 12^ου αιώνα, βρίσκεται μεταξύ των χωριών Σαράντι και Λαγουδερά. Η εκκλησία, θεωρείται από τις πιο σημαντικές βυζαντινές εκκλησίες στην Κύπρο και συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.

Λίγα μέτρα πιο κάτω, τα Λαγουδερά. Άλλο ένα χωριό που παλιά ήταν γεμάτο κόσμο, πλέον έχει ερημώσει. Στο δρόμο για την πλατεία του χωριού, βλέπω μια κυρία να μιλά με τους γείτονες της. Τη ρωτώ αν θέλει να μου μιλήσει. Δέχεται και ανοίγει το σπίτι της.

Η κυρία Ελένη, κάθεται στην πολυθρόνα της. Η τηλεόραση παίζει στο βάθος. Λέει ότι είναι η μόνη της παρέα τις καθημερινές, που δεν έρχονται τα παιδιά της.

«Όλη μέρα είμαι μόνη μου, μέσα στο σπίτι, επειδή τωρά εν κρυάδες και πονώ και τα πόδια μου. Τα παιθκιά μου λαλούν μου “μανά να σε σηκώσουμε να σε πάρουμε κάτω, να μεν είσαι μόνη σου”. Εν δύσκολα να είμαι δαμέ μόνη μου. Για να πάμε στο γιατρό, στην Κυπερούντα, πρέπει να κάμουμε το γυρό του βουνού, να πάμε Σαράντι, Λαγουδερά, Λιβάδια, Πολύστυπο, Άλωνα και μετά να πάμε Κυπερούντα. Θέλεις μισή ημέρα να πάεις και να έρτεις».

Η ίδια σημείωσε πως τα παιδιά της έρχονται και την βλέπουν. Αυτά της φέρνουν και τα ψώνια.

«Εμείς δαμέ εν έχουμε ούτε μπακάλικο. Έχουμε μόνο την Ελευθερία στον Πολύστυπο και έρκεται και φέρνει μας πράματα, όταν της ζητήσουμε. Οι χωρκανοί παν άλλοι στην Περιστερώνα, άλλοι αλλού. Εν τζιαι είμαστε πολλοί. Πενήντα άτομα εμείναμε».

Στην ερώτηση εάν σκέφτεται να εγκαταλείψει τα Λαγουδερά και να φύγει, τόνισε «εν να φύω, εν να μείνω δαμέ μόνη μου; Εν να με πάρει ο γιος μου κάτω. Χτίζει ένα δωμάτιο στο σπίτι του, για μένα τζιαι θα πάω να ζήσω μαζί του».

Η άλλη πλευρά του βουνού…
Ο ανηφορικός δρόμος συνεχίζει. Στην άλλη πλευρά του βουνού, υπάρχουν κι άλλα γραφικά χωριά, με τη δική τους ιστορία. Αληθινού, Λιβάδια, Πολύστυπος, Άλωνα.

Ο δρόμος για τα Λιβάδια είναι μέσα στο πράσινο. Λίγο πριν το χωριό, διακρίνεις λίγα σπίτια, μετρημένα στα δάκτυλα. Είναι το χωριό Αληθινού, ή μάλλον ό,τι απέμεινε από αυτό.

Λίγα μέτρα πιο πάνω, τα Λιβάδια. Στη μέση του χωριού η εκκλησία και απέναντι ένα καφενείο. Λίγο πιο πάνω το σπίτι του ιδιοκτήτη του, του Βαγγέλη. Ανηφορίζοντας για την αυλή του σπιτιού του, τον βλέπεις να παίζει με τα ζώα του, τα οποία υπεραγαπά. Άλλωστε, είναι και η μόνη του συντροφιά, αφού το χωριό μετρά… τρεις μόνο κατοίκους.

Ο Βαγγέλης, καθ’ όλη τη διάρκεια της κουβέντας μας φρόντιζε τα ζώα του. Καθάρισε το χώρο που μένουν, τους έβαλε φαγητό και νερό και στη συνέχεια κάθισε στο σκαμνί του και άρχισε να αρμέγει τις κατσίκες του.

«Καθημερινά είμαι με τα ζώα μου. Το πρωί θα ξεκινήσω με το καθάρισμα τους, θα τα βγάλω έξω να βοσκήσουν, θα καθαρίσω τον τόπο τους και μετά πάω στα χωράφια. Έχει πολλές δουλειές το χωριό. Φυσικά πάω και στη δουλειά μου και έρχομαι. Για εμένα, που αγαπώ το χωριό και μου αρέσει δεν είναι κουραστικό το πήγαινε-έλα, αφού καθημερινά πηγαίνω στη Λευκωσία, κάνω και τα ψώνια μου και τα φέρνω στο χωριό. Δεν υπάρχει τίποτα εδώ, είμαστε απομονωμένο χωριό. Ποτέ όμως δεν σκέφτηκα να φύγω από το χωριό. Όσες δυσκολίες και να υπάρχουν, δεν αλλάζω χωριό».

Στο χωριό μένει ο Βαγγέλης και δύο άλλες αδελφές. Είναι οι μόνιμοι κάτοικοι των Λιβαδιών.

«Όλοι έχουν φύγει. Έχουν μετακομίσει πιο κάτω. Τα χωριά εδώ διαλυθήκαν και θα διαλυθούν. Κανένας δεν έρχεται για επίσκεψη. Έρχονται μια φορά το χρόνο, στις γιορτές του Πάσχα και μετά μια εβδομάδα τον Αύγουστο και δεν ξαναέρχονται».

Η ιστορία χάνεται…

Η ιστορία που κρύβουν τα βουνά της Μαδαρής, είναι μεγάλη. Δυστυχώς, έχουν μείνει ελάχιστοι που την γνωρίζουν και μπορούν να την διηγηθούν. Τα χωριά σιγά-σιγά σβήνουν. Μια Κύπρος τόσο ίδια και τόσο διαφορετική...

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Τα χωριά-φάντασμα, τα Λιβάδια με τους τρεις κατοίκους και… η ιστορία που χάνεται

Ροη Ειδησεων

Οκτώ διαμερίσματα έναντι ξενοδοχείου "Four Seasons"

Δύο επαύλεις με θέα τη θάλασσα στην Πόλη Χρυσοχούς

Έπαυλη 3ων υπνοδ. με πισίνα στα Κούκλια

Εξοχική κατοικία 3ων υπνοδ. στον Πρωταρά

Δειτε Επισης