Ο ήρωας μαθητής που δολοφόνησαν οι Άγγλοι πέντε μήνες μετά την εισβολή

 
Η απόφαση αυτή ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων, τόσο σε πολιτικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Πέντε μόλις μήνες μετά την Εισβολή και με τον τόπο πλήρως αποδομημένο, με την κυπριακή κοινωνία σε αποσύνθεση, το ποτήρι της οργής ξεχείλισε.
 
Χιλιάδες νέοι και νέες της Κύπρου οργάνωσαν αυθόρμητες εκδηλώσεις διαμαρτυρίας που παρόμοιες τους δεν είχε ξαναδεί  ο τόπος εκείνη την εποχή.
 
Έγραφαν οι εφημερίδες της εποχής:
«Θύελλα διαμαρτυριών ξεσήκωσε η απόφαση της Αγγλίας όπως οι Τουρκοκύπριοι «πρόσφυγες» μεταφερθούν από τη Βάση της Επισκοπής εις την Τουρκία και από εκεί στις βόρειες κατεχόμενες περιοχές. Το αντι-βρετανικό αίσθημα μεταξύ του Κυπριακού ελληνισμού, κορυφώθηκε η οργή δε και η αγανάκτηση εκφράστηκε δια διαφόρων μαχητικών εκδηλώσεων», έγραφε το φύλο του Φιλελευθέρου της 16ης Ιανουρίου.
 
«Οι διχοτόμοι άρχισαν ΄τώρα να δολοφονούν. Ένας μαθητής σκοτώθηκε και πολλοί άλλοι τραυματίστηκαν, σε σκληρές συγκρούσεις με βρετανικά στρατεύματα στην περιοχή της βάσεως Ακρωτηρίου, κατά τη διάρκεια εκδηλώσεων έντονης αντιδράσεως ολόκληρου του Κυπριακού λαού, στην απόφαση της βρετανικής κυβέρνησης, όπως επιτρέψει να μεταφερθούν στην Τουρκία και από εκεί στα κατεχόμενα εδάφη οι αυτοπροσφυγοποιηθέντες Τουρκοκύπριοι στη βάση ακρωτηρίου», έγραψε την επόμενη ημέρα η εφημερίδα «Τα ΝΕΑ».
 
Και συνέχιζε: «Νεκρός είναι ο πρόσφυγας Πανίκκος Δημητρίου 18 χρόνων από τον Άγιο Μέμνωνα Αμμοχώστου μαθητής της έκτης τάξης του Λανιτείου Γυμνασίου Λεμεσού. Ούτος καταπλακωθεί από βρετανικό τεθωρακισμένο κατά την διάρκεια μαχητικής διαδηλώσεως, στην είσοδο της βάσεως Ακρωτηρίου.
 
Συγκρούσεις μεταξύ διαδηλωτών και αγγλικών στρατευμάτων, σημειώθηκαν και στο Τρόοδος όπου Landover  το οποίο οδηγούσε Άγγλος στρατιώτης προσπάθησε να διέλθει δια μέσου της μαθητικής διαδηλώσεως.
 
Οι διαδηλωτές σε ένδειξή διαμαρτυρίες για την βρετανική στάση, έκαψαν μια βρετανική σημαία και μια τουρκική για να ακολουθήσουν αμέσως τα αντίποινα των Άγγλων στρατιωτών που άρχισαν να ρίχνουν εναντίον των διαδηλωτών δακρυγόνα. Και να χρησιμοποιούν πυροσβεστικές αντλίες για να διαλύσουν τη διαδήλωση. Οι Άγγλοι είχαν λάβει όλοι θέσεις μάχης τόσο στα άρματα όσο και στον δρόμο που οδηγούσε στις βάσεις.
 
Με λιθοβολισμούς και εμπρησμούς απάντησαν στην προκλητική ενέργεια των Άγγλων στρατιωτών οι διαδηλωτές.
 
Τραγική ήταν η μοίρα του γενναίου διαδηλωτή Πανίκου Δημητρίου», κατέληγε το ρεπορτάζ της εφημερίδας.
 
Η μαρτυρία του Μάριου Καϊσή
Για τα όσα συνέβησαν εκείνη την ημέρα, μίλησε στον REPORTER ο Μάριος Καϊσής. Ο κ. Καϊσής ήταν τότε εκ των πρωτεργατών των δυναμικών εκδηλώσεων διαμαρτυρίας, αφού διατελούσε πρόεδρος των μαθητών του απογευματινού σχολείου του Λανιτείου.


Η μαρτυρία συμμαθητή του
Τα όσα συνέβησαν εκείνη την τραγική ημέρα στο Ακρωτήρι, περιέγραψε ο συμμαθητής του Πανίκου, Παύλος Τουμάζος, ο οποίος είχε πάει μαζί του στην εκδήλωση διαμαρτυρίας. «Ο Πανίκος ήταν κάπου 5 μέτρα μακριά μου, εκεί που ήμαστε όλοι από το γυμνάσιό μας, οι περισσότεροι φίλοι Βαρωσιώτες σε εκείνο το σημείο.
 
Βλέπουμε να βγαίνουν τα τεθωρακισμένα από την πύλη. Το πρώτο καταφέρνει και διαφεύγει. Αμέσως όλοι μας ζώνουμε το άλλο, πετροβολώντας το ή και κτυπώντας το με τα χέρια μας. Το κυκλώσαμε όλοι και προσπαθούσαμε να πετροβολήσουμε τη θυρίδα του οδηγού, να το ακινητοποιήσουμε, να το καταστρέψουμε αν ήταν δυνατό. Ορισμένοι προσπαθούσαν να ανεβούν απάνω. Το τεθωρακισμένο άρχισε να σαλτάρει ρυθμικά, 1-2 μέτρα μπροστά κάθε φορά. Κάποια στιγμή βλέπω τον Πανίκο να προσπαθεί να ’ρθει προς την άλλη μπροστινή πλευρά του τεθωρακισμένου. Σε ένα από αυτά τα σαλταρίσματα, η μπροστινή πλευρά έριξε κάτω τον Πανίκο και στο επόμενο σαλτάρισμα τον είχε καταπλακώσει ο μπροστινός τροχός. Αρχίσαμε να φωνάζουμε στον οδηγό. Ένας από μας κατάφερε να πεταχτεί πάνω στο τεθωρακισμένο και από τη θυρίδα προσπαθούσε να μιλήσει στον οδηγό. Αυτός συνέχισε τα σαλταρίσματα και τότε ο πίσω τροχός πέρασε ξανά πάνω από το κορμί του. Πήραμε τον Πανίκο και τον πήγαμε στην πύλη, εξηγώντας τους τι έγινε. Μετά από λίγο τον πήραν μέσα στις Βάσεις, στο νοσοκομείο. Ο Πανίκος ήταν ήδη νεκρός. Όλοι μας ελπίζαμε στο αντίθετο απ’ ό,τι τα μάτια μας είδαν. Δυστυχώς, σε λίγο επαληθεύτηκαν οι χειρότεροι φόβοι μας.
 

Ο θάνατος του Πανίκκου
Η είδηση του θανάτου του Πανίκκου Δημητρίου σκόρπισε θλίψη και οργή σε όλη την κυπριακή κοινωνία. Ο θάνατος του επήλθε κάτω από συνθήκες που ποτέ δεν διευκρινίστηκαν πλήρως, ούτε ακόμη και στη δίκη που ακολούθησε.
 
Ο πατέρας του έμαθε για τη θυσία του γιού του στο ταξί επιστρέφοντας από τη δουλειά του στη Λευκωσία. Στην κηδεία του χιλιάδες πολιτών γέμισαν, τόσο την εκκλησία όσο και τους γύρω δρόμους του κέντρου της Λεμεσού.

Νέες δυναμικές εκδηλώσεις διαμαρτυρίας οργανώθηκαν σε όλες τις πόλεις. Στόχος των μαθητών ήταν οι διπλωματικές αποστολές των Βρετανών και των Αμερικάνων στην Κύπρο, ενώ ομάδα 50 μαθητών πραγματοποίησε απεργία πείνας έξω από το κτήριο της Επαρχιακής Διοίκησης της πόλης.
 
Οι εργαζόμενοι σε όλους τους κλάδους κατήλθαν σε στάση εργασίας με αίτημα την ανάκληση της απόφασης των Βρετανών.
 
«Η Κύπρος σήμερα σείεται εκ θεμελίων», έγραφαν οι εφημερίδες  χαρακτηρίζοντάς την ενέργεια των Βρετανών ναρκοθέτηση των περί Κύπρου ψηφισμάτων του ΟΗΕ και κατάφωρη παραβίαση της συνθήκες εγκαθιδρύσεως της Κυπριακής Δημοκρατίας.
 

Η δίκη παρωδία
Οι Βρετανοί κάτω από την πίεση για απονομή δικαιοσύνης, έστησαν μια δίκη παρωδία στο βρετανικό δικαστήριο της Επισκοπής για την υπόθεση.
 
Στο δικαστήριο παρούσα ήταν και η οικογένεια του ήρωα, η οποία βρέθηκε αντιμέτωπη με τους δύο στρατιώτες που επέβαιναν εντός του άρματος.

Οι δύο Βρετανοί ισχυρίστηκαν στο Δικαστήριο πως φοβήθηκαν, ότι οι μαθητές θα τους έκαναν κακό και μέσα στο κομφούζιο έκαναν κίνηση προς τα μπρος. Μάλιστα ο ένας ανέφερε ότι κατάλαβε πως πάτησαν κάποιον και το είπε στον συνάδελφο του, ο οποίος όμως του έδωσε οδηγίες για να συνεχίσει.
 
Οι δύο στρατιώτες κρίθηκαν αθώοι, αφού όπως αποφάνθηκε το δικαστήριο, ο θάνατος του Πανίκου Δημητρίου, προήλθε μετά από ατύχημα.
 
Αξίζει να σημειωθεί πως δικηγόρος της οικογένειας στη δίκη, ήταν ο σημερινός Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• Το δημοψήφισμα του 1950, οι άγνωστες ιστορίες και ένας μύθος που καταρρίφθηκε
• «Στέλιο ήρθαμε να σε απελευθερώσουμε μην φοβάσαι, βγες έξω, είμαστε Έλληνες»