Η επίθεση στη Σ. Αραβία, η περιφερειακή σταθερότητα και η τιμή του πετρελαίου

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έκανε χθες λόγο για «πραγματική απειλή για την περιφερειακή σταθερότητα», υπό το φως των επιθέσεων με drones σε σαουδαραβικές πετρελαϊκές εγκαταστάσεις, εκφράζοντας την έντονη ανησυχία της.
 
«Σε μία περίοδο κατά την οποία οι εντάσεις στην περιοχή κλιμακώνονται, η επίθεση αυτή υπομονεύει το συνεχιζόμενο έργο για αποκλιμάκωση και διάλογο», ανέφερε εκπρόσωπος της Φεντερίκα Μογκερίνι», προσθέτοντας πως πρέπει να υπάρξει απόλυτη αυτοσυγκράτηση και αποκλιμάκωση.
 
Γιατί, όμως, μία επίθεση στη Σαουδική Αραβία, που προκάλεσε μόνο υλικές ζημιές, ανησυχεί τόσο την Ευρωπαϊκή Ένωση; Αφενός προβληματίζεται για τον κίνδυνο μιας εκτεταμένης σύρραξης στην περιοχή και αφετέρου για τις πιθανές οικονομικές επιπτώσεις της επίθεσης.
 
Τι συνέβη
Το Σάββατο, τηλεκατευθηνόμενα μη επανδρωμένα αεροσκάφη επιτέθηκαν σε πετρελαϊκές εγκαταστάσεις της Σαουδικής Αραβίας, προκαλώντας πυρκαγιές, με αποτέλεσμα να υπάρξουν εκτεταμένες ζημιές, οι οποίες έριξαν στο ήμισυ την παραγωγική ικανότητα της μεγαλύτερης πετρελαιοπαραγωγού χώρας στον πλανήτη.
 
Όπως ανακοίνωσε το υπουργείο Ενέργειας της χώρας, οι επιθέσεις είχαν ως αποτέλεσμα την προσωρινή αναστολή της παραγωγής στις εγκαταστάσεις Αμπκάικ και Χουράις. Τα πλήγματα διέκοψαν την εξόρυξη 5,7 εκατομμυρίων βαρελιών αργού, δηλαδή περίπου το 50% της παραγωγής της κρατικής εταιρείας Aramco.
 
Το πρόβλημα με το πετρέλαιο
Η Aramco παράγει περίπου το 10% του παγκόσμιου πετρελαίου. Σύμφωνα με το BBC, αναλυτές εκτιμούν ότι εξαιτίας της απώλειας στην παραγωγή της, η τιμή του πετρελαίου ενδέχεται να εκτοξευθεί από τα 60 δολάρια το βαρέλι που ήταν την Παρασκευή μέχρι και τα 80 δολάρια το βαρέλι ή και περισσότερο, αναλόγως του σοκ που θα προκληθεί στις αγορές.
 
Αυτή η αύξηση δεν αναμένεται να γίνει άμεσα αισθητή και ενδεχομένως οι κραδασμοί της επίθεσης να απορροφηθούν. Όπως δήλωσε στο BBC ο καθηγητής Νικ Μπάτλερ, ειδικός σε θέματα ενεργειακής πολιτικής, «ο άμεσος αντίκτυπος αυτών των επιθέσεων θα είναι σύντομος. Οι αγορές προσαρμόστηκαν χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία τα τελευταία δύο χρόνια στην απώλεια, για πολιτικούς λόγους, παραγωγής πέραν των δύο εκατομμυρίων βαρελιών από τη Βενεζουέλα και το Ιράν».
 
Το κατά πόσον αυτή η επίθεση θα επηρεάσει τις τσέπες των απλών καταναλωτών θα διαφανεί το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα. Εάν η αγορά προσαρμοστεί γρήγορα, ενδέχεται να μην είναι μεγάλη η διαφορά, καθώς υπάρχει χρονική απόκλιση μεταξύ της διαπραγμάτευσης του πετρελαίου και της αγοράς φορτίων.
 
Χθες βράδυ, πάντως, λίγες ώρες πριν ξεκινήσει η διαπραγμάτευση στις αγορές της Ασίας, διέρρευσε στο πρακτορείο Reuters ότι οι εξαγωγές πετρελαίου από τη Σαουδική Αραβία θα συνεχιστούν κανονικά αυτή την εβδομάδα, καθώς η Aramco θα αντλήσει από τα τεράστια αποθέματα της χώρας για να καλύψει τη ζήτηση.
 
Το ερώτημα είναι, βέβαια, πόσος καιρός θα χρειαστεί να αποκατασταθούν οι ζημιές, εάν τα αποθέματα αρκούν για αυτό το χρονικό διάστημα και εάν η Σαουδική Αραβία έχει την πολιτική βούληση να μειώσει σημαντικά το απόθεμά της -που είναι εξαιρετικά σημαντικό πολιτικό και οικονομικό όπλο, καθώς το χρησιμοποιεί για να ρυθμίζει την τιμή του πετρελαίου- για να περιορίσει τη ζημιά.  
 
Ποιος πραγματοποίησε την επίθεση;
Την ευθύνη για την επίθεση ανέλαβε η οργάνωση Χούτι της Υεμένης, η οποία ανακοίνωσε πως θα διευρύνει τις επιθέσεις της έναντι της Σαουδικής Αραβίας, με την οποία βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση. Υποστήριξαν ότι για να πετύχουν το πλήγμα επιστράτευσαν δέκα drones.
 
Ο πόλεμος μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και των ανταρτών Χούτι έχει τις ρίζες του στην Αραβική Άνοιξη το 2011. Αν και η κατάσταση στην Υεμένη υποτίθεται πως είχε σταθεροποιηθεί, το 2014 οι Χούτι, που είναι σιίτες, κατάφεραν να λάβουν τον έλεγχο της χώρας, με αποτέλεσμα την εκδίωξη του Προέδρου.
 
Το 2015 ένας αραβικός συνασπισμός υπό την Σαουδική Αραβία, ο οποίος υποστηρίζεται από την Δύση, ξεκίνησε τις αεροπορικές επιθέσεις κατά των Χούτι, με στόχο την αποκατάσταση της κυβέρνησης της Υεμένης και τον περιορισμό της επιρροής του Ιράν στη χώρα. Η ανθρωπιστική κρίση που βιώνει η Υεμένη είναι αποτέλεσμα αυτής της παρατεταμένης διαμάχης.
 
Οι ΗΠΑ υποστηρίζουν πως την επίθεση δεν πραγματοποίησαν οι αντάρτες Χούτι αλλά το Ιράν (με το οποίο οι Χούτι είναι σύμμαχοι) εν μέρει επειδή οι αντάρτες εξαπολύουν σχεδόν επί καθημερινής βάσεως επιθέσεις κατά της Σαουδικής Αραβίας, αλλά ουδέποτε κατάφεραν να επιφέρουν ένα τόσο μεγάλο και σημαντικό πλήγμα και μάλιστα σε δύο στόχους ταυτόχρονα. Θεωρείται, συνεπώς, από πολλούς αμφίβολο να απέκτησαν ξαφνικά τέτοιου είδους δυνατότητες.  
 
Το Ιράν απορρίπτει τη θέση του Αμερικανού Υπουργού Εξωτερικών Μάικ Πομπέο. «Κατηγορίες και επισημάνσεις τόσο στείρες και τυφλές είναι ακατανόητες και παράλογες», ανέφερε το υπουργείο Εξωτερικών της χώρας. Υποστήριξε, μάλιστα, ότι ο λόγος που οι Αμερικανοί εξαπέλυσαν αυτές τις κατηγορίες είναι για «να πλήξουν τη φήμη μίας χώρας, ώστε να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο για μελλοντικές δράσεις εναντίον της» κι έκανε λόγο για πολιτική μέγιστου ψεύδους.
 
Το CNN, πάντως, εκτιμά ότι η επίθεση αποτελεί σοβαρή κλιμάκωση της έντασης μεταξύ του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας, ακόμη κι αν δεν έγινε από την Τεχεράνη. Όπως αναφέρει, ασχέτως ποιος ενορχήστρωσε την επίθεση και ποιος την πραγματοποίησε, αυτή αποτελεί σοβαρή εξέλιξη στην ευρύτερη διαμάχη.