Η Άντρια Ζαφειράκου στον REPORTER: Οι δάσκαλοι είναι μάγοι

Η Άντρια Ζαφειράκου βραβεύθηκε με το Παγκόσμιο Βραβείο Δασκάλου το 2018. Ένα χρόνο μετά, πιστεύει πως οι αφοσιωμένοι, παθιασμένοι δάσκαλοι κάνουν μαγικά με τους μαθητές τους.
 
«Είμαστε μάγοι. Μπορούμε να εντοπίσουμε τα προβλήματα και η δουλειά μας είναι να τα λύνουμε. Να προσπαθούμε να ανακαλύπτουμε πώς μπορούμε να βάλουμε πληροφορίες μέσα στο κεφάλι αυτού του παιδιού. Και αυτό το παιδί είναι πολύ διαφορετικό από το παιδί που κάθεται δίπλα του. Αυτό κάνει ένας μάγος», δήλωσε στον REPORTER.
 
Την περασμένη εβδομάδα, η βραβευμένη δασκάλα, κυπριακής καταγωγής, η οποία ζει στο Λονδίνο, βρέθηκε στην Κύπρο για να μοιραστεί τις γνώσεις της κι όλα αυτά που έχει αποκομίσει από την εμπειρία της με το κυπριακό κοινό. Η εκδήλωση, που έγινε στο «Παλλάς» στη Λευκωσία την Παρασκευή, οργανώθηκε από τον Οργανισμό Νεολαίας Κύπρου, με συντονιστή την IMH και υποστηρικτή το Τμήμα Επιστημών της Αγωγής του Πανεπιστημίου Κύπρου. Χορηγοί επικοινωνίας ήταν το IN Business News και ο REPORTER.
 
Ο REPORTER καταγράφει τις σκέψεις μιας χαρισματικής δασκάλας για την εκπαίδευση, για την επιλογή των πληροφοριών που προσφέρουμε στους μαθητές μας και για το σύστημα που κρατά συχνά όμηρο την φαντασία των δασκάλων.
 
Βραβευθήκατε με το Global Teacher Prize το 2018. Κατά τι γνώμη σας, τι κάνει έναν δάσκαλο σπουδαίο;
Σπουδαίος δάσκαλος είναι κάποιος με πραγματικό πάθος για τη μάθηση και την ανάπτυξη σχέσεων με τους μαθητές. Κάποιος που μαθαίνει τι τους κάνει ευτυχισμένους μέσα σε ένα μαθησιακό περιβάλλον. Πιστεύω, επίσης, ότι ο σπουδαίος δάσκαλος είναι κάποιος που πραγματικά ενθουσιάζεται και παθιάζεται να διδάσκει το μάθημά του. Κάποιος που παίρνει τους μαθητές του σε ένα ταξίδι. Κάποιος που είναι ανοιχτός και αρκετά ευάλωτος ώστε να παραδεχθεί πως «δεν γνωρίζω αυτή την απάντηση, αλλά ας την μάθουμε μαζί». Όλα αυτά είναι που συνθέτουν ένα καλό δάσκαλο.
 
Πιστεύετε ότι συχνά το πρόγραμμα και οι κατευθυντήριες γραμμές «στραγγίζουν» την φαντασία και τη δημιουργικότητα από τους δασκάλους;
Για την ακρίβεια συμφωνώ απόλυτα με αυτή τη δήλωση. Ένα από τα πράγματα που έμαθα από τότε που κέρδισα το βραβείο είναι ότι υπάρχουν πολλοί δάσκαλοι που ξέρουν τι χρειάζονται οι  μαθητές τους, όμως δεν  μπορούν να τους το προσφέρουν, λόγω των πιέσεων για να ακολουθήσουν το πρόγραμμα, τον χρόνο ή μια πολύ διαφορετική πορεία. Τους συμπονώ. Βρίσκουν, όμως, τρόπους να υπερπηδήσουν αυτά τα εμπόδια. Και αυτό πιστεύω ότι είναι αξιοσημείωτο.
 
Αισθάνεστε, δηλαδή, ότι πρέπει να υπάρχει λιγότερη καθοδήγηση και μεγαλύτερη δυνατότητα ένας δάσκαλος να χρησιμοποιεί τη φαντασία του;
Πιστεύω ότι χρειάζεται να υπάρχει ένας συμφωνημένος τελικός στόχος για το πού θα πρέπει να οδηγηθεί η μάθηση και το ταξίδι. Οι δάσκαλοι γνωρίζουν πάρα πολύ καλά ποιος είναι μπροστά τους, ξέρουν τους μαθητές τους. Και ξέρουν πώς να σπάζουν τα όριά τους, ώστε αυτοί οι μαθητές να μάθουν. Συνεπώς, πιστεύω πως πρέπει να έχουν περισσότερη ελευθερία. Όλοι μας εκπαιδευτήκαμε για να γίνουμε δάσκαλοι και, ως εκ τούτου, πρέπει να έχουμε την ελευθερία και την ευθύνη να κάνουμε καλά τη δουλειά μας.
 
Είστε δασκάλα τέχνης. Θεωρείτε ότι οι τέχνες υποεκπροσωπούνται στη σχολική τάξη; Και πόσο σημαντικές κρίνετε πως είναι για την ανάπτυξη των παιδιών;
Δεν είναι μόνο οι τέχνες, είναι γενικά τα δημιουργικά αντικείμενα που δίνουν τη δυνατότητα στους μαθητές να εξερευνήσουν τη δημιουργικότητά τους. Σήμερα είναι πιο σημαντικές από ποτέ. Κινούμαστε προς στον κόσμο των ρομπότ. Η τεχνητή νοημοσύνη είναι ήδη εδώ και εμείς διδάσκουμε στα παιδιά πληροφορίες που δεν χρειάζεται να γνωρίζουν, επειδή δεν θα τα βοηθήσουν. Αυτό που θα βοηθήσει τα παιδιά είναι η ικανότητα να είναι ευέλικτοι, διαλλακτικοί, επικοινωνιακοί, καλοί στο να δουλεύουν με τους άλλους. Και αυτές είναι οι δεξιότητες που προσφέρει η δημιουργικότητα. Η δημιουργικότητα εντοπίζεται σε μαθήματα όπως η τέχνη, η μουσική και το θέατρο, γι’ αυτό και πρέπει να δώσουμε μάχη να διατηρηθούν στα προγράμματα.
 
Τι συμβουλές θα δίνατε σε άλλους δασκάλους για να βελτιώσουν την εκπαιδευτική τους προσέγγιση;
 Εξαρτάται από τον δάσκαλο. Ποια είναι η προσωπικότητά του και τι θέλει να αναπτύξει. Πιστεύω ότι αυτό είναι εντελώς διαφορετικό για τον κάθε ένα. Δεν είμαστε όλοι ίδιοι και αυτό είναι που κάνει το επάγγελμά μας τόσο όμορφο. Είμαστε, όμως, όλοι παθιασμένοι οι μαθητές μας να αποκτήσουν τις πιο υπέροχες εύκαιρες, κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε γι’ αυτούς. Μπορεί να φαίνεται πολύ διαφορετική αυτή η προσπάθεια σε διαφορετικούς ανθρώπους, όμως όλοι ξέρουμε ότι πετύχαμε όταν έρθουν πίσω τα παιδιά και πουν «ευχαριστώ πολύ κυρία/κύριε. Εξαιτίας σου τώρα το κάνω αυτό». Κι αυτό είναι που έχει αξία.
 
Δεν υπάρχει ένα μυστικό μαγικό ξόρκι που μπορεί να λύσει όλα τα προβλήματα. Όμως έχουμε αυτή τη μαγική δύναμη. Είμαστε μάγοι. Μπορούμε να εντοπίσουμε τα προβλήματα και η δουλειά μας είναι να τα λύνουμε. Να προσπαθούμε να ανακαλύπτουμε πώς μπορούμε να βάλουμε πληροφορίες μέσα στο κεφάλι αυτού του παιδιού. Και αυτό το παιδί είναι πολύ διαφορετικό από το παιδί που κάθεται δίπλα του. Αυτό κάνει ένας μάγος.
 
Τι σας εμπνέει;
Νομίζω με εμπνέουν οι άνθρωποι. Με εμπνέουν οι δάσκαλοι. Τον τελευταίο χρόνο έχω μάθει τόσα πολλά γι’ αυτό το επάγγελμα και τι συμβαίνει στα άλλα σχολεία και το είδος δουλειάς που επιτυγχάνεται. Και πραγματικά πιστεύω ότι οι άνθρωποι που αφιερώνουν τον εαυτό τους και δουλεύουν όσο σκληρά όσο εμείς, για να βοηθήσουν να αναπτυχθεί ένας άλλος άνθρωπος, να τον βοηθήσουν να πετύχει και  να κάνει τα όνειρά του πραγματικότητα, είναι πάρα πολύ ξεχωριστοί. Για μένα οι άνθρωποι που εργάζονται στον τομέα της εκπαίδευσης, που βρίσκονται επί του εδάφους, μέσα στις τάξεις, και κάνουν τη δουλειά, είναι η πηγή της έμπνευσής μου.