Η Ολομέλεια της Βουλής απέρριψε την αναπομπή του νόμου για την ακίνητη ιδιοκτησία

Η Ολομέλεια της Βουλής, με 18 ψήφους υπέρ της αποδοχής της αναπομπής και 33 εναντίον, απέρριψε την αναπομπή του τροποποιητικού νόμου για την ακίνητη ιδιοκτησία (διακατοχή, εγγραφή και εκτίμηση), που διαλαμβάνει όπως οι ιδιοκτήτες ακίνητης ιδιοκτησίας ενημερώνονται επαρκώς και εγκαίρως από τον Διευθυντή του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας για αποφάσεις οι οποίες λαμβάνονται και ενδέχεται να επηρεάζουν ουσιωδώς την αξία της ακίνητης ιδιοκτησίας τους.
 
Ο αναπεμφθείς νόμος κατατέθηκε στη Βουλή, στις 19 Μαΐου 2017, υπό τη μορφή πρότασης νόμου από το μέλος της Επιτροπής Εσωτερικών Κωστή Ευσταθίου, εκ μέρους του Κινήματος Σοσιαλδημοκρατών ΕΔΕΚ. 
 
Η Πρόεδρος της Επιτροπής Εσωτερικών Ελένη Μαύρου ανέφερε πως κατά τη συνεδρία της Επιτροπής στη συζήτηση επί της πρότασης νόμου παραβρέθηκαν τα εμπλεκόμενα τμήματα και η νομική υπηρεσία και δεν ηγέρθησαν ενστάσεις. Θα μπορούσαν να υποβάλουν ουκ ολίγες φορές  τις ενστάσεις, πρόσθεσε, και αναφέρθηκε στην επιστολή του Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου Εσωτερικών ότι συμφωνεί με τη φιλοσοφία του νόμου. Η εκτελεστική εξουσία σαφώς σημειώνει ότι συμφωνεί με τη φιλοσοφία και εισηγείται ευρύτερο νομοθέτημα για να καλύπτει την ανάγκη ενημέρωσης σε ευρύτερα πεδία, είπε η κ. Μαύρου, που χαρακτήρισε προφάσεις τους λόγους αναπομπής.
 
Ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ Νίκος Νουρής είπε ότι η πρόταση ψηφίστηκε σε νόμο ομόφωνα, αλλά κατά τη συζήτηση στην Επιτροπή Εσωτερικών υπήρξε προβληματισμός για τον τρόπο εφαρμογής που συνάδουν με τα επιχειρήματα του διευθυντή του κτηματολογίου.
 
«Θα αποδεχτούμε την αναπομπή χωρίς να διαφοροποιούμε τη θέση μας για την ανάγκη για ενημέρωση των πολιτών», συνέχισε ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ, προσθέτοντας ότι η ρύθμιση είναι ορθότερο να γίνει κάτω από νόμο ομπρέλα.
 
Ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ Πανίκος Λεωνίδου εισηγήθηκε απόρριψη της αναπομπής. Ανέφερε ότι αυτός είναι ένας νόμος που ενισχύει τη δημοκρατία, κατοχυρώνει το δικαίωμα του πολίτη και ειδικά τα συνταγματικό κατοχυρωμένο δικαίωμα της περιουσίας. Μελλοντικά μπορεί να θεσπιστεί νόμος ομπρέλα, συμπλήρωσε.
 
Στην  έκθεση της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εσωτερικών, η οποία επανεξέτασε σε συνεδρία της, που πραγματοποιήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2017, τον νόμο, τον οποίο ψήφισε η Βουλή των Αντιπροσώπων στις 20 Νοεμβρίου 2017 και ο οποίος αναπέμφθηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κατ’ επίκληση του άρθρου 51.1 του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας, αναφέρεται ότι στη συνεδρίαση αυτή κλήθηκαν και παρευρέθηκαν ενώπιον της Επιτροπής εκπρόσωπος του Υπουργείου  Εσωτερικών, ο Διευθυντής του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας του ίδιου Υπουργείου και εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας.
               
Στο στάδιο της συζήτησης της πρότασης νόμου από την Επιτροπή Εσωτερικών, η τελευταία, αφού έλαβε υπόψη όλα όσα τέθηκαν ενώπιόν της, ομόφωνα αποφάσισε να τροποποιήσει ανάλογα το κείμενο της πρότασης νόμου, ώστε αυτό να διαλαμβάνει ότι οποιαδήποτε απόφαση, ειδοποίηση ή κοινοποίηση οποιασδήποτε αρχής, οι οποίες προβλέπονται στην υπό τροποποίηση βασική νομοθεσία, καθώς και οποιοδήποτε διάταγμα ή δικαστική απόφαση αναφορικά με οποιαδήποτε ακίνητη ιδιοκτησία, που ενδέχεται να επηρεάσουν ουσιωδώς την αξία οποιασδήποτε ακίνητης ιδιοκτησίας, θα γνωστοποιούνται από την οικεία αρχή στον ιδιοκτήτη της ακίνητης ιδιοκτησίας με την αποστολή σε αυτόν σχετικής γραπτής ειδοποίησης.
               
Οι λόγοι της αναπομπής του υπό αναφορά νόμου, όπως αυτοί αναφέρονται στην επιστολή του Προέδρου της Δημοκρατίας προς τον Πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων, με ημερομηνία 7 Δεκεμβρίου 2017, και παρατίθενται αυτούσιοι και αυτολεξεί, είναι οι ακόλουθοι:
 
«Το νέο άρθρο 75Α που προστίθεται στο βασικό νόμο δημιουργεί ασάφειες σε βαθμό που προκαλεί σύγχυση ως προς την ορθή ερμηνεία.
 
Συγκεκριμένα, το νέο άρθρο 75Α προβλέπει για καθολική υποχρέωση οποιασδήποτε αρχής όπως γνωστοποιήσει στον ιδιοκτήτη ακίνητης ιδιοκτησίας, με γραπτή ειδοποίηση, οποιαδήποτε απόφαση, ειδοποίηση, κοινοποίηση, καθώς και διάταγμα ή απόφαση δικαστηρίου αναφορικά με οποιαδήποτε ακίνητη ιδιοκτησία, εάν η απόφαση, ειδοποίηση, κοινοποίηση, διάταγμα ή απόφαση δικαστηρίου ενδέχεται να επηρεάσει ουσιωδώς την αξία οποιασδήποτε ακίνητης ιδιοκτησίας.
               
Εντούτοις, υφίσταται ήδη στο βασικό νόμο το άρθρο 75 το οποίο αφορά κάθε ειδοποίηση ή κοινοποίηση, η οποία προβλέπεται δυνάμει των διατάξεων του βασικού νόμου και η οποία δίδεται ή διενεργείται από το διευθυντή του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας.  Η ειδοποίηση ή η κοινοποίηση αφορά οποιαδήποτε ακίνητη ιδιοκτησία στην οποία θα πρέπει να δοθεί ειδοποίηση ή κοινοποίηση δυνάμει των σχετικών διατάξεων του βασικού νόμου.  Η ειδοποίηση ή η κοινοποίηση διενεργείται με επιστολή ή με δημοσίευση σε δύο καθημερινές εφημερίδες τουλάχιστον, σε περίπτωση κατά την οποία υφίσταται μεγάλος αριθμός προσώπων στα οποία θα γίνει επίδοση ή λόγω της άγνωστης διεύθυνσης των προσώπων αυτών.
               
Το νέο άρθρο 75Α είναι ευρύτερο από το υφιστάμενο άρθρο 75 του βασικού νόμου, εφόσον προβλέπει την υποχρέωση οποιασδήποτε αρχής όπως ενημερώσει γραπτώς τον ιδιοκτήτη της ακίνητης ιδιοκτησίας, σε αντίθεση με το υφιστάμενο άρθρο 75 όπου η υποχρέωση ενημέρωσης περιορίζεται μόνο στο διευθυντή του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας.  Επίσης, είναι ευρύτερο, εφόσον η υποχρέωση για ενημέρωση του ιδιοκτήτη της ακίνητης ιδιοκτησίας αφορά οποιαδήποτε απόφαση, ειδοποίηση, κοινοποίηση, καθώς και διάταγμα ή απόφαση δικαστηρίου, σε αντίθεση με το υφιστάμενο άρθρο 75 όπου η υποχρέωση για ενημέρωση περιορίζεται σε οποιαδήποτε ειδοποίηση ή κοινοποίηση προβλέπεται από τις σχετικές διατάξεις του βασικού νόμου.
               
Εντούτοις, εφόσον η σχέση του νέου άρθρου με το υφιστάμενο άρθρο 75 δε διευκρινίζεται στο νόμο που ψήφισε η Βουλή των Αντιπροσώπων, ως εκ τούτου υφίστανται δύο άρθρα που ρυθμίζουν, εν μέρει, το ίδιο αντικείμενο, ήτοι την ενημέρωση από, μεταξύ άλλων, το διευθυντή του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας των προσώπων των οποίων η ακίνητη ιδιοκτησία τυχόν επηρεάζεται από οποιαδήποτε κοινοποίηση ή ειδοποίηση.
               
Περαιτέρω, το νέο άρθρο 75Α αναφέρεται στις αποφάσεις, ειδοποιήσεις, κοινοποιήσεις οποιασδήποτε αρχής δυνάμει των διατάξεων του παρόντος Νόμου.  Η αρχή αυτή δεν καθορίζεται στο άρθρο αυτό.  Στο βασικό νόμο ο όρος “αρχή” έχει συγκεκριμένη έννοια και αναφέρεται σε καθορισμένες εκ του βασικού νόμου αρμόδιες αρχές, ανάλογα με τις διάφορες διατάξεις του βασικού νόμου.  Ως εκ τούτου θα πρέπει να αποσαφηνιστεί σε ποια από τις αρμόδιες αρχές που αναφέρονται στο βασικό νόμο τυγχάνει εφαρμογής το άρθρο αυτό.
               
Η δε αναφορά στο άρθρο 75Α σε “οποιαδήποτε ακίνητη ιδιοκτησία” είναι ιδιαίτερα ευρεία και γενική, χωρίς να καθορίζονται κριτήρια επιλογής ή σε ποιες ακίνητες ιδιοκτησίες εφαρμόζεται η διάταξη αυτή.
               
Η γενική αυτή υποχρέωση ενημέρωσης δεν είναι πρακτικά εφικτή, εφόσον επηρεάζεται μεγάλος αριθμός ιδιοκτήτων ακίνητης ιδιοκτησίας και δεν είναι πάντοτε γνωστή η διεύθυνση των ιδιοκτητών.  Στις περιπτώσεις δε των συνιδιόκτητων ακινήτων, ο αριθμός των γνωστοποιήσεων αυξάνεται δραματικά και δημιουργείται δυσανάλογα τεράστιος διοικητικός όγκος εργασίας.
 
Η εν λόγω διάταξη δημιουργεί σοβαρό διοικητικό κόστος στο Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, καθώς και ενδεχομένως σε άλλες αρμόδιες αρχές, οι οποίες θα υποχρεωθούν να εξετάσουν κάθε ακίνητη ιδιοκτησία ξεχωριστά, για να διαπιστώσουν εάν εκδόθηκε οποιαδήποτε απόφαση, ειδοποίηση, κοινοποίηση, διάταγμα ή απόφαση δικαστηρίου, η οποία επηρεάζει ουσιωδώς την ακίνητη ιδιοκτησία.  Αυτό θα συνεπάγεται αύξηση του διοικητικού κόστους για το κράτος, αφού θα επιβάλλει την ανάγκη διενέργειας έρευνας.  Η διενέργεια ερευνών καθώς και εν γένει η εφαρμογή της διάταξης αυτής από τις αρμόδιες αρχές θα οδηγήσει σε αύξηση των εξόδων του προϋπολογισμού.  Το Άρθρο 80 του Συντάγματος προβλέπει ότι καμία πρόταση νόμου που συνεπάγεται αύξηση των εξόδων που προβλέπονται από τον προϋπολογισμό δε δύναται να υποβληθεί από βουλευτή [Πρόεδρος της Δημοκρατίας v. Βουλής των Αντιπροσώπων (Αρ. 2) 3Α. Α.Α.Δ. 519, Πρόεδρος της Δημοκρατίας v. Βουλής των Αντιπροσώπων (2011) 3Α. Α.Α.Δ.72].
               
Ο σκοπός του συνταγματικού νομοθέτη είναι η απόδοση αποκλειστικής εξουσίας για την ετοιμασία του προϋπολογισμού και τον καθορισμό των δαπανών του κράτους στην εκτελεστική εξουσία, αφού θα μπορούσε πρόταση νόμου να επιβαρύνει και να αυξάνει τα έξοδα όλων των προϋπολογισμών πέραν του τρέχοντος και ήδη εγκριθέντος, χωρίς τη συναίνεση της εκτελεστικής εξουσίας.
               
Οι πρόνοιες του υπό αναπομπή νόμου επιφέρουν αύξηση των κατά τα άλλα προβλεπόμενων δαπανών κατά τον τρόπο που έχει επεξηγηθεί πιο πάνω, προσκρούουν στις διατάξεις του Άρθρου 80.2 του Συντάγματος και ως εκ τούτου είναι αντισυνταγματικές, καθώς και ασύμβατες με την αρχή της διάκρισης των εξουσιών.».
               
Κατά την επανεξέταση του αναπεμφθέντος νόμου από την Επιτροπή, η εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας ανέλυσε περαιτέρω τους λόγους για τους οποίους κρίθηκε σκόπιμη η αναπομπή του νόμου, στη βάση της σχετικής επιστολής του Προέδρου της Δημοκρατίας, επαναλαμβάνοντας ότι η ψηφισθείσα πρόταση νόμου περιλαμβάνει αντισυνταγματικές ρυθμίσεις.  Επιπρόσθετα, επεσήμανε ότι από τις διατάξεις του αναπεμφθέντος νόμου προκύπτουν ασάφειες όσον αφορά τη νομοθετική ρύθμιση που η Βουλή επιδιώκει.
 
Ο Διευθυντής του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας δήλωσε στην Επιτροπή ότι πιθανόν να προκύψουν σημαντικά λειτουργικά προβλήματα από την εφαρμογή του αναπεμφθέντος νόμου, και επεσήμανε την ανάγκη θέσπισης άλλης σχετικής νομοθεσίας, με τη θέσπιση ενός νόμου “ομπρέλα”, η οποία να αποδίδει σαφέστερα τον επιδιωκόμενο στόχο και τις περιπτώσεις που προτίθεται να καλύψει.
               
Σημειώνεται ότι ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Εσωτερικών, με επιστολή που απέστειλε στη Βουλή στις 11 Δεκεμβρίου 2017, προτού πραγματοποιηθεί η υπό αναφορά συνεδρία της Επιτροπής, διατύπωσε, μεταξύ άλλων, τη σύμφωνη γνώμη του Υπουργείου του με τη φιλοσοφία του αναπεμφθέντος νόμου, η οποία αφορά την υποχρέωση σχετικής ενημέρωσης των ιδιοκτητών ακίνητης ιδιοκτησίας στις περιπτώσεις κατά τις οποίες επηρεάζονται τα συμφέροντά τους από τις ενέργειες των αρμόδιων αρχών. 

Ωστόσο, εισηγήθηκε να αποδεχθεί η Βουλή την αναπομπή του νόμου από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και να μην εμμείνει στην αρχική της απόφαση, ώστε σε μεταγενέστερο στάδιο να προωθηθεί για ψήφιση άλλη πρόταση νόμου, η οποία να φανερώνει σαφέστερα και στη σωστή βάση την πολιτική βούληση της επιτροπής για θεσμοθέτηση της πιο πάνω αναφερόμενης ενημέρωσης των επηρεαζόμενων ιδιοκτητών ακίνητης ιδιοκτησίας, την οποία το υπουργείο του κρίνει ως ορθή.