«Δεν είναι ντροπή ούτε τιμωρία να είσαι οροθετικός»

Λίγοι είναι οι οροθετικοί στην Κύπρο που έχουν μιλήσει ανοιχτά για το HIV/AIDS. Οι περισσότεροι επιλέγουν τη σιωπή. Ίσως γιατί λίγοι είναι δυστυχώς και οι άνθρωποι που γνωρίζουν πραγματικά τι είναι το HIV/AIDS, πώς «κολλάς» πώς δεν «κολλάς», ποια είναι τα συμπτώματα και πού μπορείς να κάνεις ένα τεστ ανώνυμα, γρήγορα και δωρεάν. Οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν ότι είναι κάτι που δεν τους αφορά, μια ασθένεια πολύ μακριά από τους ίδιους και τη ζωή τους, και αντιμετωπίζουν με φόβο, οίκτο ή ακόμα και ρατσισμό τους ανθρώπους που ζουν με τον ιό HIV.  Στην Κύπρο τα τελευταία 3 χρόνια έχουμε περίπου 80 νέα περιστατικά ανά έτος, εξηγεί στο Reporter ο Χρίστος Κρασίδης, υπέυθυνος επικοινωνίας της Κίνησης Συμπαράστασης για το AIDS. Σε συνέντευξή του στο Reporter o Χρίστος απομυθοποιεί πολλά πράγματα και εξηγεί γιατί πρέπει όλοι να κάνουμε τεστ για τον HIV, τουλάχιστον μια φορά το χρόνο.

Αποφεύγουμε τη λέξη φορέας

 «Η γλώσσα κόκαλα δεν έχει και κόκαλα τσακίζει». Όταν ακούσει κάποιος τη λέξη AIDS αμέσως σκέφτεται “σεξ, ομοφυλοφιλία, ντροπή, φόβος, θάνατος”. Γι’ αυτό αποφεύγουμε τη λέξη «φορέας» επειδή είναι φορτισμένη αρνητικά, εμπεριέχει στίγμα, φόβο και στερεότυπα που ανήκουν σε άλλες εποχές. Στην Κίνηση Συμπαράστασης για το AIDS, αλλά και παγκόσμια πια, χρησιμοποιούμε την φράση «οι άνθρωποι που ζουν με τον ΗΙV». Είναι λιγότερο στιγματιστική. Γενικότερα, είναι λάθος να αναφερόμαστε στους ανθρώπου που ζουν με τον ΗΙV λέγοντας ότι «έχουν AIDS» ή ότι είναι “φορείς του AIDS”.

Το AIDS και ο HIV είναι δύο διαφορετικά πράγματα

 Ο HIV είναι ο ιός που σταδιακά μπορεί να καταλήξει στο AIDS αν κάποιος δεν παίρνει τα φάρμακα του. Το AIDS είναι μια σειρά από ασθένειες που δεν προκαλούνται άμεσα από τον HIV, αλλά έμμεσα. Όταν κάποιος μολυνθεί με τον HIV, τότε ο ιός επιτίθεται στα κύτταρα που είναι υπεύθυνα για την άμυνα του οργανισμού του. Χωρίς φαρμακευτική αγωγή το άτομο δεν θα έχει ανοσοποιητικό σύστημα, και δεν θα μπορεί να αντιμετωπίσει ούτε ένα απλό κρυολόγημα. Τότε μπορεί να παρουσιάζει ασθένειες στις οποίες δεν θα μπορεί να αμυνθεί. Σε αυτή τη φάση λέμε ότι κάποιος έχει φτάσει στο AIDS. Η διαφορά είναι ότι ένας οροθετικός που ακολουθεί τη φαρμακευτική του αγωγή και δεν νοσεί, δεν «έχει AIDS». Είναι ένας άνθρωπος που ζει με τον HIV. Δεν είναι τιμωρία να είσαι οροθετικός! Δεν πρέπει να ντρέπεσαι γι’ αυτό. Είναι κάτι που σήμερα αντιμετωπίζεται!»

Τα πρώτα συμπτώματα μοιάζουν με γρίπη

 «Όταν το άτομο μολυνθεί με τον HIV μπορεί να μην έχει καθόλου συμπτώματα, ή να έχει συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη. Ο κίνδυνος υπάρχει όταν κάποιος δεν γνωρίζει ότι ζει με τον ιό και τον αφήνει ανεμπόδιστο να του καταστρέφει σταδιακά το ανοσοποιητικό του σύστημα. Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις ανθρώπων που ζούσαν με τον HIV και δεν το αντιλήφθηκαν, μέχρι που είχαν ήδη φτάσει να νοσήσουν. Αυτοί οι άνθρωποι έπρεπε δηλαδή να φτάσουν στο στάδιο του AIDS για να αντιληφθούν τι του συνέβαινε. Στο μεταξύ, είναι πολύ πιθανόν να είχαν μεταδώσει τον ιό και στους ερωτικούς τους συντρόφους χωρίς να το γνωρίζουν καν οι ίδιοι, ειδικά εάν δεν χρησιμοποιούσαν προφυλακτικό στις επαφές τους. Γι’ αυτό είναι σημαντικό αν κάνεις σεξ να κάνεις και το τεστ. Μόνο έτσι μπορείς να γνωρίζεις αν είσαι «ορο-θετικός ή ορο-αρνητικός». Αν έχεις συχνές σεξουαλικές επαφές, είναι καλό να κάνεις τακτικά τεστ, τουλάχιστον μια φορά το χρόνο, ή ακόμα και κάθε εξάμηνο. Εσύ, πότε το έκανες τελευταία φορά;»

Τι σημαίνει να ζει κανείς με τον HIV

«Σήμερα, όταν διαγνωστεί κάποιος ως οροθετικός, ακολουθεί τη φαρμακευτική του αγωγή εφ’ όρου ζωής. Τα φάρμακα κρατούν τον ιό σε καταστολή, έτσι ώστε να σταματήσει να καταστρέφει το ανοσοποιητικό. Θα μπορούσα να πω χαριτολογώντας ότι τα φάρμακα «αδυνατίζουν τον ιό» σε τέτοιο βαθμό που πλέον το άτομο μπορεί να ελπίζει σε 70 επιπλέον χρόνια ζωής, άρα δε θα πεθάνει από τον ιό. Συνεπώς μπορείς να ζήσεις μια φυσιολογική ζωή, να είσαι δημιουργικός, να είσαι παραγωγικός, να εργάζεσαι, να προσφέρεις στην κοινωνία, να ερωτεύεσαι, να κάνεις σεξ, αν το επιθυμείς να δημιουργήσεις οικογένεια χωρίς να σημαίνει ότι θα μεταδώσεις τον ιό στον/στην σύντροφο ή στα παιδιά σου. Η επιστήμη και οι έρευνες γύρω από τον HIV έχουν δείξει ότι η φαρμακευτική αγωγή σταματά την μετάδοση του ιού, ακόμα και με σεξουαλική επαφή χωρίς τη χρήση προφυλακτικού. Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι ενθαρρύνουμε το σεξ χωρίς προφυλάξεις, διότι υπάρχουν και άλλα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα πέραν του HIV από τα οποία το προφυλακτικό θα μας προστατεύει, όπως και από ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες.

Πώς «κολλάς» και πώς δεν «κολλάς»

«Είναι σημαντικό να ξέρουμε ότι δεν μπορεί κανένας να μας «κολλήσει» με το ζόρι, αν εμείς κάνουμε ασφαλές σεξ, εκτός κι αν πέσουμε θύματα βιασμού. Ο HIV δεν μπορεί να μεταδοθεί αν δεν μπει με κάποιο τρόπο στο αίμα. Άρα, δεν μπορείς να μολυνθείς επειδή έφαγες στο ίδιο πιάτο με κάποιον οροθετικό, ή επειδή χρησιμοποίησες τις ίδιες τουαλέτες ή τα ίδια μαχαιροπίρουνα, ή επειδή κάποιος σε αγκάλιασε, ή κάθεται δίπλα σου, ή δουλεύει μαζί σου. Δεν μεταδίδεται με το σάλιο, ούτε με το φιλί, ούτε με τον ιδρώτα ή τα δάκρυα. Δεν μεταδίδεται με την απλή κοινωνική επαφή. Ο κύριος λόγος μετάδοσης είναι η σεξουαλική επαφή χωρίς προφύλαξη και η χρήση κοινών βελονών σε χρήστες ναρκωτικών ουσιών. Η Κίνηση έχει κυκλοφορήσει έναν πολύ σύντομο και περιεκτικό οδηγό στα ελληνικά, αγγλικά και  τουρκικά, με μια μπανάνα στο εξώφυλλο που αξίζει να τον διαβάσετε.» 

Οποιοσδήποτε θα μπορούσε να είναι οροθετικός

«Το ουσιαστικό πρόβλημα είναι το στίγμα. Ο φόβος δηλαδή που προκύπτει από την έλλειψη γνώσης. Ο κόσμος δεν είναι αρκετά ενήμερος και φοβάται. Ακούμε να διώχνουν ανθρώπους από τη δουλειά τους επειδή είναι οροθετικοί, να τους απειλούν ή τους αναγκάζουν σε παραίτηση. Αντί να σταθούμε δίπλα στους ανθρώπους αυτούς, από φόβο στεκόμαστε απέναντι. Γι’ αυτό οι οροθετικοί στην Κύπρο φοβούνται να μιλήσουν ανοιχτά. Δεν πρέπει να ντρέπεται κανένας για οποιαδήποτε κατάσταση της υγείας του και πρέπει η κοινωνία - δηλαδή εγώ, εσύ, και όλοι μας - να δημιουργήσουμε ένα ασφαλές περιβάλλον που να επιτρέπει στους ανθρώπους να μην απολογούνται για οποιασδήποτε κατάσταση της υγείας τους. Να μην νιώθουν ντροπή. Να μην νιώθουν ότι είναι λιγότερο σημαντικοί, λιγότερο ικανοί, λιγότερο ερωτεύσιμοι. Η ζωή ξεκινά όταν ο φόβος σταματά. Εξάλλου, οποιοσδήποτε θα μπορούσε να είναι οροθετικός. Μπορεί να είναι κάποιος δικός σου άνθρωπος. Μπορεί να είναι δίπλα σου και εσύ να μην το γνωρίζεις. Μπορεί να είσαι εσύ αύριο. Αν δημιουργήσουμε συνθήκες ασφάλειας και αποδοχής με τους ανθρώπους, με τον/την σύντροφο μας, τότε θα πάρει την απόφαση να το μοιραστεί μαζί μας όταν νιώσει ότι μπορεί. Στο σεξ και στον έρωτα άλλωστε, έχει ευθύνη να προστατεύει ο καθένας τον εαυτό του. Και αυτό μπορεί να το κάνει οποιοσδήποτε με τη χρήση προφυλακτικού ή την άρνηση σεξουαλικής επαφής χωρίς προφυλακτικό. Δεν έχουν ευθύνη μόνο οι οροθετικοί να προστατεύουν τους συντρόφους τους, έχουμε όλοι ευθύνη να προστατεύουμε τον εαυτό μας. Η ευθύνη -όπως και το σεξ άλλωστε- είναι κάτι που το μοιραζόμαστε. Ας σταματήσουμε να φοβόμαστε και να αρχίσουμε να ζούμε».

Sεξετάσου: Τα νέα περιστατικά αυξάνονται συνεχώς

«Δυστυχώς τα περιστατικά νέων μολύνσεων αυξάνονται και ο ιός δε κάνει διακρίσεις. Αν κανείς διαγνωστεί από νωρίς θα προλάβει να σταματήσει τον ιό από το να του καταστρέψει την υγεία του. Η διάγνωση στα πρώτα στάδια σώζει ζωές. Στην Κύπρο μέχρι πριν τρία χρόνια ήμασταν περίπου στα 50-60 περιστατικά νέων μολύνσεων ανά έτος. Σήμερα και τα τελευταία τρία χρόνια, έχουμε φτάσει στα 80 νέα περιστατικά περίπου, κάθε χρόνο. Αυτή η αύξηση έχει ανησυχήσει τόσο εμάς τους ακτιβιστές και τις οργανώσεις που ασχολούμαστε με το ζήτημα, όσο και το Υπουργείο Υγείας, με το οποίο συνεργαζόμαστε. Μέχρι τον Ιούλιο που μας πέρασε, 516 άνθρωποι παρακολουθούνταν στη Γρηγόρειο Κλινική. Μηνιαίο επίδομα για οροθετικά άτομα δεν προσφέρεται από το κράτος. Πρόσφατα καταργήθηκε και το Tαμείο AIDS που υπήρχε. Παρακολουθούμε την πολιτική του Υπουργείου Υγείας από πολύ κοντά και συμμετέχουμε στην Εθνική Επιτροπή για το AIDS. Το Υπουργείο στηρίζει μεν το έργο μας και αυτό είναι μια καλή αρχή, αλλά θα πρέπει να διευρυνθεί η στήριξη. Αν κάποιος θέλει να μιλήσει ανώνυμα και εμπιστευτικά, μπορεί να μας καλέσει στο τηλέφωνο του Cy Checkpoint που είναι 9960 7005, ή τη γραμμή ψυχοκοινωνικής στήριξης στο 9960 9070. Η Cyta στηρίζει την οργάνωση μας, μας παρέχει τις δύο γραμμές χωρίς χρέωση, και την ευχαριστούμε πολύ. 

«Η Kίνηση Συμπαράστασης για το AIDS δεν έχει ακόμα μόνιμο χώρο. Έχει δημιουργήσει το «Cy Checkpoint», το Κέντρο Πρόληψης, Εξέτασης και Ενημέρωσης για τον HIV και άλλα Σεξουαλικά Μεταδιδόμενα Νοσήματα, που διοργανώνει συχνά εξετάσεις ταχείας διάγνωσης. Στήνουμε ομάδες εθελοντών σε όλες τις πόλεις και κάνουμε ενημερωτικές εκστρατείες και τεστ σε όλη την Κύπρο. Το θετικό στον τρόπο που λειτουργεί το “Cy Checkpoint” είναι ότι πάμε εμείς και βρίσκουμε τον κόσμο, δεν περιμένουμε να έρθει αυτός σε μας. Φτιάχνουμε ένα ασφαλές και φιλικό περιβάλλον, αγκαλιάζουμε όλους τους ανθρώπους ανεξαρτήτως ταυτότητας φύλου, εθνικότητας, σεξουαλικού προσανατολισμού, ηλικίας κλπ., και κάνουμε τεστ σε καφετέριες, μπαρ, πανεπιστήμια, σε κεντρικά σημεία των πόλεων. Οι χώροι αυτοί δεν θυμίζουν σε τίποτα νοσοκομεία, ώστε να μπορεί κάποιος να νιώσει άνετα. Το τεστ είναι γρήγορο, ανώνυμο και δωρεάν. Οι εξεταστές είναι ειδικά εκπαιδευμένα άτομα από την κοινότητα. Η διαδικασία δεν παίρνει περισσότερο από 10 λεπτά και εκεί ενημερώνουμε όλους όσοι θέλουν να κάνουν το τεστ για το πως μπορούν να κάνουν σεξ με ασφάλεια. Λύνουμε απορίες και σε ένα 10λεπτο παίρνεις επί τόπου το αποτέλεσμά σου χωρίς να περιμένεις. Έχουμε κάνει περισσότερα από 1300 τεστ και συνεχίζουμε. Προσπαθούμε να επικεντρωθούμε και σε άλλες ομάδες ανθρώπων που δύσκολα θα πήγαιναν να εξεταστούν σε δημόσιο νοσοκομείο, όπως οι μετανάστες, οι sex workers, οι χρήστες ουσιών. Τα τεστ είναι για όλους. Αν κάποιος θέλει να επικοινωνήσει μαζί μας μπορεί να μας στείλει ένα μήνυμα στο facebook είτε στο “AIDS Solitarity Movement”, είτε στο “CY Checkpoint”».

Οι επόμενες εξορμήσεις του "Cy Chekcpoint” σε όλη την Κύπρο ξεκινούν στις 17 Νοεμβρίου, 2017, κατά την Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Εξέτασης για τον HIV. Θα μπορεί κανείς πολύ σύντομα να δει το πρόγραμμα με όλα τα σημεία εξέτασης στην ιστοσελίδα μας και στο facebook page.