Το σύννεφο πολέμου στο Αρτσάχ-Οι ιστορικές διαφορές και η τουρκική εμπλοκή

Ένα τεράστιο σύννεφο πολέμου μαίνεται πάνω από την αυτόνομη Επαρχία του Ναγκόρνο Καραμπάχ, ή αλλιώς Δημοκρατία του Αρτσάχ, μετά τις τελευταίες εξελίξεις στην περιοχή και την πρόθεση του Αζερμπαϊτζάν να την καταλάβει, την ίδια ώρα που εμπλοκή στις επικείμενες πολεμικές συγκρούσεις φαίνεται πως έχει και η Άγκυρα. 

Οι συγκρούσεις μεταξύ των δυνάμεων της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν λόγω της αποσχισθείσας περιοχής του Ναγκόρνο- Καραμπάχ συνεχίζονταν σήμερα το πρωί, με τις δύο πλευρές να αναπτύσσουν βαρύ πυροβολικό, όπως ανακοίνωσαν. Το υπουργείο Άμυνας της Αρμενίας έκανε λόγο για συγκρούσεις που σημειώνονταν όλη τη διάρκεια της νύκτας, ενώ το υπουργείο Άμυνας του Αζερμπαϊτζάν επεσήμανε ότι οι αρμένικες δυνάμεις βομβαρδίζουν την πόλη Τέρτερ.

Σε αυτό το πλαίσιο ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, απηύθυνε έκκληση στο Αζερμπαϊτζάν και στους αυτονομιστές του Ναγκόρνο - Καραμπάχ, που στηρίζονται από την Αρμενία, «να σταματήσουν αμέσως τις μάχες» στη διαφιλονικούμενη περιοχή. Ο Γκουτέρες ζήτησε από όλες τις πλευρές να αποκλιμακώσουν την ένταση και να επιστρέψουν, χωρίς καθυστέρηση, στο τραπέζι ουσιαστικών διαπραγματεύσεων, ανέφερε ο εκπρόσωπός του, Στεφάν Ντουζαρίτς.

Σύμφωνα με τον Ντουζαρίτς, ο Γκουτέρες σκοπεύει να μιλήσει τόσο με τον πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγιεφ όσο και με τον πρωθυπουργό της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν. «Ο γενικός γραμματέας είναι πολύ ανήσυχος για την πρόσφατη επανάληψη των εχθροπραξιών» και «καταδικάζει την προσφυγή στη βία», πρόσθεσε. Ο Γκουτέρες στηρίζει την Ομάδα του Μινσκ, δηλαδή τη μεσολαβητική προσπάθεια της Γαλλίας, της Ρωσίας και των ΗΠΑ και προέτρεψε τις αντίπαλες πλευρές «να συνεργαστούν στενά» με αυτές τις χώρες για να ξαναρχίσει ο διάλογος χωρίς προϋποθέσεις.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Πενταμελής οικογένεια Αζέρων σκοτώθηκε στους βομβαρδισμούς, σύμφωνα με το Μπακού

Το χρονικό της σύρραξης
Η περιοχή του Ναγκόρνο Καραμπάχ ανακοίνωσε σήμερα, 27 Σεπτεμβρίου, ότι 16 στρατιώτες του σκοτώθηκαν και περισσότεροι από 100 τραυματίστηκαν στις συγκρούσεις με τις δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν. Συγκρούσεις ξέσπασαν μεταξύ των αρμενικών και αζερικών δυνάμεων για το Ναγκόρνο Καραμπάχ, αναζωπυρώνοντας τις ανησυχίες για αστάθεια στον νότιο Καύκασο, έναν διάδρομο για τους αγωγούς που μεταφέρουν πετρέλαιο και φυσικό αέριο στις παγκόσμιες αγορές.

Νωρίτερα, το υπουργείο Άμυνας του Ναγκόρνο Καραμπάχ γνωστοποίησε ότι κατέστρεψε τέσσερα ελικόπτερα του Αζερμπαϊτζάν, 15 μη επανδρωμένα αεροσκάφη και 10 τεθωρακισμένα κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων. Εξάλλου, το κοινοβούλιο του Αζερμπαϊτζάν, κατά τη διάρκεια έκτακτης συνεδρίασης, ενέκρινε την κήρυξη στρατιωτικού νόμου και απαγόρευσης της κυκλοφορίας σε πολλές περιοχές και πόλεις λόγω της κλιμάκωσης των εχθροπραξιών. Το σχέδιο προβλέπει την κήρυξη στρατιωτικού νόμου στην πρωτεύουσα του Αζερμπαϊτζάν, το Μπακού όπως και σε πόλεις όπως η Γκαντζά και το Γκοϊγκόλ.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Οι ΗΠΑ προτρέπουν τις εμπλεκόμενς πλευρές να σταματήσουν τις εχθροπραξίες

ΝΑΤΟ: «Να σταματήσουν αμέσως οι συγκρούσεις»
Ένα υψηλόβαθμο στέλεχος του ΝΑΤΟ κάλεσε σήμερα το Αζερμπαϊτζάν και την Αρμενία να βάλουν αμέσως τέλος στις συγκρούσεις στην περιοχή του Ναγκόρνο - Καραμπάχ.

Οι δύο πλευρές «πρέπει να σταματήσουν αμέσως τις συγκρούσεις», είπε ο Τζέιμς Απατουράι, ο ειδικός εκπρόσωπος του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ για την περιοχή του Καυκάσου και της Κεντρικής Ασίας. Ζήτησε επίσης να ξαναρχίσουν οι διαπραγματεύσεις για μια ειρηνική επίλυση του ζητήματος. «Το ΝΑΤΟ στηρίζει τις προσπάθειες της Ομάδας του Μινσκ του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη», πρόσθεσε.

Η Ομάδα του Μινσκ, όπου συμπροεδρεύουν η Γαλλία, η Ρωσία και οι ΗΠΑ, συγκροτήθηκε το 1992 με στόχο την επίτευξη μιας ειρηνικής λύσης στο πρόβλημα του Ναγκόρνο - Καραμπάχ.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Η Αρμενία σκέφτεται να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία του Ναγκόρνο-Καραμπάχ

Το ιστορικό της διαμάχης
Το Ναγκόρνο - Καραμπάχ είναι το θέατρο ενός πολέμου που ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και στοίχισε τη ζωή σε 30.000 ανθρώπους. Το Μπακού θέλει να ανακτήσει τον έλεγχο στην περιοχή αυτή, που δεν έχει αναγνωριστεί από καμία χώρα ως ανεξάρτητη δημοκρατία. Οι ειρηνευτικές συνομιλίες έχουν περιέλθει σε αδιέξοδο εδώ και χρόνια. Συχνά σημειώνονται συγκρούσεις μεταξύ των αυτονομιστών και των Αζέρων, αλλά και μεταξύ Αρμενίων και Αζέρων, πιο πρόσφατα τον περασμένο Ιούλιο.

Η Αλέσια Βαρτανιάν, εμπειρογνώμονας στο International Crisis Group, εκτίμησε ότι αυτή η νέα κλιμάκωση εξηγείται κυρίως επειδή δεν υπάρχει κάποια ενεργή, διεθνής μεσολαβητική προσπάθεια για τον τερματισμό της σύγκρουσης. Αφότου ξέσπασε η πανδημία «η σύρραξη ξεχάστηκε και οι διπλωμάτες (σ.σ. μεσολαβητές) δεν πήγαν στο Μπακού και το Γερεβάν ούτε καν μετά τις συγκρούσεις του Ιουλίου», εξήγησε.

Τα τελευταία χρόνια το Αζερμπαϊτζάν χρησιμοποίησε τα έσοδα από το πετρέλαιό του για να αγοράσει όπλα. Η Αρμενία, κατά πολύ φτωχότερη χώρα, είναι ωστόσο πιο κοντά στη Ρωσία, η οποία διαθέτει μια στρατιωτική βάση στο έδαφός της. Το Γερεβάν ανήκει εξάλλου σε μια πολιτοστρατιωτική ένωση, με επικεφαλής της Ρωσία, τον Οργανισμό της Συμφωνίας Συλλογικής Ασφάλειας. Η Ρωσία, που ανταγωνίζεται την Τουρκία στην περιοχή, πουλάει όπλα και στις δύο χώρες.

Η εμπλοκή της Τουρκίας
Στο μεταξύ, ομάδα ένοπλων μισθοφόρων, υποστηριζόμενων από την Τουρκία, έφτασαν χθες Κυριακή στο Αζερμπαϊτζάν, προερχόμενοι από τη Συρία, ενώ άλλη μια ομάδα ετοιμάζεται να αναχωρήσει για τον ίδιο προορισμό.

Από το Αφρίν
Αυτό αποκαλύπτει το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το οποίο σημειώνει ότι οι μισθοφόροι που μάχονται για τα συμφέροντα της Τουρκίας έφθασαν στο τουρκικό έδαφος από το Αφρίν της Συρίας.

Οι πηγές του Παρατηρητηρίου επιβεβαίωσαν ότι άλλη μια ομάδα ετοιμάζεται να αναχωρήσει για το Αζερμπαϊτζάν.

Οι εξελίξεις αυτές εντάσσονται στο πλαίσιο της πολιτικής που ακολουθεί η Αγκυρα για τη μετατροπή των ενόπλων που μάχονται στη Συρία, σε μισθοφόρους.

Στις 24 Σεπτεμβρίου, αξιόπιστες πηγές ενημέρωσαν το Παρατηρητήριο ότι η τουρκική κυβέρνηση μετέφερε πάνω από 300 μαχητές των υποστηριζόμενων από την Τουρκία συριακών φατριών, ως επί το πλείστον των «Σουλτάν Μουράτ» και «Αλ-Αμασάτ», από τα χωριά και τις πόλεις του καντονιού Αφρίν, βορειοδυτικά του Χαλεπιού.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Έκκληση Κύπρου για τερματισμό εχθροπραξιων στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ

Για να φυλάξουν τα σύνορα
Οι ίδιοι οι μαχητές δήλωσαν ότι μεταφέρθηκαν στο Αζερμπαϊτζάν για να φυλάξουν τα σύνορά του έναντι αμοιβής 1.500 έως 2.000 δολαρίων.

Ωστόσο, το Παρατηρητήριο δεν μπόρεσε να επαληθεύσει εάν ο προορισμός τους θα ήταν το Αζερμπαϊτζάν, η Λιβύη ή κάποιο άλλο μέρος.

Αξιόπιστες πηγές του Παρατηρητηρίου επιβεβαίωσαν ότι νέα παρτίδα περίπου 1.400 μισθοφόρων, υποστηριζόμενων από την Τουρκία, επέστρεψε από τη Λιβύη στη Συρία, αφού έληξε ο χρόνος των συμβάσεών τους.

Στη Λιβύη
Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία του Παρατηρητηρίου, ο αριθμός των νεοσυλλέκτων που έφτασαν στη Λιβύη αυξήθηκε σε σχεδόν 18.000 σύριους μισθοφόρους, συμπεριλαμβανομένων 350 παιδιών κάτω των 18 ετών, εκ των οποίων 8.500 επέστρεψαν στη Συρία αφού έληξαν οι συμβάσεις τους και εισέπραξαν την αμοιβή τους.

Ο αριθμός των τζιχαντιστών που μεταφέρθηκαν από τη Συρία στη Λιβύη ανήλθε στους 10.000, ανάμεσά τους 2.500 Τυνήσιοι.

Το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων είναι μη κυβερνητική οργάνωση με έδρα το Λονδίνο, η οποία διαθέτει εκτενές δίκτυο πηγών σε όλη τη Συρία, παρακολουθεί και ενημερώνεται για τις εξελίξεις από το 2011 που ξέσπασαν οι συγκρούσεις στη χώρα.