Από την «μυστηριώδη» νέα ασθένεια σε όσα γνωρίζουμε σήμερα για τον κορωνοϊό

Ήταν αμέσως μετά την Πρωτοχρονιά, όταν τα διεθνή μέσα ενημέρωσης άρχισαν να στρέφουν την προσοχή τους στην μυστηριώδη, όπως την αποκαλούσαν, νέα ασθένεια, που εμφανίστηκε σε μία περιοχή της Κίνας. Το «νέο είδος πνευμονίας» είχε ήδη επηρεάσει πάνω από 50 ανθρώπους από τον Δεκέμβριο. Δεν γνωρίζαμε σχεδόν τίποτα γι’ αυτό τον ιό, δεν είχε καν όνομα. Ήταν μια ασθένεια που νομίζαμε πως επηρέασε πάρα πολύ λίγους ανθρώπους, που είχαν έρθει σε επαφή με μολυσμένα ζώα, πάρα πολύ μακριά…
 
Είναι Αύγουστος του 2020. Η μυστηριώδης ασθένεια ονομάζεται COVID-19 και ο μυστηριώδης ιός είναι κορωνοϊός με το όνομα SARS-CoV-2. Τα επιβεβαιωμένα κρούσματα, σε όλο τον κόσμο, πλησιάζουν τα είκοσι εκατομμύρια, ενώ περισσότεροι από 700,000 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους από αυτόν. Εικάζεται, δε, πως αυτοί οι αριθμοί μπορεί να είναι πολλαπλάσιοι, δεδομένου ότι το εύρος των διαγνωστικών ελέγχων διαφέρει από χώρα σε χώρα.
 
Μεταξύ Ιανουαρίου και Αυγούστου μάθαμε πολλά γι’ αυτόν τον ιό, χάρη στις άοκνες προσπάθειες χιλιάδων επιστημόνων σε όλο τον πλανήτη. Στην αρχή οι πληροφορίες ήταν ελλείπεις και ορισμένες φορές αντικρουόμενες, ενώ κάποια από τα πράγματα που έλεγαν οι ειδικοί πριν μερικούς μήνες στην πορεία αποδείχθηκαν διαφορετικά, καθώς κανείς δεν είχε μελετήσει τον  SARS-CoV-2, τους τρόπους μετάδοσής του, τα συμπτώματα της ασθένειας, τις αντιδράσεις των οργανισμών στα διάφορα θεραπευτικά πρωτόκολλα κ.α. Ακόμη και σήμερα δεν γνωρίζουμε σχεδόν τίποτα για κάποιες πτυχές που αφορούν τον ιό.
 
Οι πρώτες πληροφορίες βασίζονταν σε εμπειρίες και μαρτυρίες, σε στοιχεία που προέρχονταν μόνο από μία χώρα, η οποία συχνά ενεργεί με μυστικοπάθεια και με σκεπτικισμό για τη Δύση, και σε συγκρίσεις με τον τρόπο που λειτουργούν άλλοι ιοί και εύλογες υποθέσεις πως ο νέος ιός θα επιδείκνυε παρόμοια συμπεριφορά. Και το σύνολο της ενημέρωσης βασιζόταν, ουσιαστικά, στην παρατήρηση, στην αρχική καταγραφή και στα περιορισμένα δεδομένα. Γι’ αυτό και πράγματα που θεωρούμε δεδομένα σήμερα για τον κορωνοϊό, στις αρχές της πανδημίας δεν ήταν τίποτα περισσότερο από ενδεχόμενα.
 
Η επιστημονική διαδικασία βασίζεται στη συλλογή και την μελέτη αξιόπιστων στοιχείων. Και όσο πληθαίνουν τα στοιχεία αυτά, όσο δίνεται περισσότερος χρόνος για μελέτη και σύγκριση, όσο δοκιμάζονται διαφορετικές μεθοδολογικές προσεγγίσεις και νέες θεωρίες, τόσο πιο σοφοί θα γινόμαστε για τον ιό που ανέτρεψε τις ζωές μας.
 
Σε αντίθεση με τις επιπολαίες προσεγγίσεις των συνωμοσιολογιών πως «κάτι μας κρύβουν», η επιστημονική κοινότητα κάνει ακριβώς το αντίθετο: Βρίσκονται σε μία διαρκή διαδικασία αναζήτησης, προσπαθώντας να ανακαλύψει τα πάντα γι’ αυτόν τον ιό και την ασθένεια που προκαλεί.
 
Οι κατά καιρούς ανακοινώσεις βασίζονταν στις πληροφορίες που ήταν διαθέσιμες κατά τον χρόνο που γίνονταν και στις κυρίαρχες υποθέσεις εργασίας. Για παράδειγμα, σε κάποιο στάδιο, δεν γνωρίζαμε καν ότι ο ιός μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο, ενώ για εβδομάδες δεν αντιληφθήκαμε το μέγεθος που είχε πάρει η επιδημία. Από τον Ιανουάριο μέχρι τον Αύγουστο, όμως, ο όγκος των πληροφοριών έχει πολλαπλασιαστεί. Το Scientific American συνέλεξε αρκετές από τις πληροφορίες που είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε σήμερα, αλλά δεν ξέραμε ακόμη και μερικές εβδομάδες προηγουμένως:
 
Ο κορωνοϊός μπορεί να εμφανιστεί παντού
Στα πρώτα στάδια της εξάπλωσης του ιού πιστεύαμε ότι οι Κινέζοι ασθενούσαν επειδή ψώνιζαν από αγορές που πουλούσαν άγρια ζώα. Αργότερα υπήρχε η πεποίθηση πως ο κορωνοϊός εξαπλώθηκε στην Ιταλία επειδή οι άνθρωποι αγκαλιάζονται και φιλιούνται όταν βρεθούν. Υπήρχε η εντύπωση πως γέμισαν τα κρουαζιερόπλοια κορωνοϊό επειδή έτρωγαν όλοι από το ίδιο φαγητό, πως θέρισε ο ιός τα γηροκομεία επειδή οι ηλικιωμένοι είναι ευάλωτοι και πως εξαπλώθηκε στη Νέα Υόρκη επειδή έχει πάρα πολλούς κατοίκους.
 
Τώρα γνωρίζουμε πως ο κορωνοϊός μπορεί να εξαπλωθεί παντού. Σε αστικές περιοχές, σε αγροτικές περιοχές, σε περίχωρα σε όλο τον κόσμο και δεν παίζει ρόλο η κουλτούρα.
 
Όλοι μπορεί να νοσήσουν και να πεθάνουν
Τα πρώτα θύματα του κορωνοϊού ήταν κυρίως ηλικιωμένα άτομα ή άτομα με υποκείμενα νοσήματα. Και, όπως αποδείχθηκε, το πόσο χρονών είναι κανείς ή το πόσο ευάλωτος, αποτελούν παράγοντες ρίσκου.
 
Τώρα, όμως, ξέρουμε πως ο κορωνοϊός δεν επηρεάζει μόνο τους ηλικιωμένους και τους ευάλωτους. Μπορεί να προσβάλει και ακόμα και να σκοτώσει νέους και υγιείς ανθρώπους. Μπορεί να σκοτώσει έφηβους και παιδιά, παρά το νεαρό της ηλικίας τους και την απουσία άλλων προβλημάτων υγείας.
 
Οι επιφάνειες δεν είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος
Η συμβουλή το πρώτο διάστημα προς τους ανθρώπους ήταν να πλένουν τα χέρια τους πολύ συχνά, να αποστειρώνουν τις επιφάνειες και να αποφεύγουν να αγγίζουν το πρόσωπό τους. Αυτή η συμβουλή εδραζόταν στα διαθέσιμα στοιχεία για το πώς μεταδίδονται άλλες ασθένειες, όπως το κοινό κρυολόγημα.
 
Παρόλο που εξακολουθεί να είναι καλή ιδέα να κάνουμε τα πιο πάνω και να αποφεύγουμε τις χειραψίες, καθώς ο ιός εξαπλώνεται και με αυτούς τους τρόπους, τώρα ξέρουμε πως οι επιφάνειες δεν είναι η βασικότερη πηγή μετάδοσης του κορωνοϊού.
 
Ο ιός υπάρχει στον αέρα
Γνωρίζαμε ότι ο κορωνοϊός μεταδιδόταν κυρίως μέσω των σταγονιδίων όταν οι άνθρωποι έβηχαν ή φταρνίζονταν. Και πιστεύαμε ότι αυτά τα σταγονίδια είναι τόσο βαριά, που εξαφανίζονταν από τον αέρα πολύ γρήγορα. Οι πρώτες έρευνες στα νοσοκομεία έδειχναν πως ο κορωνοϊός παρέμενε στον αέρα μόνο κατά τη διάρκεια συγκεκριμένων ιατρικών πράξεων.
 
Σήμερα ξέρουμε ότι ο ιός εκτινάσσεται με σταγονίδια διαφορετικών μεγεθών και ορισμένα από αυτά είναι αρκετά μικρά ώστε να παραμένουν στον αέρα για περισσότερο χρόνο, κυρίως σε εσωτερικούς χώρους με κακό εξαερισμό.
 
Τον μεταδίδουν και οι ασυμπτωματικοί
Πολλές ασθένειες του αναπνευστικού κάνουν τον κόσμο να βήχει και να φταρνίζεται. Ο πρώτος ιός SARS προκαλούσε συμπτώματα τόσο γρήγορα, που οι περισσότεροι φορείς χρειαζόταν να νοσηλευτούν. Θεωρώντας ότι και ο νέος ιός ακολουθεί αυτό το μοτίβο, ζητούσαμε από τους ανθρώπους που εκδήλωναν συμπτώματα να περιοριστούν και γινόταν συχνή θερμομέτρηση.
 
Όμως τώρα γνωρίζουμε –και αυτή είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της COVID-19- ότι μεταδίδεται και από ανθρώπους που είτε είναι ασυμπτωματικοί είτε στο στάδιο προτού εκδηλώσουν συμπτώματα, την ώρα που αναπνέουν και μιλούν.
 
Το καλοκαίρι δεν σκοτώνει τον κορωνοϊό
Η γρίπη και άλλες ασθένειες του αναπνευστικού κορυφώνονται τον χειμώνα και μειώνονται πάρα πολύ το καλοκαίρι και πολλοί ήλπιζαν ότι και ο νέος ιός θα ακολουθήσει αυτό το μοτίβο κατά τη διάρκεια της άνοιξης και του καλοκαιριού.
 
Τώρα γνωρίζουμε ότι, ανεξαρτήτως εποχής, είναι η συμπεριφορά των ανθρώπων που καθορίζει την εξάπλωση του κορωνοϊού.
 
Οι μάσκες δουλεύουν
Όταν ξεκίνησε η πανδημία, οι ειδικοί ανησυχούσαν ότι η μαζική προμήθεια μασκών θα δημιουργούσε ελλείψεις προστατευτικού εξοπλισμού γι’ αυτούς που τον χρειάζονται περισσότερο. Προειδοποιούσαν, επίσης, πως οι μάσκες ίσως να κάνουν τους ανθρώπους να τηρούν λιγότερο τις αποστάσεις και ότι οι μη χειρουργικές μάσκες δεν μπορούν να σταματήσουν τα μικρά σταγονίδια.
 
Τώρα γνωρίζουμε πως οι μάσκες δουλεύουν, γιατί περιορίζουν την ποσότητα ιού που οι φορείς απελευθερώνουν ενώ μιλούν. Δεν προστατεύουν πλήρως αλλά βοηθούν στη μείωση των μεταδόσεων.
 
Επηρεάζει ο ρατσισμός, όχι η φυλή
Η COVID-19 έχει σκοτώσει περισσότερους μη λευκούς στις ΗΠΑ. Αυτό όμως δεν είναι αποτέλεσμα γενετικών διαφοροποιήσεων αλλά του συστημικού ρατσισμού που περιθωριοποίησε και φτωχοποίησε περισσότερους ιθαγενείς, μαύρους και λατίνους, οι οποίοι είναι πιο πιθανόν να έχουν δουλειές της πρώτης γραμμής, που τους εκθέτουν σε μόλυνση, περισσότερο στρες και λιγότερη πρόσβαση σε υψηλού επιπέδου ιατρική περίθαλψη.
 
Η πανδημία μας έχει διδάξει πως δεν είναι η φυλή αλλά ο ρατσισμός που δημιουργεί ανισότητες στην υγεία.
 
Η παραπληροφόρηση σκοτώνει
Πολιτικοί, αντιεμβολιαστές και άλλες ομάδες έχουν χρησιμοποιήσει την πανδημία για να προωθήσουν τον ρατσισμό, να διοχετεύσουν παραπληροφόρηση και να ενισχύσουν θεωρίες συνωμοσίας. Οι ακόλουθοί τους απειλούν ειδικούς και τις οικογένειές τους, αρνούνται να φορέσουν μάσκες, αρνούνται να συνεργαστούν στη διαδικασία ιχνηλάτησης και απορρίπτουν το μέτρο της κοινωνικής αποστασιοποίησης.
 
Το πιο σημαντικό πράγμα, κατά τη διάρκεια μίας πανδημίας, όταν δεν υπάρχει θεραπεία ή εμβόλιο, όπως αποδείχθηκε από τα επιτυχημένα παραδείγματα, είναι να δοθεί βήμα στους ειδικούς να προσφέρουν ξεκάθαρη, ακριβή και αξιόπιστη πληροφόρηση, βασισμένη πάνω στα καλύτερα στοιχεία. Η διάδοση ψεμάτων διαδίδει τον κορωνοϊό.  
 
Τα συμπτώματα του κορωνοϊού
Πριν από λίγο καιρό δεν ήταν γνωστά ούτε καν όλα τα συμπτώματα του κορωνοϊού, τα οποία γνωρίζουμε σήμερα, αφού ορισμένα παρατηρήθηκαν στην πορεία.  
 
Σύμφωνα με τον ΠΟΥ τα πιο κοινά συμπτώματα είναι τα ακόλουθα:

• Πυρετός
• Βήχας
• Κόπωση

 Λιγότερο κοινά συμπτώματα είναι:

• Διάφοροι πόνοι
• Ρινική συμφόρηση
• Πονοκέφαλος
• Πονόλαιμος
• Διάρροια
• Φλόγωση της μεμβράνης των βλεφάρων
• Απώλεια όσφρησης ή γεύσης
• Εξάνθημα στο δέρμα
• Αλλαγή στο χρώμα των άκρων

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• Τα πνεύματα της αντιλογίας και η εγκληματική ασέβεια των αντιδραστικών ξερόλων
• Η χαριστική βολή, οι επί παντός επιστητού «ειδικοί» και οι… τόπακες
• Οι επιπόλαιοι που… χωρκοϊρίζουν και η απουσία κοινωνικής συνείδησης