Ανησυχεί η Ευρώπη για την απόφαση του Ιράν για το πυρηνικό πρόγραμμα

Ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ εξέφρασε σήμερα τη «βαθύτατη λύπη του» για την απόφασή του Ιράν να άρει κάθε περιορισμό στον εμπλουτισμό ουρανίου.
 
«Η πλήρης εφαρμογή της συμφωνίας για το πυρηνικό πρόγραμμα (του Ιράν) από όλους είναι τώρα πιο σημαντική από ποτέ, για την περιφερειακή σταθερότητα και την παγκόσμια ασφάλεια», έγραψε στο Twitter ο ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ για την εξωτερική πολιτική. Ο Μπορέλ υπογράμμισε ότι η ΕΕ θα βασιστεί στα συμπεράσματα της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) για να εκτιμήσει τις συνέπειες από την απόφαση του Ιράν.
 
Θορυβημένο και το Λονδίνο
Η ανακοίνωση του Ιράν ότι αποδεσμεύεται από τους περιορισμούς που θέτει η διεθνής συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμά του σε ό,τι αφορά τον εμπλουτισμό ουρανίου είναι ανησυχητική και η Βρετανία συζητά με τους εταίρους της ποια θα είναι τα επόμενα βήματα, δήλωσε σήμερα ένας εκπρόσωπος του Βρετανού πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον.
 
Ο εκπρόσωπος είπε ότι ο Τζόνσον θα συναντηθεί αργότερα σήμερα με τους κορυφαίους υπουργούς του για να συζητήσουν την κατάσταση στη Μέση Ανατολή ενώ σκοπεύει να συνομιλήσει και με τον πρωθυπουργό του Ιράκ. Αύριο Τρίτη θα συνεδριάσει το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας του Ηνωμένου Βασιλείου.
 
Ο εκπρόσωπος τόνισε ότι η Βρετανία και οι ΗΠΑ έχουν μια «πολύ ισχυρή» σχέση όσον αφορά την ασφάλεια και άλλα θέματα και επανέλαβε την πάγια άποψη της κυβέρνησης ότι οι χώρες έχουν το δικαίωμα στην αυτοάμυνα. Σχολιάζοντας ωστόσο τις απειλές του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ ότι θα πλήξει 52 τοποθεσίες, μεταξύ των οποίων και στόχους σημαντικούς για τον ιρανικό πολιτισμό, εάν η Τεχεράνη επιτεθεί σε Αμερικανούς πολίτες ή αμερικανικά συμφέροντα, είπε ότι υπάρχουν διεθνείς συμβάσεις που απαγορεύουν την καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς.
 
Για το Ιράκ, είπε ότι το Λονδίνο δεν σχεδιάζει να του επιβάλει κυρώσεις και προέτρεψε την ιρακινή κυβέρνηση να διασφαλίσει ότι ο διεθνής συνασπισμός θα μπορέσει να συνεχίσει τη ζωτικής σημασίας δουλειά του στην περιοχή.
 
Τι εκτιμούν οι αναλυτές
Πέραν της ανησυχίας για το πυρηνικό πρόγραμμα, ωστόσο, τα βλέμματα είναι στραμμένα και στο εσωτερικό του Ιράν και τις επιπτώσεις που τα τελευταία γεγονότα μπορεί να έχουν στη χώρα .
 
Η Ισλαμική Δημοκρατία και οι συντηρητικοί στο Ιράν ενδέχεται να επωφεληθούν από τον φόνο από αμερικανική επιδρομή του στρατηγού Κασέμ Σουλεϊμανί, μιας χαρισματικής προσωπικότητας του Ιράν, εκτιμούν αναλυτές.
 
Η εκτέλεση στο αεροδρόμιο της Βαγδάτης τη νύκτα της Πέμπτης προς Παρασκευή του επικεφαλής της Δύναμης αλ Κουντς προκάλεσε μια συναισθηματική έκρηξη στο Ιράν, την οποία οι αρχές δεν θα χάσουν την ευκαιρία να εκμεταλλευθούν.
 
«Ο φόνος του Σουλεϊμανί, ο οποίος σε αμερικανικούς όρους είχε θέση αντίστοιχη του επικεφαλής της CIA και αυτού της Κοινής Διοίκησης Ειδικών Επιχειρήσεων (JSOC), σημαίνει ότι οι ΗΠΑ εξόντωσαν τον δεύτερο πιο ισχυρό άνδρα του Ιράν», επισημαίνει ο Άαρον Μίλερ πρώην Αμερικανός διπλωμάτης.
 
Ο θάνατος του στρατηγού, τον οποίο ο αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ είχε χαρακτηρίσει «ζωντανό μάρτυρα», θα επιτρέψει στην Τεχεράνη να ωφεληθεί. «Θα έχουν την ευκαιρία να εκτρέψουν τα πλήγματα. Όχι για πολύ καιρό, αλλά θα υπάρξει λαϊκή συναισθηματική αντίδραση», εξηγεί ο Φρανσουά Νικουλό, πρώην πρεσβευτής της Γαλλίας στην Τεχεράνη. «Ενσάρκωνε μια όμορφη εικόνα στρατιώτη στο ιρανικό φαντασιακό», προσθέτει.
 
Πολλοί Ιρανοί θεωρούσαν τον Σουλεϊμανί ήρωα στον οποίο μπορούσαν να βασίζονται ώστε η χώρα τους να μην έχει την κατάληξη του Ιράκ, της Συρίας ή του Αφγανιστάν. Τον Οκτώβριο του αμερικανικό ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων και Ασφάλειας του Μέριλαντ είχε επισημάνει ότι ο στρατηγός ήταν η πιο δημοφιλής προσωπικότητα στο Ιράν, με 8 στους 10 να έχουν θετική άποψη για εκείνον.
 
Ο φόνος του ίσως ωθήσει την Τεχεράνη να αναδιπλωθεί σε αμυντική στάση. «Πλέον είναι σχεδόν βέβαιο ότι το ιρανικό κοινοβούλιο θα περάσει στα χέρια των πιο σκληροπυρηνικών στοιχείων» στις εκλογές του Φεβρουαρίου, προέβλεψε σε tweet του ο Αλί Βαέζ αρμόδιος για το Ιράν στο International Crisis Group. Και όλα αυτά σε ένα πλαίσιο κοινωνικής έντασης.
 
Οι διαδηλώσεις που ξέσπασαν στις 15 Νοεμβρίου μετά την ανακοίνωση της αύξησης της τιμής της βενζίνης εν μέσω οικονομικής κρίσης εξαπλώθηκαν σε πολλές πόλεις του Ιράν. Οι αρχές ισχυρίστηκαν ότι αποκατέστησαν την τάξη μέσα σε λίγες ημέρες, χωρίς να αναφερθούν σε αριθμό θυμάτων. Η Διεθνής Αμνηστία εκτιμά σε 300 τους νεκρούς, ενώ χιλιάδες άνθρωποι συνελήφθησαν.
Εξαιτίας των αμερικανικών κυρώσεων το νόμισμα του Ιράν, το ριάλ, υποτιμήθηκε και ο πληθωρισμός εκτοξεύθηκε. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εκτίμησε στις τελευταίες του προβλέψεις ότι το ιρανικό ΑΕΠ σημείωσε πτώση 9,5% το 2019. Τον Δεκέμβριο ο Ιρανός πρόεδρος Χασάν Ροχανί παρουσίασε έναν «προϋπολογισμό αντίστασης» στις κυρώσεις.
 
«Τα προβλήματα που οδήγησαν στις διαδηλώσεις εξακολουθούν να υπάρχουν. Το καθεστώς ενδέχεται να εκμεταλλευθεί (τον φόνο του στρατηγού) για να συνεχίσει την καταστολή των αντιφρονούντων», ισχυριζόμενο ότι παίζουν το παιχνίδι των ΗΠΑ, σημειώνει η Αριάνε Ταμπαταμπάι αναλύτρια στο αμερικανικό ινστιτούτο Rand.
 
Ο Σουλεϊμανί είχε δύο αντικρουόμενες εικόνες, συνεχίζει: Αυτή του ήρωα που υπερασπίζεται την πατρίδα, η οποία «κυριαρχούσε στην φιλοκυβερνητική νεολαία». Όμως από άλλους θεωρούνται στέλεχος «μιας οργάνωσης υπεύθυνης για την καταστολή και ωμότητες».
 
Αναζητεί ρόλο η Τουρκία
Την ίδια στιγμή, φαίνεται πως η Άγκυρα προσπαθεί να εκμεταλλευτεί τα γεγονότα για να αποκομίσει πολιτικό ρόλο.
 
Η Τουρκία θα εργαστεί για την αποκλιμάκωση των εντάσεων μεταξύ Ιράν και Ηνωμένων Πολιτειών και είναι σε επαφή και με τις δύο πλευρές, δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας Μεβλούτ Τσαβούσογλου.
 
Μετά τον θάνατο του Κασέμ Σουλεϊμανί στη Βαγδάτη, ο Τσαβούσογλου είπε ότι είχε συζήτησε το θέμα, σε τηλεφωνικές επικοινωνίες με τους ομολόγους του των ΗΠΑ και του Ιράν. Όταν ρωτήθηκε αν η Άγκυρα είναι πρόθυμη να μεσολαβήσει μεταξύ Ουάσινγκτον και Τεχεράνης, απάντησε ότι η Τουρκία θα στηρίξει κάθε ενέργεια για την αποκλιμάκωση της έντασης. «Θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε με τις άλλες χώρες για να επιλύσουμε αυτό το πρόβλημα ή να αποκλιμακώσουμε τις εντάσεις τις επόμενες ημέρες», πρόσθεσε.
 
Το θέμα θα βρεθεί στο επίκεντρο της επίσκεψης που θα πραγματοποιήσει την Τετάρτη στην Τουρκία ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν. Ο Τσαβούσογλου είπε ότι ο πρόεδρος Ερντογάν είχε συζητήσεις για το ζήτημα αυτό με τους ομολόγους του της Γαλλίας, του Ιράν, του Ιράκ και του Κατάρ.
 
«Η κοινή ανησυχία μας είναι μήπως μετατραπεί το Ιράκ σε εμπόλεμη ζώνη για άλλες, τρίτες χώρες. Πρόκειται για έναν πολύ σοβαρό κίνδυνο για το Ιράκ και την περιοχή μας. Επομένως, θα συνεχίσουμε να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να περιορίσουμε τον κύκλο της βίας», πρόσθεσε.
 
Αναφερόμενος στην απόφαση του ιρακινού κοινοβουλίου να εκδιώξει από τη χώρα όλες τις ξένες στρατιωτικές δυνάμεις, ο Τούρκος ΥΠΕΞ είπε ότι δεν είναι δεσμευτική και υπενθύμισε ότι ο Ερντογάν κάλεσε τον Ιρακινό ομόλογό του να ενεργήσει με βάση τη λογική.
 
«Ο φόνος του Σουλεϊμανί δεν άλλες τις ισορροπίες μόνο στο Ιράκ αλλά και στο Ιράν. Αυτό μπορεί να ενισχύσει ριζοσπαστικές οργανώσεις», προειδοποίησε. Ο Τσαβούσογλου είπε τέλος ότι έχει συζητήσει τις εξελίξεις με τους ομολόγους του της Ρωσίας, της Βρετανίας, του Κατάρ και του Πακιστάν, καθώς και με τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες.
 
Βλέπει τον Πούτιν η Μέρκελ
Με τον Βλαντιμίρ Πούτιν θα συζητήσει και η καγκελάριος της Γερμανίας Άγγελα Μέρκελ, η οποία θα επισκεφθεί τη Ρωσία στις 11 Ιανουαρίου, με αντικείμενο την κρίση στη Μέση Ανατολή. Σύμφωνα με την υπηρεσία Τύπου της ρωσικής προεδρίας η καγκελάριος θα πάει στη Ρωσία κατόπιν πρόσκλησης του Ρώσου προέδρου.
 
Στην ατζέντα των συζητήσεων θα περιληφθούν «η κατάσταση στη Συρία και τη Λιβύη, η κλιμάκωση των εντάσεων στη Μέση Ανατολή ως αποτέλεσμα της αεροπορικής επιδρομής των ΗΠΑ στο αεροδρόμιο της Βαγδάτης στις 3 Ιανουαρίου» αλλά επίσης και η ουκρανική κρίση, μετέδωσε το πρακτορείο Tass.

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Ηφαίστειο έτοιμο να εκραγεί η Μέση Ανατολή-Στέλνει στρατό η Ιαπωνία
 
Πηγή: ΑΠΕ