Ο ΥΠΕΣ στον REPORTER: Κυρίως οικονομικό παρά προσφυγικό το μεταναστευτικό

Εισροή μεταναστών σε επίπεδα τέτοια που όσα κέντρα υποδοχής και να λειτουργήσουν, θα ήταν αδύνατον να ανταποκριθούν στις ανάγκες, πιστεύει ο Υπουργός Εσωτερικών, Κωνσταντίνος Πετρίδης, ότι θα υπάρξει το επόμενο διάστημα στην Κύπρο. Θεωρεί επίσης ότι το μεταναστευτικό είναι περισσότερο ζήτημα οικονομικό και λιγότερο προσφυγικό, ενώ για τη χρηματοδότηση από την ΕΕ αναφέρει ότι αυτή δεν είναι σημαντική εάν ληφθούν υπόψη τα κοινωνικά, αλλά και τα θέματα ασφάλειας που προκύπτουν.

Ο Υπουργός Εσωτερικών μιλά στον Reporter και τον τρομερό συνωστισμό και την πολύωρη αναμονή στο Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης τα αποδίδει τόσο στην έλλειψη προσωπικού, όσο και στην απουσία μηχανογράφησης. «Θα έλεγα ότι δεν είναι οι δομές που δεν μπορούν, αλλά πλέον είναι η ίδια η χώρα που δεν μπορεί να ανταποκριθεί», σημειώνει ο Κωνσταντίνος Πετρίδης.

• Γινόμαστε συνεχώς μάρτυρες αυξημένων ροών μεταναστών. Ποια είναι η πορεία του μεταναστευτικού τα τελευταία χρόνια;

Ορθώς επισημαίνεται ότι η πορεία του μεταναστευτικού τα τελευταία χρόνια είναι αυξητική. Θα έλεγα κατακόρυφα αυξητική. Δεν είναι κυπριακό φαινόμενο. Αυτή τη στιγμή για πρώτη φορά γίνονται τόσες μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών παγκόσμια και είναι γι’ αυτό το λόγο που αποτελεί ένα από τα θέματα που ταλανίζουν εδώ και πολλά χρόνια την Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν πρέπει όμως να συγχύζουμε το μεταναστευτικό με το προσφυγικό. Είναι μια συζήτηση που γίνεται και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

• Γιατί αργεί τόσο η διεκπεραίωση των αιτήσεων για παροχή ασύλου;

Λόγω ακριβώς των αυξημένων ροών αργεί και η διεκπεραίωση των αιτήσεων. Πρέπει να γίνεται προσεκτική εξέταση της κάθε αίτησης. Το σύστημα ασύλου φυσικά και αδυνατεί να ανταπεξέλθει στις τόσες ροές. Το ενδυναμώνουμε όμως. Τον τελευταίο καιρό έχουμε κάνει και συμφωνία με το EASO (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης και το Άσυλο). Δεν είναι όμως μόνο θέμα αριθμών αλλά και τεχνογνωσίας, γι’ αυτό προσπαθούμε μέσω της Ευρωπαϊκής Ένωσης να διαχειριστούμε την κατάσταση. Είναι ένα φαινόμενο που παρατηρείται σε όλες τις χώρες που αντιμετωπίζουν τέτοιες ροές.
Αυτοί που δικαιούνται προστασία είναι πολύ λιγότεροι από τους οικονομικούς μετανάστες οι οποίοι έρχονται με μη νόμιμο τρόπο και είναι εδώ που το ευρωπαϊκό σύστημα πρέπει να γίνει πιο αποτελεσματικό, ούτως ώστε να μην αποτελεί πόλο έλξης για οικονομική μετανάστευση.

• Σηκώνουν ακόμα και πόσο οι υφιστάμενες υποδομές φιλοξενίας προσφύγων και εάν όχι, έχετε προβεί σε κάποιους σχεδιασμούς για άλλες αναπτύξεις;

Φυσικά και δεν σηκώνουν και ήδη βλέπουμε τα προβλήματα που δημιουργούνται. Έχουμε τροχοδρομήσει κάποια πορεία υλοποίησης σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ένωση για δημιουργία νέων κέντρων και επέκταση των υφιστάμενων, αλλά με δεδομένους τους αριθμούς, αυτό δεν θα επιλύσει το πρόβλημα. Θα έλεγα ότι δεν είναι οι δομές που δεν μπορούν, αλλά πλέον είναι η ίδια η χώρα που δεν μπορεί να ανταποκριθεί. Ενδεικτικά στο Κέντρο Υποδοχής και Φιλοξενίας Αιτητών Ασύλου στην Κοφίνου φιλοξενούνται 400 άτομα, ενώ την ίδια στιγμή έχουμε 15.000 αιτητές ασύλου, συν 15.000 περίπου στους οποίους έχουμε δώσει ήδη προστασία. Αντιλαμβάνεστε ότι καμία υποδομή δεν μπορεί να αντέξει τόσες χιλιάδες.

• Ποιος είναι ο κύκλος της μετανάστευσης; Έχετε χαρτογραφήσει τα σημεία απ’ όπου έρχονται;

Κατά κύριο λόγο έρχονται μέσω των κατεχομένων και πολύ λίγοι με βάρκες. Αυτό καταδεικνύει και μια αδυναμία μας, αφού λόγω της υφιστάμενης πολιτικής κατάστασης, διοχετεύονται μέσω της Τουρκίας και των κατεχομένων.

• Νομίζετε ότι αρκεί το βοήθημα που παραχωρείται για να ζουν αξιοπρεπώς αυτοί οι άνθρωποι; Όλοι βλέπουμε πώς διαβιούν, πού κοιμούνται, σε ετοιμόρροπα κτήρια, χωρίς παράθυρα, χωρίς ρεύμα ή και νερό πολλές φορές.

Το βοήθημα το οποίο δίνεται είναι ό,τι ισχύει και στις άλλες χώρες και στη βάση μελετών. Από την άλλη, όταν έχουμε έλλειψη στέγασης για τους ίδιους τους Κύπριους, δεν είναι η αύξηση του επιδόματος, το οποίο μάλιστα αυξήθηκε πρόσφατα, που θα βοηθήσει αυτούς τους ανθρώπους. Όταν η απορροφητικότητα μιας χώρας και η αγορά στέγασης αντιστοιχεί σε ένα συγκεκριμένο αριθμό και στην πορεία υπερβούμε αυτό τον αριθμό, σίγουρα θα παρατηρηθούν προβλήματα.

• Γιατί είναι τόσο δύσκολος ο επαναπατρισμός εκεί και όπου μπορεί να γίνει, αλλά και η επανένωση με συγγενικά πρόσωπα που βρίσκονται σε άλλες χώρες της ΕΕ;

Είναι εδώ που επιμένουμε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να λειτουργήσει Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Επαναπατρισμού γιατί όλες οι χώρες αδυνατούν να επαναπατρίσουν πολλούς, είτε γιατί δεν τους δέχεται η χώρα τους, είτε γιατί χάνουν τα στοιχεία τους. Εδώ είναι που η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει τα όπλα για να λάβει δράση.

• Αρκεί η ευρωπαϊκή οικονομική στήριξη και γιατί υπάρχουν τόσες διαφωνίες εντός της ΕΕ;

Ακριβώς γιατί το θέμα είναι ευαίσθητο και πολυσύνθετο και καμιά χώρα δεν μπόρεσε να το αντιμετωπίσει επαρκώς. Η χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν είναι σημαντική αν δούμε το ζήτημα στην ολότητά του αφού άπτεται και κοινωνικών θεμάτων, αλλά και θεμάτων ασφαλείας. Προσπαθούμε φυσικά να αντλούμε κονδύλια, αλλά ακόμη και η αύξηση της χρηματοδότησης δεν είναι η λύση. Η λύση είναι πολιτική και εξωτερικής χροιάς ούτως ώστε οι άνθρωποι αυτοί να μπορούν να ζήσουν με ασφάλεια στις χώρες τους.

• Με τις καταχρηστικές αιτήσεις, όπως π.χ. από οικιακές βοηθούς που όταν λήξει η άδεια παραμονής και εργασίας τους αιτούνται άσυλο, έχουν μελετηθεί ή και εξευρεθεί τρόποι αντιμετώπισης; Θα βοηθήσει νομίζετε η ίδρυση του Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας για ταχύτερη διεκπεραίωση των προσφυγών;

Ήδη έχει συσταθεί το Διοικητικό Δικαστήριο που άρχισε να λειτουργεί τον Ιούλιο, ούτως ώστε να μπορεί να γίνεται πιο εύκολα και πιο γρήγορα η διαδικασία επαναπατρισμού. Επίσης έχουμε λάβει βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Ένωση για να δημιουργήσουμε μια ταχεία διαδικασία για τις καταχρηστικές αιτήσεις, ούτως ώστε να μπορούν να αυξηθούν κατακόρυφα οι επιστροφές.

• Εάν πάει κανείς στο Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, θα δει απίστευτους αριθμούς ανθρώπων να περιμένουν καθημερινά να εξυπηρετηθούν για διευθέτηση των εγγράφων τους; Τι φταίει; Η υποστελέχωση; Κι αν ναι, τροχοδρομούνται κάποιες λύσεις;

Σίγουρα είναι ένα τμήμα που θα χρειαζόταν περισσότερο προσωπικό, αφού, λόγω και της οικονομικής κρίσης, έχει υποστεί απώλειες. Φυσικά η λύση δεν μπορεί να είναι μόνο η αύξηση του προσωπικού αλλά και η μηχανογράφηση. Δυστυχώς αυτό είναι ένα ζήτημα που έχει μείνει πίσω και προσπαθούμε τον τελευταίο καιρό να εισαγάγουμε σύγχρονα συστήματα μηχανογράφησης ούτως ώστε να κυλούν γρηγορότερα οι διαδικασίες.

• Μία από τις μεγαλύτερες πληγές είναι οι ασυνόδευτοι ανήλικοι. Πόσο επαρκείς είμαστε στη διαχείριση αυτής της πολύ θλιβερής πτυχής του μεταναστευτικού;

Είμαστε πιο επαρκείς από οποιαδήποτε άλλη χώρα παρουσιάζει τέτοιο πρόβλημα με τους ασυνόδευτους ανήλικους. Έχουν δημιουργηθεί αρκετά σπίτια σε συνεργασία με μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ) και δαπανούμε και αρκετά χρήματα για να εντάξουμε αυτούς τους ανθρώπους στην κοινωνία. Φυσικά παρατηρείται και εδώ κατάχρηση του συστήματος επειδή το Υπουργείο Εργασίας που κάνει αυτές τις μετρήσεις δείχνει ότι ένα μεγάλο μέρος αυτών που δηλώνουν ασυνόδευτοι δεν είναι ανήλικοι. 

• Πρόσφατα είδαμε να διαμαρτύρονται έξω από τη Βουλή πολίτες τρίτων χωρών (κυρίως από Συρία και Αίγυπτο) στους οποίους δόθηκε άδεια να εργάζονται στις οικοδομές και οι εργοδότες έλαβαν προειδοποίηση να τους απολύσουν, ειδάλλως τους αναμένει η επιβολή αυστηρών προστίμων. Γιατί;

Πρώτα απ’ όλα αυτοί οι οποίοι λαμβάνουν προστασία, τους έχει κατοχυρωθεί δηλαδή, μπορούν όπου βρουν νόμιμα δουλειά να εργαστούν χωρίς κανένα πρόβλημα και χωρίς καμιά διάκριση σε σχέση με τους Κύπριους. Οι αιτητές ασύλου, μέχρι τη διεκπεραίωση των αιτήσεών τους, έχουν την ευχέρεια να δουλέψουν σε συγκεκριμένα επαγγέλματα στα οποία χρειάζεται εργατικό δυναμικό, όπως π.χ αγροτικές ασχολίες. Πρόσφατα μάλιστα έχει ανοίξει το επάγγελμα και σε κάποιους τομείς σε ξενοδοχεία. Φυσικά αυτό γίνεται δεδομένων και των αναγκών της κυπριακής οικονομίας γιατί δεν θέλουμε να δημιουργήσουμε άνεργους Κύπριους. Η πολιτική του αρμόδιου υπουργείου είναι να είναι πιο προσεκτική στο ποια επαγγέλματα ανοίγει γιατί αλλιώς θα έχουμε διαδηλώσεις από Κύπριους.