Νομική Γνωμάτευση από το Γραφείο των Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΑΣΕ (ODIHR), αναφορικά με το νομοσχέδιο για τις δημόσιες συγκεντρώσεις και παρελάσεις, το οποίο ψηφίστηκε από τη Βουλή στις 10 Ιουλίου, δίνει στη δημοσιότητα η Ειρήνη Χαραλαμπίδου.
Η πρόεδρος της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Αντιπρόεδρος ΚΣ ΟΑΣΕ και Ειδική Αντιπρόσωπος κατά της Διαφθοράς, απέστειλε το εν λόγω νομοσχέδιο στον ΟΑΣΕ, ώστε να διαπιστώσει κατά πόσον ανταποκρίνεται στα πρότυπα διεθνών οργανισμών, των οποίων η Κύπρος είναι μέλος.
Σύμφωνα με την κα Χαραλαμπίδου, ο ODIHR προβαίνει σε συγκεκριμένες εισηγήσεις, διορθωτικές αλλαγές. «Προτίθεμαι τις επόμενες μέρες να ζητήσω συνάντηση με τον υπουργό Δικαιοσύνης - στου οποίου ευελπιστώ στη συνεργασία - προκειμένου ο εν λόγω νόμος να διορθωθεί και να συνάδει με τα διεθνή πρότυπα και τις θεμελιώδεις δημοκρατικές αξίες», σημείωσε.
Όπως αναφέρει σε ανακοίνωση της, «επιβεβαιώθηκαν πλήρως από τη Νομική Γνώμη την οποία εξέδωσαν οι εμπειρογνώμονες του ΟΑΣΕ, σε σχέση με το εν λόγω νομοσχέδιο. Η Νομική Γνώμη δίνει μια εκτίμηση συμμόρφωσης του νόμου με διεθνή πρότυπα και τις δεσμεύσεις σε σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα που υιοθετεί ο ΟΑΣΕ και η Κύπρος ως Κράτος Μέλος έχει υποχρέωση συμμόρφωσης».
Συγκεκριμένα, η πρόεδρος της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αναφέρει πως, «η Βουλή στις 10 Ιουλίου 2025 ψήφισε το κυβερνητικό νομοσχέδιο «Ο περί Δημόσιων Συγκεντρώσεων και Παρελάσεων Νόμος του 2025». Το νομοσχέδιο ψηφίστηκε κατά πλειοψηφία. Δεκαεπτά βουλευτές καταψήφισαν. Υπενθυμίζω ότι, υπήρξαν έντονες αντιδράσεις, κάποιοι από εμάς, καταγγείλαμε ότι, το εν λόγω νομοσχέδιο παραβίαζε στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα ενώ άφηνε ευρεία περιθώρια για καταχρηστική ερμηνεία προνοιών της νομοθεσίας».
Παράλληλα σημειώνει πως, «το δικαίωμα στη συνάθροιση και στην ελευθερία έκφρασης έχει αναγνωριστεί ως ένα από τα ουσιώδη χαρακτηριστικά μια πλουραλιστικής, δημοκρατικής κοινωνίας, όπου άτομα και ομάδες με διαφορετικές παραστάσεις και πιστεύω μπορούν να εκφράσουν τις απόψεις τους, να συγκεντρωθούν και ειρηνικά να εκφραστούν. Τα κράτη έχουν υποχρέωση να προστατεύουν, να σέβονται και να διευκολύνουν την άσκηση αυτών των δικαιωμάτων χωρίς διακρίσεις. Αυτές οι υποχρεώσεις του Κράτους θα πρέπει να αντικατοπτρίζονται και στις σχετικές νομοθεσίες, πράγμα που δεν συμβαίνει στην εν λόγω νομοθεσία. Ως εκ τούτου απέστειλα το εν λόγω νομοσχέδιο , στον ΟΑΣΕ προκειμένου να έχω άποψη από το αρμόδιο νομικό τμήμα κατά πόσο ο νόμος που ψηφίστηκε ανταποκρίνεται στα πρότυπα διεθνών οργανισμών των οποίων η Κύπρος είναι μέλος».
«Οι ανησυχίες μου - όπως και πολλών άλλων συναδέλφων που καταψήφισαν - επιβεβαιώθηκαν πλήρως από τη Νομική Γνώμη την οποία εξέδωσαν οι εμπειρογνώμονες του ΟΑΣΕ, σε σχέση με το εν λόγω νομοσχέδιο. Επισημαίνω ότι, η Νομική Γνώμη δίνει μια εκτίμηση συμμόρφωσης του νόμου με διεθνή πρότυπα και τις δεσμεύσεις σε σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα που υιοθετεί ο ΟΑΣΕ και η Κύπρος ως Κράτος Μέλος έχει υποχρέωση συμμόρφωσης», ανέφερε επίσης.
Παράλληλα η κα Χαραλαμπίδου υπέδειξε ότι, «η ελευθερία της ειρηνικής συνάθροισης και η ελευθερία της έκφρασης αποτελούν θεμελιώδεις δημοκρατικές αξίες, κατοχυρωμένες στο Σύνταγμα της Κύπρου, αλλά και σε διεθνείς συνθήκες όπως το Διεθνές Σύμφωνο Ατομικών και Πολιτικών Δικαιωμάτων, η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ. Τα κράτη έχουν υποχρέωση να σέβονται να προστατεύουν και να διευκολύνουν την άσκηση αυτών των δικαιωμάτων χωρίς διακρίσεις».
Επιπρόσθετα αναφέρει ότι, «αν πρόθεση του νομοσχεδίου ήταν να ενισχύσει την επικοινωνία ανάμεσα σε διοργανωτές και Αστυνομία, αυτό δεν φαίνεται να επιτυγχάνεται. Σύμφωνα με τη Νομική Γνώμη, το νομοσχέδιο δεν αντικατοπτρίζει την υποχρέωση του Κράτους να προστατεύει, να σέβεται και διευκολύνει την άσκηση του δικαιώματος των ειρηνικών συναθροίσεων».
«Αναφέρω χαρακτηριστικά παραδείγματα τα οποία παρουσιάζονται αναλυτικά στην 30 σέλιδη Νομική Γνώμη, η οποία προτείνει τις σχετικές αλλαγές, προκειμένου το νομοσχέδιο να ανταποκρίνεται στα διεθνή πρότυπα προστασίας των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου:
1. Στο νομοσχέδιο υπάρχουν υπερβολικά ευρείες διατάξεις οι οποίες επιτρέπουν αυθαίρετους περιορισμούς.
2. Υπερβολικές υποχρεώσεις στους διοργανωτές, οι οποίοι μπορεί να θεωρηθούν υπεύθυνοι για πράξεις τρίτων, γεγονός που λειτουργεί αποτρεπτικά.
3. Ασαφείς λόγοι επιβολής περιορισμών ή διάλυσης συναθροίσεων. Το νομοσχέδιο δεν παρέχει σαφείς εγγυήσεις νομιμότητας, αναγκαιότητας και αναλογικότητας.
4. Έλλειψη μηχανισμών λογοδοσίας για τις ενέργειες της Αστυνομίας και περιορισμένες δυνατότητες δικαστικής προσφυγής.
5. Δυσανάλογες ποινές συμπεριλαμβανομένης της φυλάκισης που μπορεί να έχουν αποτρεπτικό αποτέλεσμα και να «παγώσουν» την άσκηση του δικαιώματος», αναφέρει η κα Χαραλαμπίδου παραθέτοντας πέντε σημεία από την Γνωμάτευση 30 σελίδων.
Στη συνέχεια υπέδειξε πως, «ο ODIHR, προβαίνει σε συγκεκριμένες εισηγήσεις, διορθωτικές αλλαγές και προτίθεμαι τις επόμενες μέρες να ζητήσω συνάντηση με τον Υπουργό δικαιοσύνης - στου οποίου ευελπιστώ στη συνεργασία - προκειμένου ο εν λόγω νόμος να διορθωθεί και να συνάδει με τα διεθνή πρότυπα και τις θεμελιώδεις δημοκρατικές αξίες».
«Νοείται ότι, θα προχωρήσω άμεσα, με βάση τις κατευθυντήριες γραμμές της Νομικής Γνώμης του ODIHR σε σχετικές τροπολογίες. Να πω επίσης ότι, κλιμάκιο νομικών του ODIHR είναι έτοιμο, ως προσκεκλημένοι της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, να έρθουν στην Κύπρο για να παρουσιάσουν και να συζητήσουν τα ευρήματα και τις εισηγήσεις τους. Θέλω να ευχαριστήσω το Γραφείο Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΑΣΕ, το νομικό τους τμήμα για την εξαίρετη συνεργασία και την συνολική προσφορά τους στον αγώνα υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», κατέληξε η βουλευτής του ΑΚΕΛ.
