Όσο πλησιάζει η κορύφωση της «προεκλογικής» εκστρατείας στα κατεχόμενα, τόσο περισσότερο αναμένεται η συζήτηση να απασχολεί το Κυπριακό, οι σχέσεις με τους Ελληνοκύπριους και το μέλλον που οραματίζονται και τόσο περισσότερο να διαφαίνονται οι διαφορές ανάμεσα στον Ερσίν Τατάρ και τον Τουφάν Ερχιουμάν. Διαφορές που καθιστούν ευδιάκριτο ότι απευθύνονται σε διαφορετικά κοινά στο κατεχόμενο μέρος της πατρίδας μας και έχουν ξεκαθαρίσει οι θέσεις μάχης. Δεν είναι, όμως, όλα απλά και ενδεχομένως οι διαφορές των δύο, πέραν από τα προφανή, να μην είναι αυτές που θα ήθελαν ή θα ευελπιστούσαν κάποιοι στην ελληνική πλευρά.
Η πραγματοποίηση «εκλογών» σε ένα «κράτος» που δεν υπάρχει είναι από μόνη της προβληματική. Όπως προβληματικό είναι να εναποθέτουν κάποιοι στη δική μας πλευρά υπερβολικές ελπίδες στον Τουφάν Ερχιουμάν, απλώς και μόνο επειδή δεν απορρίπτει τις συνομιλίες ή κάποιου είδους ομοσπονδιακό μοντέλο και κάνει εύηχες δηλώσεις για την Πάφο, την Λάρνακα και την Ευρώπη, που αρέσουν στην μερίδα των Τουρκοκυπρίων που θα ήθελε κάποτε να δει λυμένο το Κυπριακό. Επειδή, ακόμη και αν κατανοούν πλήρως τη φιλοσοφία του, αγνοούν το γεγονός πως η πραγματική πρωταγωνίστρια, όπως αποδείχθηκε και την εποχή που είχαν αναλάβει τη διαπραγμάτευση από τ/κ πλευράς πρόσωπα που υποστήριζαν την προοπτική λύσης, όπως ο Μεχμέτ Αλί Ταλάτ και κυρίως ο Μουσταφά Ακιντζί, είναι και θα είναι η Άγκυρα, τα δικά της συμφέροντα και οι δικές της επιθυμίες.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Είτε με Τατάρ είτε με Ερχιουρμάν, βλέπει αδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις ο Οζερσάι-«Εξίσου ανέφικτοι οι όροι τους»
Η γραμμή Τατάρ δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Είναι σκληρή και αδιάλλακτη και την επαναλαμβάνει με κάθε ευκαιρία. Ουσιαστικά ο Ερσίν Τατάρ θεωρεί ότι θα πρέπει να προκύψει στην Κύπρο κάποιου είδους «συνεργασία δύο κρατών». Εξού και αρνείται πεισματικά να συζητήσει οτιδήποτε σχετίζεται με την ουσία του Κυπριακού, αφού θέτει ως προαπαιτούμενο να αναβαθμιστεί πρώτα το ψευδοκράτος. Για αυτό και επιμένει στην «κυριαρχική ισότητα» και θέτει ως προαπαιτούμενο τα «τρία άλφα», δηλαδή τις απευθείας πτήσεις, τις απευθείας διεθνείς επαφές και το απευθείας εμπόριο, τα οποία συνιστούν πυλώνες αναγνώρισης.
Ο Τατάρ έχει δηλώσει πολλές φορές πως η ομοσπονδία έχει πεθάνει και δεν θεωρεί ότι υπάρχει λόγος να γίνεται οποιαδήποτε συζήτηση για επιστροφή στο συμφωνημένο πλαίσιο. Δεν αποδέχθηκε ποτέ να συζητήσει πραγματικά το Κυπριακό, ενώ μέχρι κάποια στιγμή αρνείτο να συναντήσει τον Νίκο Χριστοδουλίδη ακόμη και σε κοινωνικό πλαίσιο. Αποδέχθηκε τελικά να μεταβεί στη Νέα Υόρκη, τον Οκτώβριο, για την τριμερή που δημιούργησε νέα κινητικότητα στο Κυπριακό, επειδή εκείνη την περίοδο αυτό βόλευε την Άγκυρα, και το έκανε ανόρεκτα και κατόπιν αναδίπλωσης. Έκτοτε βάζει συνεχώς τρικλοποδιές στην προώθηση ακόμη και των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, αφού δεν αισθάνεται ότι αναβαθμίζουν το ψευδοκράτος, και δίνει την εντύπωση πως αν μπορούσε δεν θα μιλούσε καν για αυτά.
Ο Τουφάν Ερχιουμάν, αντιθέτως, υποστηρίζει την πραγματοποίηση διαπραγματεύσεων και μία λύση στο μοντέλο της ομοσπονδίας. «Ο τουρκοκυπριακός λαός είναι εταίρος σε μια ομοσπονδία δύο ζωνών, δύο κοινοτήτων με δύο ίσες συνιστώσες πολιτικές που βασίζονται στην πολιτική ισότητα. Ό,τι και αν προκύψει από αυτό το όμορφο νησί, είμαστε εταίροι. Δεν είμαστε από εκείνους που λένε ότι η Αμμόχωστος, η Λευκωσία και η Κερύνεια μας αρκούν. Η Πάφος, η Λεμεσός και η Λάρνακα είναι επίσης δικές μας», ανέφερε κατ’ επανάληψη το τελευταίο διάστημα.
Ωστόσο, ο Ερχιουμάν ζητά εκ των προτέρων αποδοχή της πολιτικής ισότητας, χωρίς να ξεκαθαρίζει τι ακριβώς εννοεί πως πρέπει να γίνει έμπρακτα για να αποδειχθεί η αποδοχή της. Δεδομένου, όμως, ότι δηλώνει πως «το ένα κομμάτι της κυριαρχίας είναι δικό μας», ενδεχομένως να θεωρεί πως υπάρχουν δύο πηγές κυριαρχίας στο νησί, κάτι που παραπέμπει σε εντελώς διαφορετική ανάγνωση της ομοσπονδίας από αυτήν που γίνεται στην ε/κ πλευρά, ενώ αποτελεί ερώτημα ποια εκ των προτέρων κίνηση αναμένει να γίνει. Ταυτόχρονα, ο Ερχιουμάν θεωρεί ότι οι διαπραγματεύσεις θα πρέπει να γίνονται στη βάση χρονοδιαγράμματος, κάτι που δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό και παραπέμπει σε άλλες εποχές. Επίσης, οι θέσεις του για ζητήματα όπως ο εποικισμός και ο σφετερισμός, δεν είναι ιδανικές.
Ιδιαίτερα ενδιαφέρον κρίνεται το γεγονός πως ο πρώην διαπραγματευτής της τ/κ πλευράς, Κουντρέτ Οζερσάι, εκτιμά πως με κανέναν από τους δύο δεν μπορούν να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις, ακόμη και με αυτόν που δηλώνει πως επιθυμεί να ξεκινήσουν. Σε ανάρτησή του, υποστήριξε πως «ούτε η διαπραγμάτευση για λύση δύο κρατών επί Τατάρ, ούτε η διαπραγμάτευση για ομοσπονδία επί Ερχιουρμάν φαίνεται εφικτή με τις προϋποθέσεις που τίθενται από την κάθε πλευρά». Πρόσθεσε πως «ή δεν θα στηθεί τραπέζι διαπραγματεύσεων, όποιος κι αν εκλεγεί, ή αυτά τα λόγια που λέγονται προεκλογικά θα πρέπει να τα καταπιούν». Θεωρεί, δηλαδή, ουσιαστικά πως αμφότεροι θα πρέπει να αναδιπλωθούν από τις «προεκλογικές» τους θέσεις για να μπορέσει να υπάρξει διαδικασία στο Κυπριακό.
Ο Οζερσάι υπενθύμισε ότι ο Τατάρ, το 2021 στη Γενεύη, έθεσε ως προϋπόθεση «την κυριαρχική ισότητα και το ισότιμο διεθνές καθεστώς των δύο πλευρών» και οι προϋποθέσεις δεν εκπληρώθηκαν, συνεπώς δεν ξεκίνησαν ποτέ οι διαπραγματεύσεις. Ακολούθως ανέφερε πως και ο Ερχιουμάν θέτει προϋποθέσεις για να καθίσει στο τραπέζι, όπως η προκαταβολική αποδοχή της πολιτικής ισότητας, ο καθορισμός συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος, η επιβεβαίωση των συγκλίσεων και η διασφάλιση ότι η τ/κ πλευρά δεν θα επιστρέψει στο σημερινό στάτους κβο εάν η ε/κ πλευρά εγκαταλείψει τις συνομιλίες.
«Οι όροι αυτοί είναι εξίσου ανέφικτοι», τόνισε, επισημαίνοντας κάτι που είναι καλά γνωστό, ότι η πολιτική ισότητα δεν γίνεται αντιληπτή με τον ίδιο τρόπο στις δύο κοινότητες. Υπέδειξε πως δεν είναι ρεαλιστική η επιμονή σε αυστηρό χρονοδιάγραμμα, ενώ χαρακτήρισε ασαφή την προϋπόθεση περί μη επιστροφής στο στάτους κβο, καθώς αυτή συνεπάγεται είτε αναγνώριση του ψευδοκράτους, είτε αλλαγή της βάσης των διαπραγματεύσεων, που θα απορριφθούν ασυζητητί.
